Chung tay nâng chất dinh dưỡng cho trẻ em vùng cao

Đầu năm 2025, bé Dương Thị Gia Hân (5 tuổi), thôn Lân Gặt, xã Hưng Vũ mới chỉ nặng 11,5kg, thấp hơn nhiều so với chuẩn phát triển của trẻ cùng tuổi. Chị Dương Thị Oanh, mẹ Hân chia sẻ: Trước đây, bữa ăn của con chủ yếu theo kiểu “cả nhà ăn gì, con ăn nấy”, không được xây dựng theo nhu cầu dinh dưỡng của con. Con lại thường xuyên ăn vặt bánh, kẹo nên đến bữa chính hay bỏ ăn hoặc chỉ ăn qua loa, dẫn đến thiếu chất, chậm tăng cân.

Bữa ăn bán trú của học sinh Trường Mầm non Trấn Yên, xã Hưng Vũ

Sau khi được cán bộ y tế tư vấn, mẹ em Hân đã bắt đầu thay đổi cách chăm sóc, cắt giảm hoàn toàn đồ ăn vặt, chú trọng bữa ăn chính đủ đạm, tinh bột, rau củ, đồng thời theo dõi cân nặng, chiều cao của con hằng tháng và bổ sung vi chất theo hướng dẫn. Nhờ sự điều chỉnh kịp thời, sức khỏe và thể trạng của em Hân đã cải thiện rõ rệt, từ mức 11,5kg đến nay cháu đã tăng lên 13kg và ăn uống tốt hơn.

Từ trường hợp như em Hân có thể thấy việc nâng cao kiến thức chăm sóc dinh dưỡng cho phụ huynh giữ vai trò rất quan trọng. Để nâng cao kiến thức về dinh dưỡng cho các bậc phụ huynh, thời gian qua, ngành y tế tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao kiến thức dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ nhỏ, trọng tâm là giai đoạn 1.000 ngày đầu đời.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Kiều Oanh, Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Phòng chống bệnh không lây nhiễm và Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Để cải thiện các chỉ số dinh dưỡng của trẻ em, nhất là tại các vùng khó khăn, thời gian qua chúng tôi đã phối hợp triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: tăng cường các hoạt động dinh dưỡng tại cộng đồng, bổ sung vitamin A cho bà mẹ và trẻ em, đồng thời duy trì bổ sung đa vi chất cho phụ nữ mang thai ở những khu vực còn hạn chế về điều kiện chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh đó, chúng tôi đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân về chăm sóc sức khỏe trẻ em; triển khai tư vấn dinh dưỡng trong gói dịch vụ chăm sóc sức khỏe 1.000 ngày đầu đời cho phụ nữ mang thai và bà mẹ có con dưới 2 tuổi… qua đó nhằm giúp các gia đình có kiến thức đúng, chăm sóc cho trẻ đúng cách.

Bữa ăn bán trú của học sinh Trường Mầm non Trấn Yên, xã Hưng Vũ

Cùng đó, các hoạt động như: theo dõi tăng trưởng được duy trì thông qua cân đo định kỳ cho trẻ dưới 24 tháng tuổi; chú trọng tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ y tế tuyến cơ sở và cộng tác viên dinh dưỡng thôn bản; đồng thời khảo sát thực trạng dinh dưỡng tại địa phương để xây dựng mô hình can thiệp phù hợp.

Nhờ đó đến nay có trên 95% trẻ dưới 2 tuổi được cân đo hằng tháng; khoảng 60% bà mẹ có con dưới 2 tuổi được tham gia thực hành chế biến bữa ăn bổ sung cho trẻ từ nguồn thực phẩm sẵn có; trên 99% trẻ từ 6 đến 59 tháng tuổi được bổ sung Vitamin A; hơn 1.700 trẻ suy dinh dưỡng cấp tính được cấp sản phẩm dinh dưỡng, quản lý và điều trị tại cộng đồng.

Cùng với ngành y tế, nhằm góp phần cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em ở vùng khó khăn, từ năm 2022, Hội Chữ thập đỏ tỉnh đã triển khai mô hình “Sữa học đường”, trao tặng gần 130.000 hộp, lon sữa với tổng trị giá trên 1 tỷ đồng cho học sinh các xã vùng khó trên địa bàn tỉnh. Mô hình giúp trẻ em, đặc biệt là học sinh nghèo, khuyết tật được bổ sung nguồn dinh dưỡng thiết yếu từ sữa, góp phần cải thiện thể trạng, tăng sức đề kháng và hỗ trợ phát triển chiều cao, trí tuệ cho trẻ em vùng khó.

Song song với đó, công tác chăm sóc dinh dưỡng học đường cũng được chú trọng, tạo nền tảng bền vững cho sự phát triển của trẻ. Tại các trường mầm non, tiểu học, giáo viên giám sát chặt chẽ bữa ăn bán trú, xây dựng khẩu phần cân đối theo lứa tuổi, bảo đảm đủ nhóm chất và đa dạng thực phẩm. Trẻ được rèn thói quen ăn uống lành mạnh, ăn đủ bữa và thử nhiều loại thực phẩm khác nhau. Nhà trường thường xuyên phối hợp với phụ huynh để nắm bắt tình hình ăn uống, sự phát triển thể chất của trẻ, từ đó điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp. Hiện toàn tỉnh có khoảng 60% trường ở khu vực thành thị và 40% ở khu vực nông thôn tổ chức bữa ăn học đường với thực đơn đáp ứng khuyến nghị dinh dưỡng theo lứa tuổi của Bộ Y tế.

Chị Ma Thị Mai, giáo viên lớp 2 và 3 tuổi, Trường Mầm non Đào Viên, xã Quốc Việt chia sẻ: Khẩu phần ăn tại trường được xây dựng cân đối theo thể trạng, độ tuổi và nhu cầu dinh dưỡng, đa dạng với đủ rau, thịt, cá và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Với các trẻ suy dinh dưỡng, nhà trường phối hợp chặt chẽ với gia đình, vừa chăm sóc tại lớp, vừa theo dõi sức khỏe ở nhà. Nhờ sự phối hợp đồng bộ và việc cân đo, khám tổng quát định kỳ, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng tại lớp đã giảm đáng kể, hiện lớp có 2 trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi và nhẹ cân, chiếm 12,5%, giảm khoảng 7% so với năm học trước.

Nhờ các giải pháp được triển khai đồng bộ, công tác cải thiện dinh dưỡng trẻ em trên địa bàn đã ghi nhận những chuyển biến tích cực. Năm 2024, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân ghi nhận ở mức 14,8% và thể thấp còi 21,4%. Tính đến nay, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ dưới 5 tuổi chiếm 21,0% (đạt chỉ tiêu kế hoạch năm); tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân là 14,5%. Những kết quả này cho thấy sự chung tay củatrong việc nâng cao tầm vóc, thể lực, góp phần cải thiện sức khỏe trẻ em vùng khó trong thời gian qua.

DƯƠNG KIM