Cuộc bầu cử được quan tâm

Cuộc đua “song mã”

Trong danh sách ứng cử viên tuyên bố tranh cử tổng thống có 3 cái tên, nhưng trên thực tế đây chỉ là cuộc đua giữa một bên là đương kim Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và một bên là lãnh đạo đảng Nhân dân cộng hòa (CHP) đối lập, ông Kemal Kilicdaroglu. Người giành chiến thắng vẫn còn là ẩn số do tỷ lệ ủng hộ 2 ứng cử viên không có bứt phá dù lợi thế có phần hơi nghiêng về ông Kilicdaroglu.

Từng là Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ trong giai đoạn 2003-2014 và từ năm 2014 đến nay đảm nhận cương vị tổng thống, không thể phủ nhận ông Erdogan đã giúp Thổ Nhĩ Kỳ có tầm ảnh hưởng tương đối lớn với quốc tế và khu vực.

Tuy nhiên, cùng với cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài và lạm phát phi mã vốn đã tạo ra thách thức đối với Thổ Nhĩ Kỳ trong vài năm qua, thảm họa động đất xảy ra ngày 6-2 làm gần 50.000 người thiệt mạng được xem là yếu tố đảo lộn cục diện chính trị của quốc gia thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) này.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (trái) và ứng viên Kemal Kilicdaroglu

Việc Tổng thống Erdogan, chỉ 3 tuần sau động đất, thông báo giữ nguyên kế hoạch tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 14-5, được đánh giá là “rủi ro” trong bối cảnh ông cùng đảng Công lý và phát triển (AKP) cầm quyền bị công chúng chỉ trích trong nhiều vấn đề.

Trong khi đó, ông Kilicdaroglu là một nhà kinh tế học được đào tạo bài bản, đồng thời là nhân viên lâu năm của Bộ Tài chính. Ông cũng từng chạy đua trong cuộc tổng tuyển cử tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 2011 nhưng thua cuộc.

Lần này, với khẩu hiệu tranh cử “Thịnh vượng, hòa bình và hạnh phúc” cùng cam kết thay đổi lớn đường lối lãnh đạo đất nước, ông Kilicdaroglu đang nhận được sự ủng hộ đáng kể từ những cử tri thất vọng về cách điều hành của ông Erdogan những năm gần đây.

Mối quan tâm của châu Âu

Dù các cuộc thăm dò trước bầu cử không hoàn toàn đáng tin cậy nhưng những kết quả khảo sát gần đây đều cho thấy ứng cử viên Kilicdaroglu dẫn trước đương kim Tổng thống Erdogan.

Giới quan sát cho rằng, kết quả cuộc bầu cử lần này sẽ ảnh hưởng lớn tới khu vực vì Thổ Nhĩ Kỳ đóng vai trò quan trọng, tích cực trong tình hình Syria, đàm phán Astana, đàm phán Nga - Ukraine, vấn đề lương thực từ Ukraine qua Thổ Nhĩ Kỳ tới Trung Đông, châu Phi. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang dần nối lại quan hệ với các nước láng giềng.

Cuộc bầu cử này cũng sẽ định hình lại một số vấn đề trong chính sách đối ngoại, gồm vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong NATO; mối quan hệ với Liên minh châu Âu, Mỹ và Nga; chính sách di cư; vai trò đối với bất ổn an ninh châu Âu…

Theo giới quan sát, châu Âu đặc biệt quan tâm đến bầu cử tại Thổ Nhĩ Kỳ bởi Ankara lâu nay vẫn là một đồng minh “bướng” nhất trong NATO. Qua 2 thập kỷ cầm quyền, Tổng thống Erdogan đã không ít lần thách thức các lãnh đạo phương Tây. Xung đột tại Ukraine càng cho thấy điều này khi Ankara cung cấp drone cho Kiev, đóng eo biển với các tàu chiến Nga nhưng lại không theo trừng phạt của phương Tây đối với Moscow...

Tuy nhiên, bất kể ai là người chiến thắng, nhiều chuyên gia cho rằng châu Âu vẫn nên khởi động lại quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ, bởi sau cuộc bầu cử, Ankara vẫn sẽ là mối bận tâm lớn của Liên minh châu Âu cũng như các nước phương Tây nói chung.

MINH CHÂU tổng hợp