Chính phủ Mỹ mở cửa trở lại

Ông Trump đã ký thông qua dự luật tại Phòng Bầu dục, nơi ông quy trách nhiệm về việc chính phủ phải đóng cửa cho các nghị sĩ Dân chủ, trong khi xung quanh ông là các nhà lập pháp và quan chức đảng Cộng hòa. Trước khi đặt bút ký, ông nêu rõ: "Hôm nay, chúng ta gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng chúng ta sẽ không bao giờ nhượng bộ".

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký luật chi tiêu tại Nhà Trắng. Ảnh: Reuters

Vượt "cửa ải" cuối cùng

Trước đó, cùng ngày, Quốc hội Mỹ đã chính thức thông qua dự luật nhằm mở cửa lại chính phủ sau 43 ngày đóng cửa, khép lại sáu tuần bế tắc gay gắt liên quan đến chương trình bảo hiểm y tế Obamacare vốn bị đảng Cộng hòa phản đối. Thượng viện đã bỏ phiếu thông qua dự luật vào đầu tuần này với tỷ lệ 60-40, nhằm cấp ngân sách cho các hạng mục xây dựng quân sự, cựu chiến binh, Bộ Nông nghiệp và cơ quan lập pháp đến ngày 30-9, và cho phần còn lại của chính phủ đến ngày 30-1. Sau đó Hạ viện thông qua dự luật vào ngày 12-1 trong cuộc bỏ phiếu toàn viện đầu tiên sau gần hai tháng. Kết quả bỏ phiếu tại viện này là 222-209, với 6 nghị sĩ Dân chủ cùng toàn bộ trừ 2 nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật. Sau khi cả hai viện của Quốc hội Mỹ đã bỏ phiếu chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ liên bang dài nhất từ trước đến nay, dự luật ngân sách mở cửa lại chính phủ được gửi tới Tổng thống Donald Trump để ông ký thông qua.

Dự luật sẽ bổ sung ngân sách cho Bộ Quốc phòng, Bộ Nông nghiệp, các cơ quan cựu chiến binh và Quốc hội đến hết mùa Thu năm sau, trong khi các cơ quan còn lại được duy trì kinh phí tới cuối tháng 1-2026. Khoảng 670.000 công chức phải nghỉ việc tạm thời sẽ được trở lại làm việc và số lượng tương đương bị buộc làm không lương, trong đó có hơn 60.000 nhân viên kiểm soát không lưu và an ninh sân bay, sẽ được trả bù lương đầy đủ. Chính phủ cũng sẽ khôi phục việc làm cho các nhân viên bị sa thải trong thời gian đóng cửa, trong khi hoạt động hàng không cũng dần trở lại bình thường sau thời gian bị đình trệ trên toàn quốc.

"Di chứng" từ đợt đóng cửa chính phủ

Sau 43 ngày tê liệt, đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước Mỹ đã chính thức kết thúc. Tuy nhiên, việc đưa bộ máy liên bang trở lại hoạt động bình thường là một quá trình phức tạp, dự kiến kéo dài nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần với một khối lượng công việc tồn đọng khổng lồ và những hệ quả kinh tế sâu sắc.

Mặc dù các nhân viên liên bang đã được chỉ đạo trở lại làm việc vào ngày 13-11 sau khi Tổng thống Trump ký thông qua dự luật cấp ngân sách, quá trình khôi phục chỉ mới bắt đầu. Các cơ quan chính phủ giờ đây phải đối mặt với một núi công việc, từ việc cập nhật hệ thống để truy lĩnh lương cho hàng trăm nghìn nhân viên, đến giải quyết hàng loạt đơn xin vay vốn, các khoản giải ngân tài trợ và cuộc gọi từ khách hàng đã bị bỏ qua trong suốt sáu tuần.

