Đại biểu Quốc hội: cần xây dựng một bộ sách giáo khoa chuẩn, thấm đẫm văn hóa Việt

Hợp nhất nội dung chuyển đổi số và xây dựng bộ sách giáo khoa chuẩn

Đề cập đến cấu trúc chương trình, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) cho rằng, nội dung chuyển đổi số đang được trình bày rải rác ở nhiều phần, gây khó khăn trong tổ chức và phân bổ ngân sách. Ông đề xuất tập hợp toàn bộ nội dung chuyển đổi số vào một dự án riêng để thuận tiện trong sắp xếp đầu việc và triển khai.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) trăn trở về tính cần thiết của một bộ sách giáo khoa chuẩn, thống nhất trên toàn quốc. Ảnh: Quochoi.vn

Từ kinh nghiệm hơn 40 năm đào tạo, đại biểu Nguyễn Anh Trí đặc biệt trăn trở về tính cần thiết của một bộ sách giáo khoa chuẩn, thống nhất trên toàn quốc. Ông nhấn mạnh sách giáo khoa gắn bó với cả quá trình học tập của mỗi người và có ảnh hưởng sâu sắc đến việc hình thành tri thức và nhân cách.

Theo đại biểu, một bộ sách giáo khoa chuẩn phải bảo đảm tính cập nhật, hiện đại, không có lỗi, đồng thời thấm đượm văn hóa Việt Nam và chứa đựng giá trị đạo đức, nhân văn. Chỉ khi có sách giáo khoa chuẩn, chương trình dạy học thống nhất toàn quốc mới có thể thực hiện hiệu quả.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng lưu ý, để xây dựng được bộ sách chuẩn, cần đầu tư bài bản, không chắp vá hay tạm thời. Việc này cần có Ban Soạn thảo quốc gia gồm những người giỏi, có trách nhiệm và tâm huyết.

Các đại biểu đều thống nhất rằng chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 - 2035 chỉ có thể đạt hiệu quả khi đi cùng những giải pháp căn cơ, trong đó việc chuẩn hóa giáo dục, đầu tư cơ sở vật chất thích ứng khí hậu và đẩy mạnh chuyển đổi số là ba trụ cột quan trọng.

Các đại biểu Quốc hội tham dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Quochoi.vn

Riêng vấn đề sách giáo khoa, cả đại biểu Nguyễn Anh Trí và nhiều đại biểu khác đều nhấn mạnh đây là nhiệm vụ có ý nghĩa nền tảng. Một bộ sách giáo khoa chuẩn, hiện đại, thống nhất và thấm đượm văn hóa Việt Nam sẽ tạo nên sự đồng bộ, công bằng và chất lượng trong giáo dục phổ thông trên phạm vi cả nước.

Thu hẹp chênh lệch giáo dục, đầu tư trường học an toàn

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) bày tỏ sự đồng thuận với định hướng chuẩn hóa và hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục và đào tạo. Ông cho rằng thực tế những năm qua đã cho thấy khoảng cách rất lớn giữa các vùng miền; nếu không đặt rõ mục tiêu ngay từ đầu, nguồn lực sẽ dễ tiếp tục dồn về nơi đã phát triển, trong khi các khu vực khó khăn vẫn “thiếu” và “yếu”.

Từ đó, đại biểu đề nghị chương trình cần nêu rõ mục tiêu thu hẹp chênh lệch về cơ sở vật chất, chất lượng giáo dục và cơ hội học tập giữa đô thị với nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là nền tảng để bảo đảm sự công bằng trong tiếp cận giáo dục và phát triển bền vững.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) bày tỏ sự đồng thuận với định hướng chuẩn hóa và hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục và đào tạo. Ảnh: Quochoi.vn

Liên quan phân bổ vốn, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị xây dựng cơ chế phân bổ và giải ngân gắn với các chỉ tiêu đầu ra có thể đo lường như số phòng học kiên cố, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn, mức độ chuyển đổi số của cơ sở giáo dục… Theo ông, phân bổ vốn theo sản phẩm đầu ra sẽ thúc đẩy tiến độ, hạn chế dàn trải và tăng hiệu quả sử dụng ngân sách.

Cũng theo đại biểu này, chương trình cần bổ sung đào tạo bắt buộc về năng lực chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, an toàn thông tin và phương pháp dạy học số. Chuyển đổi số là xu thế tất yếu, vì vậy nếu không chú trọng đào tạo con người, các đầu tư về hạ tầng và thiết bị sẽ khó phát huy hiệu quả trong thực tiễn.

Bàn về nguyên tắc phân bổ vốn ngân sách Trung ương, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng kiến nghị tăng cường giám sát độc lập đối với đầu tư cơ sở vật chất và mua sắm thiết bị nhằm ngăn chặn tình trạng mua sắm lãng phí, sai nhu cầu hoặc không sử dụng. Ông đề nghị báo cáo hằng năm về tiến độ, kết quả giải ngân và mức độ hoàn thành chỉ tiêu đầu ra tại kỳ họp cuối năm của Quốc hội để xử lý những điểm nghẽn trong đầu tư công.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh). Ảnh: Quochoi.vn

Phân tích thêm về cơ cấu chương trình, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) nhắc đến dự án thành phần về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học có tổng kinh phí 80.000 tỷ đồng. Theo ông, khoản chi này cần được tăng thêm, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến khắc nghiệt, lũ chồng lũ, bão chồng bão.

Ông cho rằng việc xây dựng trường học tại các khu vực thường xuyên chịu thiên tai cần được đặt ở tầm nhìn dài hạn. Những cơ sở này không chỉ là nơi dạy học, mà khi có tình huống khẩn cấp còn có thể trở thành nơi trú ẩn an toàn cho người dân. Đây cũng là cách bảo vệ tính mạng và sức khỏe cộng đồng trước tác động khó lường của khí hậu.

Ngoài ra, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị các trường học mới hoặc cải tạo cần có thêm phòng học Anh văn, phòng học STEAM và thiết bị liên quan, giúp học sinh tiếp cận công nghệ và đổi mới sáng tạo ngay từ bậc phổ thông.

Hồng Thái