Đại biểu Quốc hội: 'Ai xây dựng nhà ở sẽ thấy thủ tục phức tạp như thế nào'

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, sáng ngày 14/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Nhiều đại biểu đánh giá cao việc cơ quan soạn thảo đề xuất mở rộng trường hợp miễn giấy phép xây dựng, giúp đơn giản hóa thủ tục, đẩy nhanh tiến độ dự án, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên cũng có những băn khoăn và đề xuất thêm từ phía các đại biểu.

Đại biểu Tại Văn Hạ phát biểu tại hội trường. Ảnh: Media Quốc hội

Liên quan đến vấn đề cấp phép nhà ở riêng lẻ, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Đà Nẵng) đánh giá cao bước tiến trong việc nới rộng phạm vi miễn cấp phép cho người dân xây nhà. Nhưng theo ông, quy định như trong dự thảo Luật thì “bỏ cũng như chưa bỏ”.

Cụ thể, dự thảo Luật quy định trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ được miễn giấy phép xây dựng là: Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng đầu tư xây dựng tại khu vực nông thôn đã được xác định tại quy hoạch chung và chưa có quy chế quản lý kiến trúc hoặc không thuộc trường hợp phải lập quy hoạch chi tiết theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn.

Theo đề xuất của đại biểu Tạ Văn Hạ, việc bỏ giấy phép xây dựng cho người dân cần mạnh dạn bỏ hết. Về lo ngại việc người dân xây dựng bừa bãi, ông Hạ cho rằng phải phân định rõ rằng bỏ cấp phép chứ không phải bỏ quản lý Nhà nước.

“Một thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, một năm có hàng trăm triệu công trình, thực tế thì nhiều công trình cấp phép nhưng vẫn sai phép. Tôi rất dị ứng với các thủ tục xin cấp phép, tăng chi phí không chính thức, kéo dài thời gian của người dân, thậm chí phát sinh tiêu cực. Ai xây dựng nhà ở sẽ thấy phức tạp như thế nào,” ông Hạ nêu thực tế.

Đại biểu cho rằng, việc xây dựng đã có tiêu chuẩn, quy chuẩn với chỉ giới, mật độ, chiều cao, khoảng lùi... rõ ràng; người dân chỉ cần căn cứ vào đó để thiết kế. Mặt khác, việc quản lý được thực hiện theo cơ chế hậu kiểm, kiểm tra kỹ và xử lý nghiêm.

Đại biểu Tạ Văn Hạ đề xuất trong việc xây dựng nhà ở, người dân chỉ cần nộp đăng ký online và cam kết thực hiện. Ngược chiều, cơ quan quản lý tăng hậu kiểm, xử lý nghiêm vi phạm, công khai minh bạch dữ liệu; đồng thời tăng quản lý hồ sơ bằng ứng dụng công nghệ.

Đồng tình với đại biểu Tạ Văn Hạ, đại biểu Đinh Ngọc Minh cho rằng việc chỉ "miễn vùng nông thôn thì cũng gần giống quy định hiện hành". Ông cũng đề xuất "miễn là miễn luôn", không ghi điều kiện như dự thảo, đồng thời giao cho Bộ Xây dựng ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn cho nhà ở dưới 7 tầng.

“Thay vì chúng ta cấp phép cho từng hộ gia đình ở đô thị thì cấp phép cho đơn vị tư vấn và đơn vị tư vấn phải chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật. Tôi tin rằng người dân muốn thoát ly khỏi việc cấp phép này, vì tốn rất nhiều công và chi phí," đại biểu Minh nói.

Chuyển trách nhiệm cho đơn vị tư vấn thiết kế

Đại biểu Hoàng Văn Cường. Ảnh: Media Quốc hội

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) đồng tình việc bỏ giấy phép xây dựng đối với các công trình riêng lẻ, khi đã phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn. Tuy nhiên ông đặt vấn đề, nếu công trình xây dựng xảy ra mất an toàn thì Nhà nước vẫn phải điều tra, xử lý. "Dù công trình của ai thì vấn đề đảm bảo an toàn kỹ thuật cũng phải quan tâm," ông nói.

