Chuyên gia hiến kế mở cửa ngõ, tăng kết nối cho giao thông TP.HCM

Cách làm mới giúp hoàn thiện hạ tầng nhanh

Phát biểu đề dẫn, Tổng Biên tập báo Hànôịmới Nguyễn Minh Đức cho biết, Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030) đã xác định nhiệm vụ trọng tâm là nhanh chóng hoàn thiện bộ khung giao thông kết nối chiến lược. Thành phố xác định xây dựng hệ thống hạ tầng hiện đại, đa phương thức, kết nối liền mạch trung tâm tài chính, khu công nghiệp, cảng biển, sân bay và các trung tâm logistics.

Cùng với những dự án hoàn thiện hạ tầng đang được Nhà nước chú trọng thúc đẩy tại các đô thị dẫn đầu như TP.HCM, việc chung tay tìm kiếm, triển khai các giải pháp "Hoàn thiện hạ tầng giao thông công cộng, kết nối di chuyển liền mạch" sẽ là một trong những liều thuốc hữu hiệu giúp giảm ùn tắc, giảm phát thải môi trường, hướng đến phát triển xanh và bền vững.

TS Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Xây dựng số 1 – CTCP (CC1)

Theo các chuyên gia, việc TP.HCM mới được hình thành khi hợp nhất với Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu tạo thuận lợi trong triển khai các dự án trọng điểm.

TS Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Xây dựng số 1 – CTCP (CC1), thành viên tổ chuyên gia cố vấn xây dựng đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM cho rằng, các dự án giao thông đã có sự quan tâm đặc biệt hơn đến tính kết nối và thông suốt toàn hệ thống, kết hợp đa phương tiện và có tầm nhìn cấp vùng chứ không chỉ riêng TP.HCM, mà tiêu biểu là đường Vành đai 3 làm rất nhanh.

TP.HCM đang tập trung phát triển các dự án giao thông liên vùng, cửa ngõ

TS Phan Hữu Duy Quốc cho rằng, trong bối cảnh hiện nay cần tiếp tục đầu tư các dự án giao thông kết nối, mở rộng các cửa ngõ và TP cần đóng vai trò dẫn dắt trong triển khai.

"Ngoài Vành đai 3, 4 thì các tuyến từ TP.HCM nối các địa phương khác và đường sắt TP.HCM – Long Thành đi qua 2 địa phương thì TP vẫn đứng ra chủ trì, nhận trách nhiệm triển khai. Đây là vai trò của một đô thị lớn nhưng cũng không phải làm cho người khác mà giúp cho chính TP.HCM. Từ TP.HCM đi ra đi vào các địa phương lân cận rất thuận lợi", TS Phan Hữu Duy Quốc nói.

Phát triển giao thông công cộng sức chở lớn nhưng phải tính đến phương án tiếp cận

Tại tọa đàm, bà Nguyễn Thị Dạ Thảo, Trưởng phòng Quản lý đường sắt đô thị (Sở Xây dựng TP.HCM), thông tin về các dự án giao thông lớn trong kết nối liên vùng, các tuyến đường cửa ngõ… Đặc biệt, bà Thảo cho biết tuyến Metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) sau gần một năm hoạt động đã chuyên chở khoảng 18 triệu lượt khách, trung bình 50–60.000 lượt/ngày. Tuyến Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) đã giải phóng mặt bằng 100% và dự kiến khởi công tháng 1/2026… TP.HCM đặt mục tiêu hoàn thành 6 tuyến metro từ nay đến 2030.

Với mục tiêu này, TS Phan Hữu Duy Quốc cho rằng nếu thay đổi cách làm, thống nhất thiết kế và cách vận hành liên thông thì sau tuyến Metro số 2 (khởi công năm 2026), TP sẽ có đủ kinh nghiệm để triển khai đồng loạt các tuyến khác.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế phát biểu

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong bối cảnh đô thị Việt Nam có quá nhiều ngõ hẻm, thiếu vỉa hè an toàn cho người đi bộ, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét, Việt Nam đang nỗ lực phát triển giao thông công cộng với các tuyến metro và xe buýt điện. Tuy nhiên, chúng ta đối mặt rào cản lịch sử của quy hoạch đô thị: cấu trúc “đô thị nén” với mật độ ngõ hẻm dày đặc.

Khái niệm điểm đầu – điểm cuối ở đây không chỉ là khoảng cách địa lý, mà là “khoảng cách tiếp cận”.

Theo các nghiên cứu, khoảng 88% dân số Hà Nội và 85% dân số TP.HCM sống trong mạng lưới hẻm và ngõ phố. Nhiều ngõ dưới 4m, thậm chí dưới 2m, không thể cho xe buýt hay phương tiện trung chuyển 4 bánh tiếp cận.

Dù đã có metro nhưng tỷ lệ đáp ứng của giao thông công cộng tại hai đô thị lớn chỉ đạt 10–15%, khá xa mục tiêu 30% vào năm 2030.

Chuyên gia đề xuất tính đến phương án giúp người dân dễ dàng tiếp cận giao thông công cộng

"Chúng ta có những đại lộ metro nhưng lại thiếu những mao mạch kết nối từ nhà dân đến ga. Nếu người dân phải đi bộ quá 10–15 phút trong điều kiện vỉa hè bị lấn chiếm và thời tiết nhiệt đới, họ sẽ quay lại với xe máy cá nhân", TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét.

Để giải bài toán này, TS Nguyễn Trí Hiếu gợi ý học kinh nghiệm Bangkok (Thái Lan), nơi có cấu trúc đô thị giống Hà Nội và TP.HCM: chính quy hóa “xe ôm” thành hệ thống feeder (trung chuyển), tích hợp GrabBike, Be, Xanh SM vào mạng lưới giao thông công cộng; tạo ưu đãi cho cuốc xe tới ga.

Ngoài ra có thể thí điểm xe điện 3–4 bánh nhỏ gọn gom khách từ hẻm ra trục chính; cải tạo vỉa hè, làm mái che, khuyến khích đi bộ.

Hội thảo có sự tham gia của các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp

Đại diện Grab Việt Nam cho rằng hạ tầng đô thị không thể thiếu dịch vụ đầu cuối. Các bến xe công cộng hiện vẫn xa nhà dân – nơi xe buýt lớn không vào được. Thời gian qua, Grab phối hợp Trung tâm Quản lý giao thông công cộng và Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị triển khai nhiều chương trình khuyến mãi hỗ trợ người dân tiếp cận giao thông công cộng.

Phía doanh nghiệp mong muốn hợp tác sâu hơn trong việc tổng hợp dữ liệu thói quen di chuyển theo khung giờ, khu vực, lưu lượng xe 2 bánh, 4 bánh trên từng tuyến để TP dự báo và điều tiết giao thông.

Hà Khánh/VOV-TP.HCM