Đắk Lắk: Nghề gốm của người M'nông được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk.
Những sản phẩm gốm do người dân xã Yang Tao làm thủ công, nhưng rất tinh xảo, mang tính thẩm mỹ cao.
Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 3991/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M’nông xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Chủ tịch UBND các cấp nơi có Di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục tại Quyết định 3991, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý Nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.
Nghề làm gốm của người M’nông ở xã Yang Tao, huyện Lắk là một loại hình di sản văn hóa phi vật thể đặc biệt. Trải qua bao thăng trầm, đến nay đồng bào dân tộc M’nông xã Yang Tao vẫn còn giữ được nghề làm gốm thủ công truyền thống. Đồng bào M’nông làm gốm theo cách rất độc đáo. Nguyên liệu từ đất sét không pha trộn, làm thủ công hoàn toàn bằng tay, dùng que tre để tạo hoa văn vạch ngang, sóng, gốm được nung lộ thiên bằng củi, lên men bằng vỏ trấu.
Công đoạn làm gốm của người M’nông cũng rất đặc biệt. Sau khi lấy đất sét về, loại sạch tạp chất, đặt đất lên cối giữ giã nhuyễn rồi mới tạo phôi để chế tác sản phẩm. Khác với cách làm gốm ở các vùng miền, người M’nông không dùng bàn xoay, mà để đất nhuyễn trên đế gỗ có chiều cao khoảng 70cm, người làm gốm di chuyển quanh đế. Sau đó, người làm gốm sử dụng thanh tre vót mỏng để tạo hình, dùng miếng vải ướt để làm nhẵn sản phẩm.
Phơi sản phẩm đến độ khô nhất định, nghệ nhân mới dùng que vẽ hoa văn, họa tiết, lấy hòn đá cuội chà bề mặt cho bóng, rồi tiếp tục phơi khô trong bóng râm. Cuối cùng xếp gốm trên đống củi khô, nhỏ bên trong, lớn xếp xung quanh phía ngoài, rồi đốt lửa nung gốm đến khi tất cả đỏ rực. Cuối cùng là sử dụng vỏ trấu, mùn cưa để hun tạo màu đen bóng đặc trưng riêng của gốm Yang Tao.
Mới đây, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đắk Lắk thực hiện Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021 - 2030 tại buôn Dơng Băk (xã Yang Tao, huyện Lắk) đã mở ra cơ hội phát triển cho du lịch làng nghề gốm cổ Yang Tao.
Theo đó, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã tổ chức lớp học truyền nghề giúp địa phương thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ nâng cao ý thức giữ gìn, bảo tồn và phát huy nghề thủ công truyền thống của dân tộc mình. Đặc biệt, giúp cải thiện, nâng cao thu nhập, giải quyết việc làm cho người dân, góp phần giảm nghèo bền vững. Đây được xem là một trong những giải pháp hữu hiệu giúp cho công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, độc đáo của người dân địa phương.
