Đảm bảo quyền tiếp cận công bằng

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Kể từ khi Nghị định 81/2021/NĐ-CP quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, có hiệu lực cách đây hơn 1 năm, các trường đã được tự quyết học phí, tạo ra làn sóng đua nhau thực hiện kiểm định để tăng học phí. Có trường tăng học phí lên rất cao, thậm chí gấp đôi, hơn gấp đôi trước đó. Việc tăng học phí theo lý giải của nhiều trường là để tăng cường nguồn lực đầu tư cho công tác giảng dạy, thực hành. Tuy nhiên, việc tăng học phí này vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, không ít trường có thông báo sẽ tiếp tục tăng học phí sau khi mức lương cơ sở được điều chỉnh từ ngày 1-7-2023.

Liên quan đến tăng lương cơ sở, nhiều người từng hài hước diễn tả niềm vui là... thức trắng đêm để chờ giao thừa giữa lương cũ và lương mới, thì ngay lập tức họ đã đối diện với nỗi lo tăng giá, trong đó có giá hai loại dịch vụ thiết yếu này. Tương tự cách giải thích của nhiều cơ sở giáo dục đại học, ngành y tế cũng vừa lên tiếng sẽ điều chỉnh giá dịch vụ khám, chữa bệnh nhằm giữ chân nhân lực y tế chất lượng cao cũng như đảm bảo tính đúng, tính đủ các yếu tố cấu thành viện phí.

Trường học và bệnh viện là nơi có tác động rất lớn đến đời sống xã hội, gần như gia đình nào cũng có thành viên sử dụng dịch vụ ở hai loại hình này. Việc tăng học phí, viện phí vì thế chắc chắn sẽ tác động rất lớn đến rất nhiều gia đình.

Cần phải nhận thức đầy đủ rằng, học phí không phải là thước đo để một trường đại học lựa chọn và đào tạo được sinh viên giỏi. Tương tự là các cơ sở y tế. Không vì viện phí cao mà cơ sở cung cấp dịch vụ trở nên thu hút hơn. Mức chi phí quá cao thậm chí còn là tác nhân ngăn người bệnh, học sinh, sinh viên lại ngay từ cánh cổng trường học, bệnh viện, trong đó rất có thể có nhiều người giỏi, bệnh nhân cần được điều trị ngay. Học phí, viện phí được xác định chỉ là một trong những khoản thu của cơ sở giáo dục và y tế. Ủng hộ việc tăng học phí, viện phí để cải thiện, nâng cao chất lượng dịch vụ, nhưng phải trong giới hạn khả năng chi trả của đại đa số người dân cũng như trong tương quan mức tăng lương, thì mới tạo được đồng thuận xã hội.

Thái Minh