Đại biểu Quốc hội đề nghị áp dụng 100% phụ cấp ưu đãi nghề cho bác sĩ chuyên môn tại trạm y tế xã, cơ sở y tế dự phòng

Bộ Y tế cần sớm ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về y tế xã mới

Phát biểu thảo luận tại hội trường sáng nay, 2-12, về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia chăm sóc sức khỏe, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) cho rằng, mọi chương trình đều phải xây dựng trên cơ sở thực chứng, khoa học, tham chiếu các tiêu chuẩn, khuyến nghị của quốc tế.

Về mục tiêu tỉ lệ xã, phường, đặc khu đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã là 90% vào năm 2030 và 95% vào năm 2035, theo đại biểu, mục tiêu này thể hiện rõ quyết tâm củng cố y tế cơ sở. Tuy nhiên, Bộ Tiêu chí hiện hành được ban hành năm 2023 theo mô hình tổ chức xã phường cũ. Trong khi từ ngày 1/7/2025, cơ cấu hành chính cấp xã vận hành theo mô hình mới với nhiều thay đổi căn bản.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) phát biểu

“Đến nay, Bộ Y tế vẫn chưa ban hành bộ tiêu chí mới phù hợp. Vậy cơ sở nào để chúng ta đặt ra mục tiêu tỉ lệ như trên khi tiêu chí đánh giá còn chưa được cập nhật và chuẩn hóa. Đây là vấn đề cần được làm rõ để đảm bảo tính khả khi và tính chân thực của mục tiêu” - đại biểu đặt câu hỏi.

Mặt khác, Bộ Tiêu chí Quốc gia về y tế xã hiện hành chỉ được áp dụng đến năm 2030. Trong khi đó chương trình mục tiêu lại kéo dài đến năm 2035. Như vậy, giai đoạn 2030-2035 chúng ta sẽ dùng bộ tiêu chí nào để đánh giá? Nếu mục tiêu này được thông qua trong điều kiện chưa có cơ sở đánh giá phù hợp thì chẳng khác nào đặt con số ra rồi mới tìm cách tính hoặc sau khi ban hành lại phải điều chỉnh tiêu chí, điều chỉnh thang đánh giá chỉ để vừa khớp với con số đã đề ra.

Hơn nữa, Bộ Y tế vừa ban hành Thông tư 43, từ nay đến năm 2030 vẫn tồn tại hai mô hình trạm y tế xã với phương thức tổ chức và hoạt động rất khác nhau. Điều đó có nghĩa, Bộ Tiêu chí trong tương lai phải đủ linh hoạt, phù hợp cho từng mô hình. Như vậy, khi những tiêu chí nền tảng còn chưa được xác định, việc ấn định một tỉ lệ đạt chuẩn cao như trong dự thảo cần được xem xét thận trọng để đảm bảo tính khả thi và tính trung thực của mục tiêu.

Từ phân tích trên, đại biểu kiến nghị, trước khi Quốc hội thông qua Nghị quyết, Bộ Y tế cần sớm ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia về y tế xã mới phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời có giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin để việc đánh giá các tiêu chí được thực hiện một cách công khai, minh bạch, không cảm tính.

Hệ thống y tế vẫn thiên về khám và điều trị với chi phí lớn

Đối với dự thảo Nghị quyết về cơ chế chính sách đột phá trong công tác bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân, liên quan đến nội dung mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm chi phí y tế cho người dân, đại biểu Trần Thị Nhị Hà nhận định, nhiều quy định trong dự thảo thực chất là những nội dung đã và đang được triển khai nhưng chưa tạo ra được bước chuyển biến như kỳ vọng. Hệ thống y tế hiện nay vẫn thiên về khám và điều trị với chi phí lớn, chưa thực sự đầu tư đúng mức cho công tác dự phòng và sàng lọc.

Do đó, đại biểu kiến nghị bổ sung thêm chính sách về triển khai gói dịch vụ sàng lọc cơ bản gắn với hệ thống quản lý sức khỏe toàn dân. Bộ Y tế cần xây dựng gói sàng lọc cơ bản hàng năm phù hợp với khả năng ngân sách và quỹ bảo hiểm y tế. Đồng thời quy định rõ việc tích hợp kết quả khám chữa bệnh tại các cơ sở khám chữa bệnh vào hồ sơ sức khỏe điện tử, tránh trùng lặp trồng chéo khi thực hiện sàng lọc.

Về chế độ chính sách tiền lương cho nhân viên y tế, đại biểu cho rằng, với các chính sách được nêu trong dự thảo chưa thực sự mang tính đột phá để thu hút và giữ chân đội ngũ bác sĩ có trình độ.

Thực tế cho thấy, tuyến y tế cơ sở đã thiếu hụt nghiêm trọng bác sĩ. Các chính sách đang áp dụng như đưa bác sĩ trẻ về cơ sở hay biệt phái từ 2-3 năm chỉ mang tính tạm thời. Tâm lý của bác sĩ khi được điều chuyển theo các mô hình ngắn hạn thường không ổn định, khó chuyên tâm gắn bó lâu dài nếu không có cơ chế mạnh mẽ, bền vững hơn về thu nhập, điều kiện việc làm, lộ trình phát triển nghề nghiệp thì rất khó để tuyến y tế cơ sở có được đội ngũ nhân lực đủ mạnh về số lượng, mạnh về chất lượng như kỳ vọng.

Ngoài những chính sách trong dự thảo, đại biểu Trần Thị Nhị Hà kiến nghị bổ sung 2 giải pháp đột phá.

Thứ nhất, đối với bác sĩ từ khu vực ngoài nhà nước, thu hút về công tác tại y tế cơ sở cần được tính thâm niên và xếp bậc lương tương đương như bác sĩ làm việc trong các khu vực nhà nước. Bác sĩ cần được xem xét đặc cách tuyển dụng vào viên chức tại các trạm y tế không cần phải qua thi tuyển nếu đã có chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề.

Thứ hai, về phụ cấp ưu đãi nghề, đề nghị áp dụng mức 100% cho bác sĩ trực tiếp làm công tác chuyên môn tại các trạm y tế xã và cơ sở y tế dự phòng. Đối với các vị trí chuyên môn y tế khác được hưởng mức tối thiểu 70%.

Huệ Linh