Theo đại biểu, chỉ trừ công trình nhà cấp IV, còn lại các công trình cao tầng đều phải có bản vẽ kỹ thuật an toàn. Tuy nhiên phần lớn người dân không am hiểu sâu về các vấn đề quy hoạch, tiêu chuẩn kỹ thuật và thường thuê đơn vị thiết kế kỹ thuật.

Vì vậy, ông Cường đề xuất trong dự thảo Luật quy định "trừ các công trình cấp IV, còn lại đều phải có đơn vị tư vấn thiết kế được cấp phép chịu trách nhiệm về kỹ thuật và các yếu tố tuân thủ quy định. Công trình đó đương nhiên đưa vào xây dựng không cần xin phép, nhưng trước khi xây dựng đơn vị tư vấn thiết kế phải gửi bản vẽ thiết kế cho cơ quan quản lý Nhà nước. Khi công trình không đủ tiêu chuẩn thì cơ quan quản lý sẽ "thổi còi" đơn vị tư vấn thiết kế.

"Việc để đơn vị thiết kế quản lý công trình xây dựng sẽ đảm bảo tiêu chuẩn, mà Nhà nước không cần đứng ra trực tiếp. Cách làm này cũng đúng với tinh thần tinh giảm bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước," ông Cường nêu ý kiến.

Mục 2 điều 43 của chương III dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) quy định, trước khi khởi công xây dựng công trình, chủ đầu tư phải có giấy phép xây dựng trừ các trường hợp sau:

Công trình bí mật Nhà nước; công trình xây dựng khẩn cấp; công trình thuộc dự án đầu tư công đặc biệt; công trình thuộc dự án đầu tư theo thủ tục đầu tư đặc biệt; công trình xây dựng tạm theo quy định tại Luật này; công trình xây dựng tại khu vực đất sử dụng vào các mục đích vì quốc phòng, an ninh theo quy định pháp luật về đất đai.

Công trình thuộc dự án đầu tư công được Thủ tướng Chính phủ, người đứng đầu cơ quan trung ương của tổ chức chính trị, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và của tổ chức chính trị - xã hội, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp quyết định đầu tư xây dựng.

Công trình xây dựng nằm trên địa bàn từ hai đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên; công trình xây dựng theo tuyến ngoài đô thị phù hợp với quy hoạch theo pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn hoặc quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận phương án tuyến.

Công trình trên biển thuộc dự án đầu tư xây dựng ngoài khơi đã được cấp có thẩm quyền giao khu vực biển để thực hiện dự án; cảng hàng không, công trình tại cảng hàng không, công trình bảo đảm hoạt động bay ngoài cảng hàng không.

Công trình quảng cáo không thuộc đối tượng phải cấp giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về quảng cáo; công trình hạ tầng kỹ thuật viễn thông thụ động.

Công trình xây dựng thuộc dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi và đã được phê duyệt đúng quy định.

Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng đầu tư xây dựng tại khu vực nông thôn đã được xác định tại quy hoạch chung và chưa có quy chế quản lý kiến trúc hoặc không thuộc trường hợp phải lập quy hoạch chi tiết theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn.

Công trình sửa chữa, cải tạo bên trong công trình hoặc công trình sửa chữa, cải tạo mặt ngoài không tiếp giáp với đường trong đô thị có yêu cầu về quản lý kiến trúc theo quy định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; nội dung sửa chữa, cải tạo không làm thay đổi công năng sử dụng, không làm ảnh hưởng đến an toàn kết cấu chịu lực của công trình, phù hợp với quy hoạch theo pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, đảm bảo yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy, bảo vệ môi trường.

Đinh Nhung