Chuẩn bị nhân lực và lộ trình để đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường

Tự đào tạo, nâng cao năng lực giáo viên

Để tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường, ông Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo TP.HCM cho biết, trước tiên cần xây dựng môi trường học tập thuận lợi, khuyến khích học sinh sử dụng tiếng Anh hằng ngày. Đồng thời, cần đổi mới phương pháp dạy học, chú trọng phát triển năng lực giao tiếp và ứng dụng tiếng Anh trong thực tế.

Theo ông Hiếu, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiếng Anh và các môn học khác có trình độ ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu dạy học trong môi trường hội nhập quốc tế là rất quan trọng. TP.HCM cũng đang tham khảo kinh nghiệm các nước đã triển khai thành công chương trình này.

Thành phố cũng xây dựng lộ trình từng giai đoạn, quy định cụ thể số môn học bằng tiếng Anh, thời lượng học sinh sử dụng tiếng Anh và chuẩn đánh giá để trường học được công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai.

Hiện TP.HCM có hơn 100.000 giáo viên sau sáp nhập. Để nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh, trước mắt các giáo viên không chuyên đang tự học hỏi và hỗ trợ nhau.

Một giờ học tiếng Anh tại trường Tiểu học ở TP.HCM

Cô Lê Nguyễn Trà My, Tổ trưởng Tổ tiếng Anh, Trường Tiểu học Nguyễn Huệ (phường Bến Thành) cho biết tổ đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng cho các giáo viên bộ môn khác của trường thông qua CLB ngoại ngữ “Kết nối và phát triển”. Ngoài các buổi sinh hoạt chính, nếu có tiết trống, các thầy cô sẽ cùng nhau trao đổi, luyện tập các chủ đề đa dạng, từ giới thiệu bản thân, giao tiếp hàng ngày đến hỗ trợ giáo viên các môn học trong chuẩn bị bài giảng:

“Tất cả giáo viên bây giờ khi gặp giáo viên tiếng Anh nước ngoài đã tự tin giao tiếp bằng những câu đơn giản. Một số thầy cô trẻ cũng mạnh dạn xây dựng các tiết học hoàn toàn bằng tiếng Anh, và giáo viên tiếng Anh sẵn sàng chỉnh sửa giáo án, xây dựng các hoạt động để hỗ trợ", cô Trà My nói.

Tuy vậy, về lâu dài, giáo viên cần được đào tạo có hệ thống, lộ trình phù hợp, trước tiên là nâng cao năng lực sử dụng và chuẩn hóa ngôn ngữ.

Cô Hương Phúc, giáo viên một trường tiểu học ở phường Phú Thạnh (quận Tân Phú cũ) cho biết việc học sinh làm quen tiếng Anh từ lớp 1 với phương pháp trực quan, sinh động giúp các em tự tin hơn khi tiếp xúc với thầy cô và bạn bè. Theo cô, bản thân việc dạy các môn khác như Lịch sử, Địa lý không quá khó, nhưng một số giáo viên lâu năm vẫn cảm thấy áp lực do hạn chế về năng lực ngoại ngữ.

“Mình nghĩ nên có những buổi bồi dưỡng tiếng Anh để giáo viên làm quen, tập huấn dạy học bằng tiếng Anh với các môn khác. Dù việc tự bồi dưỡng rất cần thiết, nhưng tập huấn đồng bộ sẽ giúp giáo viên thống nhất phương pháp dạy", giáo viên này nói thêm.

Nhân lực và lộ trình đào tạo

Theo một số hiệu trưởng, việc triển khai đề án cần bắt đầu từ chương trình chuẩn áp dụng chung và đội ngũ giáo viên đạt chuẩn.

Hiệu trưởng một trường tiểu học tại TP.HCM nhấn mạnh, theo nghiên cứu giáo viên chất lượng có thể đóng góp 80% hiệu quả tiếp thu của học sinh. TP.HCM trước đó cũng đã từng khảo sát năng lực tiếng Anh của giáo viên, tuy nhiên thực tế con số chính xác vẫn chưa rõ ràng. Theo ông, việc có được nguồn giáo viên chất lượng là rất cần thiết để việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 thành công:

“Việc tuyển người mới ưu tiên tốt nghiệp chuyên ngành tiếng Anh để tạo chuẩn, sau đó đào tạo nghiệp vụ. Còn đối với giáo viên hiện có, cần đào tạo nâng cao và mở rộng dần", vị hiệu trường này nói thêm.

