Đề môn Ngữ văn thi lớp 10 TPHCM 2026 sẽ tích hợp đọc viết, tăng tư duy phản biện

Theo cấu trúc, yêu cầu đánh giá và bảng năng lực, cấp độ tư duy của các môn thi trong kỳ tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2026-2027 ở TPHCM, môn Ngữ văn có nhiều điều chỉnh đáng chú ý, hướng đến đánh giá năng lực toàn diện của học sinh qua hai trụ cột chính: Đọc hiểu và viết.

Ở phần đọc hiểu, ngữ liệu trong đề thi sẽ được lấy ngoài sách giáo khoa, bao gồm văn bản văn học và một trong hai loại văn bản nghị luận hoặc văn bản thông tin. Tổng dung lượng ngữ liệu không vượt quá 1.300 chữ.

Phần viết gồm hai dạng: Đoạn văn và bài văn. Ở dạng viết đoạn (khoảng 200 chữ), thí sinh ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ hoặc đoạn thơ, hoặc phân tích nội dung, chủ đề, nghệ thuật và hiệu quả thẩm mỹ của tác phẩm.

Đối với bài văn, học sinh sẽ làm nghị luận xã hội theo hai hướng: Trình bày ý kiến, quan điểm cá nhân (đồng tình hay phản đối) về một vấn đề của đời sống, hoặc đề xuất giải pháp khả thi và thuyết phục cho một vấn đề cần giải quyết. Cách ra đề này thể hiện định hướng phát triển năng lực tư duy phản biện, lập luận logic và khả năng trình bày quan điểm cá nhân của học sinh.

Yêu cầu môn Ngữ văn thi lớp 10 TPHCM.

Cấu trúc đề rõ ràng, gồm hai phần (mỗi phần 5 điểm) gắn kết giữa đọc và viết. Phần 1 - Đọc hiểu văn bản văn học (3 điểm) và viết đoạn văn (2 điểm). Phần 2 - Đọc hiểu văn bản nghị luận hoặc thông tin (1 điểm) và viết bài văn nghị luận xã hội (4 điểm).

Đề thi xây dựng theo định hướng tích hợp. Nội dung phần viết liên quan trực tiếp đến văn bản đọc hiểu, giúp học sinh phát triển năng lực tổng hợp, thay vì làm từng phần rời rạc như trước.

Việc ra đề sẽ căn cứ theo các yêu cầu cần đạt về đọc hiểu và viết trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, tập trung vào kiến thức lớp 8 và lớp 9.

Một đề thi minh họa lớp 10 năm 2026 mà Sở GD-ĐT TPHCM công bố.

Đề cũng sẽ có một câu hỏi về tiếng Việt trong phần đọc hiểu văn học, kiểm tra những nội dung trọng tâm như: Biện pháp tu từ (ẩn dụ, hoán dụ, nói quá, nói giảm nói tránh, điệp âm, đảo ngữ, câu hỏi tu từ...), từ tượng hình, tượng thanh, nghĩa tường minh - hàm ẩn, các kiểu câu và thành phần biệt lập, dẫn trực tiếp - gián tiếp cùng cách sử dụng dấu câu.

Đề thi mới Ngữ văn nhằm khuyến khích học sinh chủ động đọc hiểu, cảm thụ và trình bày suy nghĩ một cách sáng tạo, thuyết phục. Đề thi không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn đánh giá năng lực tư duy, khả năng lập luận và biểu đạt ngôn ngữ - những yếu tố cốt lõi của chương trình Ngữ văn hiện hành.

Bắt đầu từ năm 2019, đề Ngữ văn lớp 10 TPHCM đổi mới mạnh mẽ. Đề thi chỉ có 3 câu hỏi tương ứng với 3 phần: Đọc hiểu (30%), Nghị luận xã hội (30%), Nghị luận văn học 40% (trong đó có 2 câu chọn 1).

Qua các năm, đề môn Ngữ văn thi vào lớp 10 TPHCM luôn có sự đổi mới, mỗi năm một chủ đề.

Năm 2020, đề thi hệ thống theo chủ đề "Lắng nghe" (Lắng nghe để thay đổi, lắng nghe để yêu thương, lắng nghe để hiểu biết).

Chủ đề năm 2022 về "Bức thông điệp của thời gian", hướng thí sinh đến những suy nghĩ sâu sắc.

Năm 2023, đề thi gợi mở hướng đi mới với chủ đề "Để những suy nghĩ cất lên thành lời”.

Năm 2024, chủ đề “Nhịp trái tim không chỉ dành cho riêng mình” được đánh giá là gần gũi với thí sinh, không đánh đố nhưng vẫn có tính phân hóa nhất định.

Đề thi Ngữ văn năm 2025 có chủ đề “Trên hành trình trưởng thành” được nhiều giáo viên khen ngợi là chạm đến trái tim, có thể giúp thí sinh viết bài phá cách, sáng tạo, nhiều ý tưởng độc lạ, nhưng không dễ đạt điểm cao.

Trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm 2025 tại TPHCM (cũ), môn Ngữ văn có 76.455 thí sinh dự thi, điểm cao nhất là 9,5 và thấp nhất là 0,25. Mức điểm nhiều thí sinh đạt được nhất là 7 với 5.936 em.

Toàn thành phố có 2 thí sinh đạt điểm cao nhất 9,5; 22 thí sinh đạt 9,25; 179 em đạt 9; 766 em đạt 8,75 và 1.480 em đạt 8,5. Mức điểm phổ biến nhất là 7 với 5.936 thí sinh, tiếp đến là 6,5 (5.718 em) và 6 (5.491 em).

Ở nhóm điểm thấp, hơn 11.300 bài thi dưới 5 điểm. Trong đó, 7 thí sinh đạt 0,25; 9 em đạt 0,5; 11 em đạt 0,75 và 11 em bị 1 điểm. Riêng mức 4,5 có 2.272 thí sinh và mức 4,75 có 1.919 em.

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2026 là kỳ thi đầu tiên diễn ra sau khi TPHCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Quy mô kỳ thi dự kiến sẽ mở rộng, số lượng thí sinh tăng đáng kể so với mọi năm.

Sau sắp xếp địa giới hành chính, TPHCM có 490 trường THCS trong và ngoài công lập, với trên 750.000 học sinh. Theo thống kê, hiện TPHCM có khoảng 150.000 học sinh lớp 9 - con số cao nhất từ trước đến nay.

Lê Huyền