Dấu ấn Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu trong cuộc chiến chống khai thác IUU

Kiên trì tuyên truyền, chuyển biến từ nhận thức đến hành động của ngư dân

Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu quản lý địa bàn 3 xã ven biển của tỉnh An Giang, với chiều dài bờ biển khoảng 37km, từ Rạch Xẻo Quao (giáp Đồn Biên phòng Tây Yên) đến Rạch Tiểu Dừa (giáp Đồn Biên phòng Khánh Tiến, tỉnh Cà Mau). Đây là khu vực có hoạt động khai thác hải sản tương đối sôi động, hàng trăm phương tiện tàu cá thường xuyên ra vào neo đậu, trong đó phần lớn là phương tiện nhỏ, dưới 12m, chủ yếu đánh bắt gần bờ và đi về trong ngày.

Đặc điểm này khiến công tác quản lý, kiểm soát của Đồn gặp không ít khó khăn, bởi nhiều tàu nhỏ thường không làm thủ tục xuất, nhập bến do tâm lý “đi gần, về sớm”. Tuy nhiên, chính ở môi trường phức tạp ấy, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đã thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo, xem tuyên truyền - vận động là “chìa khóa vàng” để tạo chuyển biến từ gốc.

Cán bộ Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đến từng nhà hướng dẫn chủ phương tiện “ba không” viết cam kết không vi phạm IUU.

Thời gian qua, Đồn đã tổ chức hàng chục buổi tuyên truyền với nhiều hình thức sinh động: Phát tờ rơi, tuyên truyền trên loa phát thanh nội bộ, tuyên truyền kết hợp trong quá trình làm thủ tục xuất-nhập bến, tuần tra trên biển, và đặc biệt là “tuyên truyền lưu động” khi cán bộ biên phòng xuống tận từng hộ gia đình, từng khu dân cư ven biển. Đối tượng tuyên truyền không chỉ là ngư dân trực tiếp đánh bắt mà còn cả chủ tàu, người thân trong gia đình - những người có ảnh hưởng lớn đến quyết định ra khơi của thuyền trưởng.

Nội dung tuyên truyền tập trung vào các quy định của Luật Thủy sản năm 2017, quy định về phân định vùng biển Việt Nam - nước ngoài, các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) trong công tác gỡ “thẻ vàng” IUU, hướng dẫn ngư dân sử dụng thiết bị giám sát hành trình, ghi chép nhật ký khai thác, báo cáo sản lượng đúng quy định. Gần đây nhất, Đồn đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương vận động 39 chủ phương tiện “ba không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác) viết cam kết không đưa tàu ra khai thác trái phép.

Trung tá Hồ Hữu Hồng, Chính trị viên Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu chia sẻ: “Chúng tôi xác định, tuyên truyền không chỉ là phổ biến văn bản, mà phải đi vào lòng dân. Khi người dân hiểu được lợi ích của việc khai thác hợp pháp, họ sẽ tự giác chấp hành. Chúng tôi coi mỗi buổi tuyên truyền là một "ca tuần tra mềm" - bền bỉ và hiệu quả”.

Nhờ cách làm kiên trì, sáng tạo ấy, nhận thức của ngư dân trên địa bàn đã có chuyển biến rõ rệt. Họ chủ động đến Trạm kiểm soát Biên phòng để khai báo khi ra, vào bến; hợp tác trong kiểm tra, giám sát; tích cực cài đặt phần mềm giám sát hành trình.

Ngư dân Huỳnh Văn Sơn ngụ ấp Kim Quy, xã Vân Khánh bộc bạch: “Lúc đầu sợ bị làm khó, nhưng sau nghe Bộ đội Biên phòng giải thích, ai cũng hiểu ra. Giờ mỗi lần ra khơi đều báo cáo đầy đủ, yên tâm hơn, không lo bị bắt vì lỡ qua ranh giới nước ngoài”.

