Đại biểu Quốc hội trăn trở về chính sách 'giữ chân' bác sĩ giỏi ở cơ sở
Sáng 2/12, thảo luận tại hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đại biểu Quốc hôi·đề xuất giải pháp gỡ vướng cho ngành y từ hoàn thiện hạ tầng y tế cơ sở đến thu hút, giữ chân nhân lực chất lượng cao.
Đẩy nhanh việc thực hiện khám sàng lọc miễn phí cho người dân
Dự thảo nêu rõ từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên. Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Phú Thọ) cho rằng, tất cả người dân đều mong chờ được thực hiện khám sức khỏe 1 lần/năm.
Thế nhưng khi Đoàn ĐBQH đi khảo sát việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cho thấy, các trạm y tế xã, phường còn rất nhiều khó khăn về đội ngũ y bác sĩ, cơ sở vật chất trang thiết bị không đáp ứng yêu cầu khám bệnh. Có những máy móc, thiết bị đã quá cũ, khó có thể đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh ban đầu cho người dân.
Vì vậy, đại biểu đề nghị giao Chính phủ tiếp tục ban hành định mức chi, cơ chế phù hợp và có lộ trình thực hiện ưu tiên đầu tư về con người, cơ sở vật chất ở những nơi điều kiện khó khăn.
Đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc
Còn theo đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) cho rằng, nhiều quy định trong dự thảo thực chất là những nội dung đã và đang được triển khai, nhưng chưa tạo ra bước chuyển biến như kỳ vọng. Hệ thống y tế hiện nay vẫn thiên về khám và điều trị với chi phí lớn, chưa đầu tư thật sự đúng mức cho công tác dự phòng và sàng lọc sớm.
Đại biểu đoàn Hà Nội kiến nghị bổ sung thêm chính sách về triển khai gói dịch vụ sàng lọc cơ bản gắn với hệ thống quản lý sức khỏe toàn dân. Bộ Y tế cần xây dựng gói sàng lọc cơ bản hàng năm phù hợp với khả năng ngân sách và quỹ bảo hiểm y tế; đồng thời quy định rõ việc tích hợp kết quả khám, chữa bệnh tại các cơ sở khám chữa bệnh vào hồ sơ sức khỏe điện tử, tránh trùng lặp, chồng chéo khi thực hiện sàng lọc.
Mục tiêu cuối cùng là tạo ra dòng thông tin y tế liên tục, đầy đủ và chính xác cho từng người dân, giúp theo dõi, đánh giá và phát hiện sớm bệnh tật một cách hiệu quả nhất.
Có chính sách đột phá thu hút bác sĩ về tuyến cơ sở
Dự thảo quy định “ưu tiên trụ sở cơ quan nhà nước dôi dư sau sắp xếp cho các cơ sở y tế”. Đại biểu Quốc hội đề nghị cần sớm thực hiện rà soát, kiểm kê tài sản, phân loại và có phương án sử dụng hợp lý, ưu tiên sử dụng tài sản phải phù hợp với đối tượng quản lý và sử dụng, tận dụng tối đa nguồn lực, nhưng phải có tầm nhìn dài hạn, tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả.
Về chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế, đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị nghiên cứu có chính sách đột phá, đặc thù để thực hiện đào tạo, bồi dưỡng, thu hút bác sĩ về công tác tại vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới.
Thực tế nhiều trạm y tế xã ở các vùng đặc biệt khó khăn không có bác sĩ cơ hữu hoặc chỉ có một bác sĩ phải kiêm nhiệm nhiều công việc. Do cơ chế, chính sách hiện nay chưa đủ mạnh để thu hút, giữ chân bác sĩ có trình độ chuyên môn về làm việc và gắn bó lâu dài.
Chính vì vậy thời gian tới cần có các chính sách thu hút nhân lực đặc thù theo vùng miền; có cơ chế đào tạo, bồi dưỡng, trong đó chú trọng phát triển đội ngũ nhân lực tại chỗ (là người DTTS), hoặc triển khai các chương trình đào tạo đặc thù theo hình thức “cầm tay chỉ việc” cho cán bộ y tế vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS khó khăn. Đồng thời, thực hiện luân phiên cán bộ tuyến trên hỗ trợ, chuyển giao kỹ thuật cho tuyến xã; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số để tư vấn, khám chữa bệnh từ xa.
“Phải có được cơ chế phù hợp để thực hiện đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân lực là y bác sĩ người địa phương, nhất là những người đã gắn bó làm việc lâu năm. Đây là những người đã bám bản, bám làng, xác định sẽ gắn bó lâu dài với nhân dân”, đại biểu Đặng Bích Ngọc nêu ý kiến.
Đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà
Liên quan vấn đề này, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng với các chính sách được nêu tại dự thảo chưa thực sự mang tính đột phá để thu hút và giữ chân đội ngũ bác sĩ có trình độ. Thực tế cho thấy tại tuyến y tế cơ sở đang thiếu hụt nghiêm trọng bác sĩ, nhưng các chính sách đang áp dụng như đưa bác sĩ trẻ về cơ sở hay biệt phái từ 2 đến 3 năm, chỉ mang tính tạm thời.
Tâm lý của bác sĩ khi được điều chuyển theo mô hình ngắn hạn thường không ổn định, khó chuyên tâm gắn bó lâu dài. Nếu không có cơ chế mạnh mẽ, bền vững hơn về thu nhập, điều kiện làm việc và lộ trình phát triển nghề nghiệp, thì rất khó để tuyến y tế cơ sở có được đội ngũ nhân lực đủ về số lượng, mạnh về chất lượng như kỳ vọng.
Vì vậy, nữ đại biểu kiến nghị bổ sung 2 giải pháp cụ thể: Thứ nhất, đối với bác sĩ từ khu vực ngoài nhà nước thu hút về công tác tại tuyến y tế cơ sở, cần được tính thâm niên và xếp bậc lương tương đương như bác sĩ làm việc trong khu vực nhà nước; Bác sĩ được xem xét đặc cách tuyển dụng vào viên chức tại các trạm y tế (không phải qua thi tuyển) nếu đã có chứng chỉ hoặc giấy phép hành nghề.
Thứ hai, về phụ cấp ưu đãi nghề, đề nghị áp dụng mức 100% cho bác sĩ trực tiếp làm chuyên môn tại trạm y tế xã và cơ sở y tế dự phòng; đối với các vị trí chuyên môn y tế khác được hưởng tối thiểu 70%.
