Dân ca giữa lòng phố thị

Người dân tham gia hát giao lưu dân ca tại Ngày hội Háng Pỉnh, phường Lương Văn Tri năm 2025

Mô hình đưa dân ca vào chợ phiên đã được Hội Bảo tồn dân ca tỉnh triển khai thí điểm thành công đầu tiên tại chợ phiên ngày 14 tháng 9 (âm lịch) năm 2018 tại thôn Háng Van, xã Hội Hoan. Từ đó đến nay những mô hình này đã lan tỏa mạnh mẽ, trở thành một phong trào văn hóa quần chúng quen thuộc trên toàn tỉnh.

Ông Phùng Văn Muộn, Chủ tịch Hội Bảo tồn dân ca tỉnh cho biết: Từ đầu năm 2025 đến nay, chúng tôi đã phối hợp tổ chức được 10 chương trình đưa dân ca vào chợ phiên. Việc đưa dân ca vào không gian chợ phiên giúp những làn điệu dân ca được sống trong môi trường gần gũi, tự nhiên, giúp người dân cảm nhận rõ nét hơn bản sắc văn hóa quê hương, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc trong đời sống hiện đại. Đây cũng là cách tạo điều kiện cho các nghệ nhân và thành viên các câu lạc bộ (CLB) dân ca giao lưu, thể hiện tài năng và quan trọng hơn là để dân ca hiện diện ngay trong đời sống thường nhật, hình thành thói quen tiếp nhận và đồng hành trong việc gìn giữ vốn văn hóa truyền thống.

Trong nhịp sống hiện đại, chợ phiên Lạng Sơn không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa mà còn trở thành một không gian văn hóa độc đáo, nơi những làn điệu dân ca truyền thống được cất lên một cách mộc mạc và chân thành, tạo nên sức sống mới cho đời sống cộng đồng. Điển hình là tại phiên chợ xã Vạn Linh diễn ra định kỳ vào các ngày mùng 2, 7, 12, 17, 22 và 27 âm lịch hằng tháng. Phiên chợ ngày 2/10 âm lịch năm nay đã thu hút đông đảo bà con đến từ sớm để thưởng thức các tiết mục dân ca đặc sắc. Chương trình có sự tham gia của các nghệ nhân, diễn viên quần chúng đến từ nhiều thôn bản trong xã và các xã lân cận. Các loại hình dân ca đặc trưng như hát Then, Sli, Lượn, hát Phong Slư đã mang đến những giai điệu gần gũi, quen thuộc. Người dân đến chợ không chỉ để mua sắm mà còn được thưởng thức âm nhạc dân gian, tạo nên không gian giao lưu văn hóa sôi nổi.

Anh Phương Hải Ngư, thành viên CLB Dân ca Bằng Hữu, xã Bằng Mạc chia sẻ: “Chúng tôi rất vui mừng và phấn khởi vì thấy các cấp chính quyền quan tâm đến việc bảo tồn dân ca của dân tộc. Được mang lời ca, tiếng hát của mình lan tỏa đến toàn thể bà con tại phiên chợ xã Vạn Linh hôm nay, chúng tôi mong muốn tinh thần yêu dân ca sẽ được lưu truyền mãi đến các thế hệ trẻ sau này”.

Những làn điệu dân ca tha thiết, mượt mà vang lên giữa không gian sôi nổi, tấp nập của phiên chợ tạo nên điểm nhấn văn hóa đặc sắc cho sinh hoạt cộng đồng.

Ông Lộc Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Nhân Lý cho biết: Thông qua những buổi giao lưu dân ca tại chợ phiên này đã khơi dậy niềm tự hào, bồi đắp tình yêu sâu sắc đối với dân ca của các dân tộc trên địa bàn. Hơn thế nữa, những làn điệu dân ca vang lên giữa không gian mua bán giúp chợ phiên thêm sôi nổi, sống động, tạo điểm nhấn văn hóa đặc sắc cho sinh hoạt cộng đồng và góp phần thiết thực nâng cao đời sống tinh thần cho bà con trong xã. Trong thời gian tới, chính quyền xã Nhân Lý sẽ tăng cường phối hợp với Hội Bảo tồn Dân ca tỉnh để đẩy mạnh hoạt động giao lưu dân ca tại các phiên chợ.

Sự thành công của việc đưa dân ca vào chợ phiên không chỉ nằm ở số lượng chương trình hay quy mô lễ hội mà còn ở ý nghĩa bền vững mà nó mang lại. Chính tại những không gian giao thương quen thuộc này, văn hóa truyền thống đã tìm được nơi "hồi sinh" tự nhiên nhất.

Thông qua sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền địa phương, Hội Bảo tồn dân ca và sự hưởng ứng nhiệt tình từ các CLB, mô hình đưa dân ca vào chợ phiên đã chứng minh là một giải pháp thiết thực trong công tác bảo tồn di sản văn hóa. Việc để những làn điệu dân ca cất lên giữa lòng phố chợ không chỉ nâng cao đời sống tinh thần của bà con mà còn nuôi dưỡng tình yêu văn hóa cho thế hệ trẻ, tạo nên một dòng chảy văn hóa liên tục từ quá khứ đến hiện tại.

TUYẾT MAI