Chuyển biến tư duy sản xuất của người dân từ tiếp cận khoa học kỹ thuật

Hỗ trợ sinh kế cho người dân

Cặp trâu mà gia đình bà Đặng Thị Xuân, xóm Nà Chắn, xã Tam Kim đang chăm sóc được hỗ trợ từ Dự án liên kết theo chuỗi giá trị thuộc Chương trình 1719. Việc trao sinh kế bằng vật nuôi được xem là giải pháp phù hợp với điều kiện nông thôn miền núi, giúp các hộ nghèo và cận nghèo, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số có thêm điều kiện phát triển kinh tế hộ, mở rộng chăn nuôi trâu, bò - ngành nghề vốn gắn bó với tập quán sản xuất địa phương.

Không chỉ hỗ trợ vật nuôi, dự án còn tổ chức tập huấn kỹ thuật cho các hộ tham gia. Người dân được hướng dẫn phương pháp chăn nuôi kết hợp giữa kinh nghiệm truyền thống với kỹ thuật hiện đại như: phối giống bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, quy trình chăm sóc theo từng giai đoạn sinh trưởng và lịch tiêm phòng các loại bệnh thường gặp. Những kiến thức này giúp hộ chăn nuôi chủ động hơn, hạn chế rủi ro và nâng cao năng suất đàn gia súc.

Người dân có thêm nguồn sinh kế mới từ nguồn hỗ trợ Dự án liên kết theo chuỗi giá trị thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đối với gia đình bà Xuân, cặp trâu trở thành điểm tựa quan trọng để giảm bớt khó khăn trước mắt và tạo nền tảng phát triển kinh tế lâu dài. Bà Xuân cho biết: Từ khi được nhận 2 con trâu và tham gia các buổi tập huấn kỹ thuật, việc chăm sóc thuận lợi hơn, đàn trâu phát triển tốt.

Trong năm 2024, xóm Nà Chắn triển khai Dự án liên kết theo chuỗi giá trị với việc hỗ trợ trâu sinh sản cho 25 hộ, mỗi hộ được nhận 2 con trâu để phát triển sinh kế. Đây là 1 trong 5 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất được phê duyệt thực hiện trên địa bàn xã Tam Kim. Tổng nguồn vốn bố trí cho các dự án hơn 1 tỷ 681 triệu đồng, với 165 hộ nghèo và cận nghèo của xã tham gia hưởng lợi.

Hình thành vùng nguyên liệu quy mô

Tại xã Nguyễn Huệ, những nương ngô vốn cho năng suất thấp đang dần được thay thế bằng cây dong riềng mang lại giá trị kinh tế cao hơn. Sự chuyển đổi này không chỉ phản ánh nỗ lực thay đổi tư duy sản xuất mà còn gắn liền với diện mạo nông thôn đang đổi mới từng ngày nhờ đầu tư từ Nhà nước.

Chị Hầu Thị Hồng, xóm Lũng Gà, xã Nguyễn Huệ chia sẻ: Những năm gần đây, nhờ sự đầu tư của Nhà nước, xóm có điện, có sóng điện thoại và Internet, người dân tiếp cận thông tin thuận lợi hơn, học được cách làm ăn mới, biết lựa chọn cây trồng phù hợp.

Với nhiều hộ gia đình ở Lũng Gà, dong riềng đã trở thành cây trồng chủ lực. Năng suất cao, thu nhập ổn định hơn so với cây ngô, người dân có thêm động lực để mở rộng diện tích. Một gốc dong riềng có thể cho khoảng 10 kg củ, bán được giá và có lãi cao hơn nhiều so với trồng ngô trước đây
Xã Nguyễn Huệ đưa cây dong riềng vào danh mục hỗ trợ của Chương trình 1719, xem đây là hướng chuyển đổi phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương và khả năng canh tác của người dân. Đồng thời, việc mở rộng diện tích dong riềng cũng tạo nguồn nguyên liệu ổn định cho nghề miến dong đang phát triển tại địa phương, đặc biệt là sản phẩm mang thương hiệu miến Án Lại. Khi đầu vào được bảo đảm ngay tại chỗ, các cơ sở chế biến của xã có điều kiện nâng cao năng lực sản xuất, cải thiện chất lượng và xây dựng thương hiệu bền vững hơn.

Thay đổi tư duy sản xuất

Hướng tới mục tiêu nâng cao sinh kế bền vững, các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị đã tạo ra một chuyển biến tích cực: tư duy sản xuất của người dân được đổi mới rõ rệt nhờ tiếp cận khoa học kỹ thuật. Giai đoạn 2021 - 2025, toàn tỉnh triển khai gần 1.000 dự án và kế hoạch hỗ trợ phát triển sản xuất, các mô hình liên kết từ cấp tỉnh đến cộng đồng. Hơn 46.500 lượt hộ dân tham gia, trong đó phần lớn là hộ nghèo và cận nghèo. Cùng với nguồn lực hỗ trợ hơn 924,6 tỷ đồng, người dân không chỉ nhận được cây, con giống mà còn được trang bị kiến thức kỹ thuật. Những lớp tập huấn về trồng trọt, chăn nuôi, quy trình phòng bệnh, kỹ thuật canh tác bền vững đã giúp người dân thay đổi thói quen sản xuất trước đây. Nhiều hộ đã chuyển từ sử dụng phân bón hóa học sang hữu cơ, từ làm nông nghiệp kinh nghiệm sang áp dụng quy trình kỹ thuật, từ canh tác tự cung tự cấp sang sản xuất theo hướng hàng hóa. Các đơn vị chủ trì liên kết luôn theo sát từng giai đoạn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch, đồng thời bao tiêu sản phẩm, tạo niềm tin để người dân mạnh dạn áp dụng kỹ thuật mới.

Cùng với những cây, con chủ lực như: hồi, mác ca, chè, mía, sa nhân tím, gia súc, gia cầm…, các mô hình liên kết trồng quế đang có sức lan tỏa lớn. Tại các vùng Bảo Lạc, Bảo Lâm, hai chuỗi liên kết triển khai đã hỗ trợ 359 hộ tại các xã: Hà Quảng, Tổng Cọt, Lũng Nặm, Hạ Lang, Vinh Quý, trồng mới 317,9 ha quế.

Những chuyển biến ở từng xóm, bản từ các dự án hỗ trợ sản xuất của Chương trình 1719 cho thấy, khoa học kỹ thuật đang dần trở thành “chìa khóa” mở ra cách làm kinh tế mới cho đồng bào dân tộc thiểu số. Việc mạnh dạn tiếp cận kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi hiện đại giúp năng suất được nâng lên, thu nhập cải thiện và tư duy sản xuất cũng đang thay đổi theo hướng chuyên nghiệp, bài bản hơn. Đây là nền tảng quan trọng để các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất tiếp tục vận hành theo hướng hiệu quả và bền vững, tạo đà cho người dân tự tin mở rộng quy mô, làm chủ sinh kế và từng bước nâng cao đời sống.

Ánh Nguyệt