Đà Nẵng và hành trình hội nhập cùng cộng đồng APEC: Từ dấu ấn 2017 đến tầm nhìn 2030

Trong tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam, Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) luôn là một trong những cơ chế hợp tác kinh tế - thương mại quan trọng hàng đầu, quy tụ 21 nền kinh tế, chiếm hơn 60% GDP và gần một nửa kim ngạch thương mại toàn cầu. Không chỉ là diễn đàn kết nối giữa các nền kinh tế trên thế giới, APEC còn tạo không gian để các địa phương phát huy vai trò chủ động, tăng cường liên kết vùng, thu hút đầu tư, mở rộng hợp tác và hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực.

Trong bức tranh chung đó, thành phố Đà Nẵng - trung tâm kinh tế, văn hóa và khoa học - công nghệ của miền Trung - nổi lên như một điển hình về năng lực hội nhập địa phương. Từ dấu ấn Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 đến nay, Đà Nẵng không chỉ khẳng định vị thế là “thành phố đáng sống” mà còn trở thành điểm sáng về hợp tác quốc tế, là cầu nối quan trọng giữa Việt Nam với các nền kinh tế thành viên APEC.

Dấu ấn APEC 2017 - bệ phóng cho hợp tác quốc tế

Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 tổ chức tại Đà Nẵng được xem là dấu mốc lịch sử, khẳng định bản lĩnh và năng lực hội nhập của một đô thị trẻ năng động. Sự kiện quy tụ hơn 11.000 đại biểu, 2.000 doanh nghiệp và 3.000 phóng viên quốc tế từ 21 nền kinh tế thành viên. Công tác tổ chức được các hãng thông tấn lớn như Reuters, BBC, NHK, Yonhap đánh giá cao về tính chuyên nghiệp, an toàn và hiệu quả truyền thông.

Quan trọng hơn, APEC 2017 đã tạo cú hích mạnh mẽ đưa hình ảnh Đà Nẵng ra thế giới. Hàng trăm bản tin quốc tế giới thiệu về thành phố biển năng động, thân thiện; lượng khách du lịch tăng hơn 20% ngay sau sự kiện; hạ tầng du lịch, giao thông, dịch vụ được đầu tư đồng bộ. Theo VOVWorld, chỉ riêng năm 2017, Đà Nẵng đón hơn 6,6 triệu lượt khách, tăng gần 1 triệu lượt so với năm trước. Các dự án hạ tầng trọng điểm như Trung tâm Hội nghị Ariyana, Cung Truyền thông quốc tế hay tuyến ven biển Sơn Trà - Điện Ngọc trở thành tài sản lâu dài phục vụ chiến lược phát triển MICE và hội nghị quốc tế của thành phố.

Thành công của Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 không chỉ nâng tầm vị thế Đà Nẵng mà còn mở ra cơ hội hợp tác cụ thể với nhiều nền kinh tế thành viên, đặc biệt trong các lĩnh vực du lịch, thương mại, đầu tư, giáo dục và đổi mới sáng tạo.

Một phiên thảo luận tại sự kiện Meet Da Nang 2024, ngày 26/01/2024.

Mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực trọng điểm

Từ nền tảng năm 2017, Đà Nẵng đã chủ động triển khai nhiều chương trình hợp tác với các đối tác trong khối APEC.

Trong lĩnh vực du lịch – dịch vụ, Đà Nẵng tiếp tục khẳng định vị thế là trung tâm du lịch MICE hàng đầu khu vực miền Trung và là điểm đến nổi bật của các nền kinh tế APEC. Thành phố xác định phát triển du lịch MICE (hội nghị, hội thảo, khen thưởng và triển lãm) là hướng đi chiến lược, với hệ thống trung tâm hội nghị quốc tế, khách sạn 5 sao, và hạ tầng giao thông đồng bộ đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Nhiều sự kiện quốc tế quy mô lớn được tổ chức thường niên như Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng (DIFF), Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng, hay Diễn đàn Du lịch Mekong - APEC mở rộng, góp phần nâng tầm thương hiệu thành phố trên bản đồ du lịch khu vực.

Năm 2024 thành phố đón hơn 10,7 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế chiếm gần 40%, chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc và Mỹ. Bên cạnh đó, Đà Nẵng chú trọng xây dựng hình ảnh “điểm đến an toàn, thân thiện, hấp dẫn”, gắn với mô hình “4 An” (an ninh trật tự, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm, an sinh xã hội) và mở rộng liên kết tour khu vực với các thành phố đối tác trong khối APEC như Busan (Hàn Quốc), Fukuoka (Nhật Bản), Cebu (Philippines) và Auckland (New Zealand) - tạo nên mạng lưới hợp tác du lịch bền vững, giàu tiềm năng phát triển.

