Chuyến du hành tìm hiểu lịch sử 80 năm Quốc hội Việt Nam

Từ Đại hội Quốc dân Tân Trào

Được giới thiệu mở đầu trong không gian trưng bày là lá cờ đỏ sao vàng tại Đại hội Quốc dân Tân Trào - một hiện vật có giá trị đặc biệt về lịch sử, chính trị và biểu tượng, gắn liền với thời khắc tiền khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 - dấu mốc chuyển mình của dân tộc Việt Nam từ thân phận thuộc địa sang một nhà nước độc lập.

Diễn ra ngày 16/8/1945 tại đình Tân Trào, Đại hội Quốc dân là một sự kiện lịch sử trọng yếu. Trong bối cảnh chiến tranh ác liệt, liên lạc khó khăn, hơn 60 đại biểu đại diện cho mọi tầng lớp nhân dân, các đảng phái yêu nước từ ba miền đã hội tụ về căn cứ địa cách mạng này. Đó là minh chứng cho sự đoàn kết, nhất trí cao độ của toàn dân tộc khi thời cơ Tổng khởi nghĩa đã chín muồi.

Lá cờ đỏ sao vàng tại Đại hội Quốc dân Tân Trào ngày 16/8/1945

Tại Đại hội, lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên được chính thức thông qua làm Quốc kỳ của chính quyền cách mạng lâm thời, chuẩn bị cho sự ra đời của Nhà nước Việt Nam độc lập. Nền đỏ tượng trưng cho máu của bao thế hệ đã ngã xuống vì độc lập, tự do; ngôi sao vàng năm cánh là biểu tượng thiêng liêng của sự đoàn kết sĩ, nông, công, thương, binh.

Lá cờ không chỉ khẳng định tính chính danh của lực lượng cách mạng, mà còn là ngọn cờ tập hợp sức mạnh tinh thần, tạo nền tảng vững chắc cho Tổng khởi nghĩa.

Đại hội Quốc dân Tân Trào được coi là tiền thân của Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, là mốc son chói lọi trong lịch sử cách mạng dân tộc, và lá cờ được treo trong sự kiện trọng đại ấy đã trở thành một trong những hiện vật tiêu biểu gắn với sự ra đời của nhà nước Việt Nam độc lập.

Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngay sau đó, ngày 3/9/1945, Chính phủ lâm thời tổ chức phiên họp đầu tiên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị Chính phủ “tổ chức càng sớm càng hay cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu. Tất cả công dân trai gái mười tám tuổi đều có quyền ứng cử và bầu cử, không phân biệt giàu, nghèo, tôn giáo, dòng giống..."

Sắc lệnh về Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam

Tại Bảo tàng Quốc hội Việt Nam trưng bày 3 sắc lệnh của Chủ tịch Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa về Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam, năm 1945 - 1946. Đây là 3 trong số 117 Sắc lệnh được công nhận là Bảo vật Quốc gia tại Quyết định số 2946/QĐ-TTg ngày 22/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Bên cạnh đó là hòm phiếu do nhân dân xã Thanh Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình, dùng để bỏ phiếu bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa I, ngày 6/1/1946. Đây là hòm phiếu duy nhất còn lại, minh chứng cho sự kiện bầu cử lịch sử tại một tỉnh miền Trung - nơi còn nhiều khó khăn, chiến sự ác liệt nhưng nhân dân vẫn một lòng tin tưởng, hướng về Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Bộ sưu tập gồm các con dấu được sử dụng chính thức của Hội đồng bầu cử Quốc gia

Bộ sưu tập gồm các con dấu được sử dụng chính thức của Hội đồng bầu cử Quốc gia (hoặc Hội đồng Bầu cử Trung ương) từ Quốc hội khóa X - XIII cũng được giới thiệu. Đây là những hiện vật mang giá trị pháp lý và lịch sử đặc biệt, gắn liền với các kỳ tổng tuyển cử đại biểu Quốc hội.

80 năm Quốc hội đồng hành cùng đất nước

Tiến trình lập hiến và phát triển Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thể hiện rõ nét qua bộ sưu tập Hiến pháp - một trong những nhóm tư liệu quý giá, tiêu biểu của Bảo tàng Quốc hội Việt Nam.

Trong đó, Hiến pháp năm 1946 của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thông qua ngày 9/11/1946, tại Kỳ họp thứ Hai của Quốc hội Khóa I, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử lập hiến của Việt Nam. Bản Hiến pháp được đánh giá là mang nhiều tư tưởng tiến bộ, thể hiện ý chí của dân tộc trong xây dựng một nhà nước độc lập, dân chủ và nhân dân.

Bộ sưu tập Hiến pháp - nhóm tư liệu quý giá, tiêu biểu của Bảo tàng Quốc hội Việt Nam

Bộ sưu tập, còn có Hiến pháp năm 1959, 1980, 1992, 2013, không chỉ có giá trị về mặt pháp lý và lịch sử, mà còn mang ý nghĩa chính trị và giáo dục sâu sắc, giúp người xem hiểu rõ hơn về sự phát triển của thể chế, tư duy lập hiến và quá trình hoàn thiện Nhà nước Việt Nam qua từng giai đoạn. Mỗi bản Hiến pháp là chứng nhân của thời đại, phản ánh khát vọng xây dựng một quốc gia độc lập, dân chủ, công bằng và văn minh - nơi mọi quyền lực thuộc về nhân dân.

Trưng bày cũng giới thiệu bộ sưu tập Huy hiệu đại biểu Quốc hội, biểu tượng danh dự, khẳng định vị trí, trách nhiệm và niềm tự hào của mỗi đại biểu được nhân dân tín nhiệm bầu chọn. Bộ sưu tập gồm 15 mẫu huy hiệu, tương ứng với 15 khóa Quốc hội, mỗi mẫu mang dấu ấn thiết kế riêng biệt, phản ánh tinh thần thời đại, tư duy thẩm mỹ và giá trị biểu trưng của từng giai đoạn lịch sử.

15 mẫu huy hiệu, tương ứng với 15 khóa Quốc hội

Không chỉ mang ý nghĩa nhận diện, mỗi chiếc huy hiệu còn là minh chứng sống động cho những chặng đường phát triển vẻ vang của Quốc hội Việt Nam, gắn liền với tiến trình đổi mới và lớn mạnh không ngừng của đất nước qua các thời kỳ.

Mỗi hiện vật tại đây là một mảnh ghép ý nghĩa, kể lại câu chuyện về khát vọng độc lập, tinh thần đoàn kết và quá trình kiến tạo nên nền dân chủ Việt Nam.

Thảo Nguyên