Đau bụng do giun ở người lớn: Dấu hiệu và thời điểm cần đi khám

Mặc dù bệnh giun sán thường được nhắc đến ở trẻ em, nhưng người lớn cũng có nguy cơ nhiễm giun rất cao. Thói quen ăn uống, vệ sinh và môi trường sống có thể tạo điều kiện để giun xâm nhập vào cơ thể, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, phổ biến nhất là đau bụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận ra rằng cơn đau bụng của mình có thể bắt nguồn từ giun ký sinh. Bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ các biểu hiện đặc trưng, mức độ nguy hiểm và thời điểm cần đi khám.

Vì sao người lớn vẫn bị đau bụng do giun?

Giun có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều con đường:

Ăn thực phẩm sống hoặc nấu chưa chín (gỏi cá, thịt tái, rau sống không rửa kỹ).
Ăn uống tại hàng quán không đảm bảo vệ sinh.
Không rửa tay trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh.
Tiếp xúc với đất, phân gia súc trong môi trường nông nghiệp.

Khi vào ruột, giun hút chất dinh dưỡng, gây viêm nhiễm hoặc tạo cảm giác tắc nghẽn đường tiêu hóa, dẫn đến đau bụng và nhiều triệu chứng khác.

Triệu chứng đau bụng do giun ở người lớn

Cơn đau bụng do giun dễ bị nhầm với rối loạn tiêu hóa, căng thẳng hoặc viêm loét dạ dày. Tuy nhiên, một số dấu hiệu đặc trưng có thể giúp nhận biết:

1. Đau bụng âm ỉ quanh rốn hoặc hạ vị

Đây là triệu chứng thường gặp nhất. Cơn đau âm ỉ, kéo dài, tăng lên sau ăn hoặc về đêm. Đôi khi đau quặn từng cơn khi giun di chuyển. Nhiều bệnh nhân mô tả cảm giác "cồn cào", "thắt bụng", "nhói quanh rốn".

2. Đau quặn bụng dữ dội từng cơn

Thường xảy ra khi:

Giun kết thành búi
Giun chui vào ống mật, ruột thừa hoặc ống tụy

Tình trạng này gây đau dữ dội, buồn nôn, vã mồ hôi - cần đi khám ngay vì có thể dẫn đến biến chứng.

Cơn đau bụng do giun dễ bị nhầm với rối loạn tiêu hóa.

3. Rối loạn tiêu hóa kéo dài

Giun kích ứng niêm mạc ruột, gây:

Tiêu chảy xen táo bón
Đầy bụng, chướng hơi
Buồn nôn sau ăn

Nhiều người nhầm lẫn với "yếu bụng" mà không biết nguyên nhân là ký sinh trùng.

4. Ngứa hậu môn về đêm

Đây là biểu hiện đặc trưng của giun kim. Vào ban đêm, giun cái bò ra hậu môn đẻ trứng gây ngứa rát, mất ngủ.

5. Sụt cân, mệt mỏi, xanh xao

Giun cạnh tranh dinh dưỡng khiến cơ thể:

Ăn nhiều nhưng không tăng cân
Da xanh, thiếu máu
Suy nhược, giảm tập trung

Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị

Nhiễm giun nặng hoặc kéo dài có thể gây:

Tắc ruột do búi giun
Viêm ruột thừa do giun chui vào
Viêm đường mật, viêm tụy cấp (đặc biệt do giun đũa)
Thiếu máu, suy dinh dưỡng
Đi ngoài phân đen hoặc lẫn máu

Các tình trạng này đều cần được xử lý tại cơ sở y tế, không nên chủ quan.

Khi nào cần đi khám?

Bạn nên đến cơ sở y tế khi có một trong các dấu hiệu:

Đau bụng kéo dài hơn 1 tuần
Đau quặn dữ dội từng cơn
Sốt, nôn ói kèm đau bụng
Ngứa hậu môn kéo dài, đặc biệt về đêm
Giảm cân nhanh không rõ lý do
Thấy giun trong phân hoặc nghi ngờ nhiễm giun

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm phân, siêu âm bụng hoặc xét nghiệm máu khi cần thiết.

Điều trị đau bụng do giun

Phác đồ điều trị tùy thuộc loại giun:

Giun đũa, giun móc, giun kim: dùng thuốc tẩy giun liều duy nhất hoặc 2 liều theo hướng dẫn
Sán dây, sán lá gan: cần thuốc đặc hiệu
Biến chứng tắc ruột, viêm đường mật: có thể phải can thiệp ngoại khoa

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc tẩy giun khi đang đau bụng dữ dội, vì có thể làm tình trạng tắc ruột nặng hơn.

Cách phòng ngừa nhiễm giun

Để phòng tránh, người lớn cần duy trì vệ sinh cá nhân và thói quen sinh hoạt lành mạnh:

Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc đất bẩn.
Cắt móng tay, móng chân ngắn, sạch sẽ.
Tắm rửa thường xuyên, ưu tiên tắm vòi sen.
Giặt chăn ga, quần áo lót bằng nước nóng hoặc phơi nắng.
Ăn chín uống sôi, tránh thức ăn sống hoặc tái.
Rửa kỹ rau sống, gọt vỏ trái cây trước khi ăn.
Che đậy thức ăn, tránh ruồi nhặng.
Đi vệ sinh đúng nơi quy định, xử lý phân hợp vệ sinh.
Đi giày dép khi tiếp xúc với đất.
Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần hoặc theo hướng dẫn bác sĩ.
Tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng thuốc, đặc biệt với phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.

BS. Nguyễn Nga