Thực tế chứng minh, từ nhận thức đến hành động, sự thay đổi của ngư dân chính là “trái ngọt” của công tác dân vận khéo - điều mà Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đã và đang làm rất tốt. Nhờ đó, trên vùng biển đơn vị quản lý không xảy ra trường hợp nào vi phạm vùng biển nước ngoài suốt 9 tháng đầu năm 2025.

Siết chặt kiểm tra, kiểm soát - bảo vệ vùng biển an toàn, có trách nhiệm

Nếu tuyên truyền là gốc rễ, thì kiểm tra-kiểm soát chính là “lưới an toàn” bảo đảm cho các biện pháp chống khai thác IUU phát huy hiệu quả. Trên cơ sở quán triệt nghiêm túc các chỉ đạo của cấp trên và quy định của pháp luật, Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đã duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng chiến đấu, kiểm tra, giám sát tàu cá 24/24 giờ.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu tuần tra, kiểm soát trên tàu kết hợp tuyên truyền cho ngư dân.

Từ đầu năm đến giữa tháng 9-2025, Đồn đã kiểm soát 1.088 lượt tàu xuất bến với 5.682 thuyền viên và 1.105 lượt tàu nhập bến với 5.903 thuyền viên. Riêng đối với các tàu có chiều dài 15m trở lên, đơn vị lập 2.063 biên bản kiểm tra theo mẫu quy định. Tất cả đều được kiểm tra chặt chẽ về hồ sơ, thiết bị giám sát, nhật ký khai thác, an toàn kỹ thuật và nhân sự.

Đơn vị cũng thường xuyên tuần tra, kiểm soát trên biển, đã tổ chức 18 lượt tuần tra với 121 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia, trong đó có 9 lượt phối hợp với Công an, Quân sự địa phương. Các tổ công tác vừa kiểm tra, vừa kết hợp tuyên truyền, nhắc nhở, tạo nên thế trận “Biên phòng toàn dân trên biển”.

Điều đáng ghi nhận là không phát hiện tàu cá, ngư dân nước ngoài xâm phạm vùng biển Việt Nam, cũng như không có vụ việc tháo gỡ, tắt thiết bị giám sát hành trình quá thời gian cho phép. Những kết quả đó cho thấy ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân được nâng cao, đồng thời khẳng định sự phối hợp đồng bộ, hiệu quả giữa biên phòng với chính quyền và các cơ quan chức năng.

Bên cạnh đó, Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu còn phối hợp chặt chẽ với Chi cục Thủy sản tỉnh trong việc giám sát, cập nhật dữ liệu tàu cá, quản lý phương tiện, xử lý các trường hợp vi phạm quy định về đăng ký, đăng kiểm. Cán bộ Trạm Kiểm soát Biên phòng không chỉ làm nhiệm vụ hành chính mà còn trực tiếp hướng dẫn ngư dân ghi chép nhật ký khai thác, cài đặt phần mềm giám sát, giúp bà con tiếp cận công nghệ mới trong quản lý nghề cá.

Dù địa bàn còn nhiều khó khăn-phương tiện nhỏ, ngư dân nghèo, địa hình sông rạch chằng chịt nhưng với phương châm “bám dân, bám biển”, Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu đã làm tốt công tác nắm địa bàn, phát hiện và xử lý kịp thời mọi tình huống phát sinh. Nhờ vậy, tình hình an ninh trật tự khu vực biên giới biển luôn ổn định; không xảy ra điểm nóng, không để hình thành đường dây tổ chức vi phạm vùng biển nước ngoài.

Thượng tá Mai Văn Cảnh, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Xẻo Nhàu, khẳng định: “Đối với chúng tôi, mỗi con tàu an toàn ra khơi, mỗi ngư dân hiểu và chấp hành pháp luật chính là một chiến thắng. Giữ biển sạch không chỉ vì uy tín quốc gia mà còn vì tương lai của thế hệ mai sau”.