Về thương mại và đầu tư, các nền kinh tế APEC tiếp tục khẳng định vai trò là đối tác kinh tế chiến lược và năng động nhất của Đà Nẵng. Tính đến nay, trên địa bàn thành phố Đà Nẵng có 1.260 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đầu tư khoảng 10,9 tỷ USD, trong đó, nhiều dự án quy mô lớn trong lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất thông minh từ các nền kinh tế thành viên của APEC đang vận hành hiệu quả, tiêu biểu như nhà máy Dentium (Hàn Quốc) trị giá 177 triệu USD, Dự án Nhà máy sản xuất linh kiện hàng không vũ trụ Sunshine trị giá 170 triệu USD tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng, hay các dự án của Tập đoàn Fujikin (Nhật Bản) và Surbana Jurong (Singapore) trong lĩnh vực nghiên cứu và quy hoạch đô thị thông minh. Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Đà Nẵng và các nền kinh tế APEC hiện chiếm hơn 60% tổng giá trị thương mại của thành phố, khẳng định vị thế của Đà Nẵng như một mắt xích quan trọng trong chuỗi liên kết kinh tế khu vực và là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư chất lượng cao.

Lễ khai mạc “Hội chợ quốc tế Thương mại, Du lịch và Đầu tư hành lang kinh tế Đông Tây - Đà Nẵng 2020” (EWEC Đà Nẵng 2020).

Trong lĩnh vực giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, Đà Nẵng không ngừng mở rộng hợp tác với các cơ sở đào tạo uy tín của các nền kinh tế APEC như Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Hoa Kỳ. Tiêu biểu có thể kể đến chương trình liên kết giữa Đại học Đà Nẵng với Đại học Keimyung (Hàn Quốc) trong đào tạo kỹ sư Công nghệ Thông tin, hợp tác với Đại học Queensland (Australia) trong lĩnh vực du lịch và khách sạn, hay các dự án trao đổi sinh viên với Đại học Arizona (Mỹ) và Đại học Chiba (Nhật Bản). Những chương trình này đã góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực quốc tế, đáp ứng yêu cầu hội nhập trong các lĩnh vực mũi nhọn như công nghệ thông tin, quản trị, logistics và du lịch.

Khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là hướng hợp tác mới, được xem là trụ cột trong mô hình phát triển bền vững mà Đà Nẵng đang theo đuổi. Thành phố từng bước hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, hợp tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ với các đối tác như Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản và Hoa Kỳ. Tiêu biểu là dự án Trung tâm Đổi mới sáng tạo Đà Nẵng với sự hỗ trợ của Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), chương trình hợp tác chuyển đổi số với Tập đoàn FPT và Amazon Web Services (Mỹ), hay các hoạt động ươm tạo khởi nghiệp theo mô hình của Singapore. Các sáng kiến như “thành phố thông minh” và “chuyển đổi số toàn diện” đang được triển khai mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực quản trị đô thị và sức cạnh tranh của nền kinh tế địa phương.

Hiệu quả hợp tác và sức lan tỏa

Nhờ mở rộng hợp tác với các nền kinh tế APEC, Đà Nẵng đã đạt nhiều kết quả nổi bật. Các dự án đầu tư nước ngoài không chỉ đóng góp cho ngân sách, mà còn tạo việc làm, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực quản trị. Đồng thời, hợp tác APEC giúp Đà Nẵng tiếp cận các tiêu chuẩn quản lý tiên tiến, nâng cao chất lượng sống của người dân và thúc đẩy hình ảnh “đô thị xanh, đáng sống”.

Hạ tầng thành phố tiếp tục được đầu tư đồng bộ: sân bay quốc tế mở rộng công suất lên 15 triệu hành khách/năm; hệ thống giao thông, công viên, không gian ven sông được chỉnh trang hiện đại. Công viên APEC mở rộng - biểu tượng mới bên bờ sông Hàn - thể hiện tinh thần hội nhập, cởi mở và hướng đến phát triển bền vững.