Một trong những nhiệm vụ cấp bách nhất là chi trả các khoản lương bị nợ. Theo một quan chức chính quyền, lương sẽ bắt đầu được thanh toán sớm nhất vào ngày 15-11 và mục tiêu là hoàn tất mọi khoản truy lĩnh vào ngày 19-11. Tuy nhiên, kinh nghiệm từ các đợt đóng cửa trước cho thấy quá trình này không hề đơn giản. Sau đợt đóng cửa năm 2019, các kiểm soát viên không lưu đã phải mất tới hai tháng rưỡi để nhận đủ các khoản tiền của mình. Lần này, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Sean Duffy cam kết sẽ đẩy nhanh tiến độ, hứa hẹn chi trả 70% lương bị nợ cho các kiểm soát viên trong vòng 24-48 giờ và phần còn lại sẽ được thanh toán sau đó khoảng một tuần.

Bên cạnh đó, tại khắp các cơ quan liên bang, các hoạt động bị đình trệ nay phải khởi động lại. Các giấy phép môi trường, hoạt động thanh tra nơi làm việc và các hợp đồng bị trì hoãn đã chất đống. Các nhân viên sẽ phải dành những giờ làm việc đầu tiên để khởi động lại hệ thống máy tính, dọn dẹp thư tín và mở lại các quầy giao dịch công cộng. Ngành giao thông vận tải đang nỗ lực dỡ bỏ các hạn chế bay trong vòng một tuần để chuẩn bị cho kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn. Trong khi đó, Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (tem phiếu thực phẩm) cũng sẽ trở lại bình thường, nhưng các tiểu bang cần tới một tuần để cập nhật hồ sơ và nạp tiền vào thẻ cho người thụ hưởng, tiềm ẩn nguy cơ tắc nghẽn.

Về mặt kinh tế, thiệt hại là vô cùng lớn. Các nhà phân tích ước tính mỗi tuần đóng cửa đã khiến nền kinh tế Mỹ thiệt hại từ 10-15 tỷ USD. Mặc dù các khoản chi tiêu như truy lĩnh lương có thể được bù đắp, các nhà kinh tế khẳng định một số chi phí từ đợt đóng cửa kỷ lục này sẽ không bao giờ có thể thu hồi được. Giờ đây, chính các cơ quan liên bang lại có thêm một nhiệm vụ mới: hạch toán chi phí của chính đợt đóng cửa mà họ vừa trải qua.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính việc đóng cửa chính phủ kéo dài sáu tuần sẽ làm giảm khoảng 1,5 điểm phần trăm tăng trưởng trong quý IV năm nay. Điều này sẽ làm giảm một nửa tăng trưởng so với quý III. Việc đóng cửa hiện tại đang làm gia tăng những thách thức hiện có của nền kinh tế, bao gồm việc làm chậm chạp, lạm phát tăng cao và thuế quan

Các hãng hàng không đã hủy hơn 2.000 chuyến bay tính đến tối 10-11 sau khi đã hủy 5.500 chuyến kể từ ngày 7-11 theo lệnh của Cục Hàng không Liên bang. Cơ quan này đang tìm cách giảm bớt gánh nặng cho các kiểm soát viên không lưu đang làm việc quá sức - những người đã lỡ hai kỳ trả lương. Ngay cả trước khi các chuyến bay bị hủy, Tourism Economics, một công ty tư vấn kinh tế, đã ước tính rằng việc đóng cửa sẽ làm giảm chi tiêu du lịch 63 triệu USD/ngày, điều này có nghĩa là sự bế tắc kéo dài 6 tuần sẽ khiến ngành du lịch thiệt hại 2,6 tỷ USD.

Một trong những hệ quả nghiêm trọng và kéo dài nhất của đợt đóng cửa là "khoảng trống dữ liệu". Việc thu thập các số liệu thống kê quan trọng về giá cả và việc làm đã bị dừng lại, khiến các nhà hoạch định chính sách thiếu thông tin nền tảng, có thể gây sai lệch các dự báo kinh tế trong nhiều tháng tới. Ngay cả khi chính phủ mở cửa trở lại, một số dữ liệu đó vẫn sẽ bị trì hoãn. Do đó, Fed có thể sẽ không đưa ra đợt cắt giảm lãi suất thứ ba tại cuộc họp tháng 12, điều mà nhiều người mong chờ trước khi chính phủ đóng cửa.

AN BÌNH