Hiệu trưởng này còn cho biết, trường cũng khuyến khích tất cả giáo viên, trong 2 năm nữa sẽ có các chứng chỉ về tiếng Anh liên quan, không chỉ đối với những giáo viên bộ môn tiếng Anh.

Tương tự, ông Cao Đức Khoa, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du cho rằng, việc chuẩn bị lực lượng giáo viên tiếng Anh tốt và đầy đủ là yêu cầu cấp thiết. Thách thức hiện nay không chỉ là số lượng mà còn chất lượng đội ngũ, một số giáo viên vẫn gặp khó khăn trong việc đạt chuẩn sáu bậc năng lực ngoại ngữ, đặc biệt kỹ năng giao tiếp và nghe hiểu, chưa kể, một số giáo viên lớn tuổi cũng gặp khó khăn.

“Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường đòi hỏi đội ngũ giáo viên không chỉ đủ về số lượng mà còn phải chất lượng. Đây hiện là một khó khăn lớn", ông Khoa nói.

Học sinh TP.HCM được học tiếng Anh từ lớp 1 nên nhiều em tự tin trao đổi với giáo viên trong suốt tiết học

Theo ông, để khắc phục được những điều này, hiện nay trường thường xuyên trao đổi nghiệp vụ giữa các khối lớp, nhóm bộ môn, với các đối tác để giáo viên tham gia, trao đổi về cách giảng dạy tiếng Anh, từng bước cho toàn bộ giáo viên, không chỉ là giáo viên trẻ làm quen với việc dạy và học bằng tiếng Anh.

Trong đợt tuyển giáo viên vừa qua, TP.HCM tuyển được hơn 3.900 giáo viên các cấp, đặc biệt có tín hiệu khả quan ở môn tiếng Anh, môn vốn khó tuyển trước đây.

GS.TS. Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TP.HCM cho rằng lực lượng giáo viên tiếng Anh tốt có thể được đào tạo từ trường sư phạm, văn bằng 2 và nghiệp vụ sư phạm, thậm chí trong lộ trình có cả giáo viên ở quy mô quốc tế. Sự chuẩn bị theo lộ trình và kế hoạch là yếu tố quan trọng để đảm bảo nhu cầu đào tạo và bồi dưỡng.

Ông cũng cho biết, Đại học Sư phạm TP.HCM cũng sẽ làm dự báo liên quan để đảm bảo nhu cầu đào tạo cũng như bồi dưỡng theo đúng định hướng.

“Thực tế về yêu cầu đội ngũ giáo viên, với mô hình đào tạo ngoại ngữ và nghiệp vụ sư phạm lớn, nếu tổng hợp đồng bộ và đánh giá nhu cầu thực tiễn, kết hợp đội ngũ giáo viên đạt chuẩn, đề án hoàn toàn khả thi. Sẽ có khó khăn theo vùng miền, nhưng tổng thể đã có dự báo ban đầu khá hiệu quả”

Việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường là cần thiết, bởi các nước trong khu vực như Singapore, Philippines, Malaysia đã thực hiện từ lâu.

Một tiết học tiếng Anh với giáo viên bản ngữ trong trường tiểu học

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, thành phố đã thí điểm và chuẩn bị bước đầu để đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 vào trong trường học. Giai đoạn 2027–2030, đề án sẽ được triển khai rộng rãi, nâng cao chất lượng dạy và học trong trường, mở rộng môi trường sử dụng tiếng Anh ngoài lớp học. Bên cạnh đó, trường học sẽ ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, phát triển nền tảng học trực tuyến, kho học liệu số song ngữ và tích hợp trí tuệ nhân tạo hỗ trợ học tiếng Anh.

Đặc biệt, TP.HCM thí đang điểm đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai tại các trường chất lượng cao, tiên tiến, hội nhập quốc tế. Từ đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố cũng sẽ đánh giá, rút kinh nghiệm và nhân rộng mô hình.

Vũ Hường/VOV-TP.HCM