Theo đánh giá của Báo Chính phủ, thành công của APEC 2017 đã “đưa Đà Nẵng trở thành hình mẫu về năng lực tổ chức sự kiện quốc tế”, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong vai trò thành viên tích cực và có trách nhiệm của APEC. Từ đó đến nay, nhiều tổ chức quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp, hãng thông tấn khu vực tiếp tục lựa chọn Đà Nẵng là địa điểm tổ chức các hội nghị, hội thảo tầm khu vực, góp phần củng cố vị thế thành phố như trung tâm kết nối và hợp tác quốc tế của miền Trung.

Tổng Bí thư Tô Lâm chứng kiến Ký kết biên bản thỏa thuận tăng cường hợp tác giữa UBND Tp. Đà Nẵng và chính quyền Tp. Pyeongtaek (Hàn Quốc), tháng 8/2025.

Tăng cường hợp tác quốc tế sâu rộng – Nền tảng cho hội nhập bền vững

Song song với việc mở rộng quan hệ trong khối APEC, Đà Nẵng đã và đang đẩy mạnh hợp tác quốc tế sâu rộng trên nhiều lĩnh vực với các tổ chức đa phương và đối tác chiến lược trên toàn cầu. Thành phố là thành viên tích cực trong các mạng lưới hợp tác đô thị quốc tế như Chương trình Thành phố Thông minh ASEAN, Mạng lưới các Thành phố học tập của UNESCO, và Mạng lưới các Thành phố thích ứng biến đổi khí hậu (100RC). Các dự án hợp tác với Ngân hàng Thế giới (WB), Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) và Liên minh châu Âu (EU) trong các lĩnh vực hạ tầng, môi trường, quản trị đô thị và chuyển đổi số đã góp phần giúp Đà Nẵng tiếp cận công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực quản lý và huy động hiệu quả các nguồn lực quốc tế cho phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, Đà Nẵng thường xuyên chủ trì tổ chức và tham gia các sự kiện kết nối, xúc tiến hợp tác quốc tế như Diễn đàn Đầu tư Đà Nẵng, Chương trình Gặp gỡ Đà Nẵng – Nhật Bản, Gặp gỡ Đà Nẵng – Hàn Quốc, Tuần lễ Giao lưu Văn hóa Việt Nam – ASEAN, hay các hội nghị xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch tại Singapore, Hoa Kỳ, Hàn Quốc và châu Âu. Thông qua các hoạt động này, thành phố không chỉ quảng bá hình ảnh một Đà Nẵng năng động, thân thiện, mà còn mở rộng mạng lưới đối tác chiến lược, thu hút nguồn lực đầu tư và tri thức quốc tế, góp phần khẳng định vị thế của Đà Nẵng là trung tâm hội nhập quốc tế của miền Trung Việt Nam.

Hướng tới giai đoạn hội nhập mới

Giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội 2025–2030 của Đà Nẵng được định hướng phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội quốc gia 2021–2030, các kế hoạch phát triển vùng và ngành, theo hướng phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế biển; phát triển hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, quản trị đô thị thông minh; bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, xã hội, bảo tồn di sản, bảo vệ môi trường và giữ vững quốc phòng, an ninh, chủ quyền biển đảo. Thành phố chú trọng phát triển vùng nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số, hướng đến xây dựng đô thị sinh thái, hiện đại và đáng sống.

Bước sang giai đoạn phát triển mới, Đà Nẵng đang nỗ lực chuyển mình mạnh mẽ để tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm kinh tế, du lịch và đổi mới sáng tạo của khu vực miền Trung, hướng tới vươn tầm APEC. Bên cạnh những thành tựu nổi bật trong hợp tác quốc tế, thành phố cũng đang đối mặt với nhiều thách thức như: cạnh tranh gay gắt từ các trung tâm khu vực, áp lực hạ tầng – môi trường do tăng trưởng nhanh về khách du lịch và vốn đầu tư...Để duy trì đà phát triển và thích ứng với bối cảnh mới, Đà Nẵng đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp chiến lược: đầu tư mở rộng hạ tầng giao thông và đô thị thông minh; hợp tác với các trường đại học, tổ chức quốc tế nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn; đồng thời tăng cường xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch với các thị trường trọng điểm trong khối APEC.

Thị trưởng các thành phố có quan hệ hợp tác với Đà Nẵng và Trưởng các cơ quan đại diện ngoại giao dự sự kiện tại Đà Nẵng.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn đạt khoảng 2,223 triệu USD, trong đó xuất khẩu sang các thị trường APEC (20 nước) đạt khoảng 1,739 triệu USD, chiếm 78% tổng kim ngạch xuất khẩu. Các thị trường chủ lực gồm Nhật Bản, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Hồng Kông,… với các mặt hàng chính như máy tính, linh kiện điện tử, máy móc thiết bị và dệt may. Tỷ trọng cao này cho thấy thị trường APEC là khu vực xuất khẩu trọng điểm của doanh nghiệp Đà Nẵng, không chỉ với nhóm hàng công nghiệp chế biến – chế tạo mà còn với các sản phẩm nông – thủy sản và đặc sản địa phương có tiềm năng lớn.

Hội nghị Cấp cao APEC 2025 với các định hướng thương mại mới dự kiến sẽ tác động sâu rộng đến hoạt động kinh tế khu vực, hướng tới mô hình tăng trưởng bền vững và thích ứng chuyển đổi công nghệ. Đây cũng là cơ hội để sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp Đà Nẵng mở rộng thị trường, tăng cường hội nhập toàn cầu.

Hướng tới tương lai, Đà Nẵng đang định hình chiến lược hợp tác dài hạn trong khuôn khổ APEC, mở rộng kết nối với các thành phố sáng tạo, phát triển sản phẩm du lịch – dịch vụ gắn với bản sắc địa phương và xu hướng tiêu dùng xanh, đồng thời tăng cường hợp tác nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ. Kinh nghiệm từ Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 cùng hơn một thập kỷ hội nhập là nền tảng để Đà Nẵng tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong tiến trình hợp tác khu vực, đóng góp tích cực vào mục tiêu chung của APEC: “Kết nối – Sáng tạo – Cùng phát triển thịnh vượng.”

Đặc biệt, Quyết định số 1142/QĐ-TTg ngày 13/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng đánh dấu bước đột phá quan trọng, đưa thành phố trở thành mắt xích trong chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Khu thương mại tự do có quy mô khoảng 1.881 ha với 7 khu chức năng gồm sản xuất – logistics, thương mại – dịch vụ và công nghệ số – đổi mới sáng tạo; kết nối trực tiếp với cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế, Khu công nghệ cao và Trung tâm tài chính quốc tế Đà Nẵng. Đây sẽ là hệ sinh thái thương mại – công nghiệp hiện đại, năng động và hội nhập, nơi thử nghiệm các mô hình chính sách tiên tiến, hạ tầng số hiện đại và cơ chế giao thương mở.

Việc kết nối khu này với tuyến Hành lang Kinh tế Đông – Tây (EWEC) từ cửa khẩu quốc tế Nam Giang đến cảng biển Đà Nẵng sẽ hình thành trục thương mại chiến lược, biến Đà Nẵng trở thành điểm trung chuyển hàng hóa lớn của Tiểu vùng sông Mê Kông, mở ra dư địa phát triển đột phá cho hoạt động thương mại, xuất nhập khẩu và logistics của thành phố trong giai đoạn tới.

Từ dấu ấn năm 2017 đến nay, Đà Nẵng đã khẳng định vị thế là điểm sáng về hợp tác quốc tế và hội nhập khu vực. Với tầm nhìn chiến lược, tinh thần năng động và sự chủ động hội nhập, thành phố đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế - văn hóa - công nghệ của miền Trung, đồng thời là “thành phố hội nhập” của Việt Nam trong không gian APEC năng động.

Bên cạnh đó, Đà Nẵng đang hướng đến mục tiêu phát triển Trung tâm tài chính quốc tế và Khu thương mại tự do theo các chuẩn mực khu vực và toàn cầu, tạo nền tảng thu hút dòng vốn đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và mở rộng thương mại quốc tế. Đây sẽ là những động lực quan trọng góp phần nâng cao vị thế của Đà Nẵng trong chuỗi đô thị phát triển năng động của châu Á - Thái Bình Dương.

Trong bối cảnh Việt Nam tiếp tục đóng vai trò tích cực trong các cơ chế hợp tác khu vực và toàn cầu, Đà Nẵng – với kinh nghiệm, năng lực và khát vọng hội nhập – chắc chắn sẽ tiếp tục là cầu nối quan trọng, góp phần khẳng định hình ảnh một Việt Nam năng động, sáng tạo và hội nhập sâu rộng vì hòa bình, phát triển và thịnh vượng chung ở châu Á - Thái Bình Dương.

Thành Hải