Đề nghị cấm tuyệt đối đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu của bệnh tật.

Bộ Y tế vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ liên quan dự án Luật Đầu tư (thay thế) sau khi cơ quan soạn thảo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến thẩm tra.

Theo đó, Bộ Y tế đề nghị đưa nội dung cấm đầu tư kinh doanh đối với “thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng” vào Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) để phù hợp với quy định tại Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội.

Theo Bộ Y tế, lý rất quan trọng là tại Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV quy định: “Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025…” và tại Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 05/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 giao Bộ Tài chính “rà soát và xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư” và “Đề xuất giải pháp bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật và tình hình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp, …”.

Do đó, việc đưa nội dung cấm đầu tư kinh doanh đối với “thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng” vào Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) để phù hợp với quy định tại Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội.

Về vấn đề này, tại phiên thảo luận tổ chiều 11/11 của Quốc hội, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa – Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh nêu quan điểm: thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm có hại và các cơ quan truyền thông cũng đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa – Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh, cho rằng trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) phải cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Cùng với đó, Quốc hội cũng đã có Nghị quyết về việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Do đó, ông Nghĩa cho rằng trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) phải cấm kinh doanh, không thể "bỏ ngỏ".

Đại biểu cũng cho biết, có ý kiến đề xuất cho phép kinh doanh nhưng chỉ để xuất khẩu. Tuy nhiên, ông cho rằng cách đặt vấn đề như vậy là không phù hợp.

"Nếu chúng ta đã xác định sản phẩm này có hại cho sức khỏe, cho xã hội, thì tại sao lại cho phép sản xuất để xuất khẩu?. Chẳng lẽ chúng ta lại mang cái 'hại' của mình đi xuất khẩu cho nước khác?. Việc nước khác có cấm hay không là chuyện của họ, nhưng đã là điều có hại với chúng ta thì không thể hợp thức hóa chỉ với lý do 'để xuất khẩu'," ông Nghĩa nêu rõ.

Đại biểu đặt vấn đề: nếu cho phép kinh doanh trong nước, liệu có chắc chắn rằng sản phẩm đó không lọt ra thị trường nội địa?. "Rủi ro này là hoàn toàn có thật," đại biểu nhấn mạnh, đồng thời cho rằng việc cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không phải vì chúng ta không quản lý được, mà bởi đây là sản phẩm nguy hại, đặc biệt đối với giới trẻ và xã hội nói chung.

Đồng quan điểm, ĐBQH Lê Hoàng Anh, đoàn ĐBQH Gia Lai kiến nghị bổ sung vào Điều 6 Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh của Dự thảo Luật Đầu tư nội dung: "Cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khác".

Theo Đại biểu Lê Hoàng Anh, việc dự thảo Luật hiện nay chỉ đưa thuốc lá truyền thống vào danh mục kinh doanh có điều kiện, mà lại bỏ ngỏ, không quy định cấm tuyệt đối đầu tư kinh doanh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, là một bước thụt lùi về chính sách, tiềm ẩn thảm họa, vượt ra ngoài khuôn khổ y tế thông thường, đã trở thành vấn đề an ninh, trật tự xã hội...

Cụ thể, đi ngược lại tinh thần của Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, trong đó nhấn mạnh phải có những đột phá mạnh mẽ trong chăm sóc sức khỏe.

Việc không đưa vào điều cấm của dự thảo Luật cũng đi ngược lại chỉ đạo quyết liệt của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm về việc phải bảo vệ thanh thiếu niên khỏi ma túy, tệ nạn xã hội và các nguy cơ gây nghiện.

Điều 6 không quy định cấm đối với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng là đi ngược Nghị quyết 173/2024/QH15 quy định "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025"; đồng thời không thực hiện nhiệm vụ TTg CP giao tại quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 5/8/2025 về kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết 173 của Quốc hội, theo đó giao Bộ Tài chính "rà soát và xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư" và "đề xuất giải pháp thống nhất với quy định của pháp luật và tình hình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp".

Do đó, ĐBQH Lê Hoàng Anh, kiến nghị bổ sung nội dung: "Cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khác" vào Điều 6 Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh của Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi).

Theo ĐBQH, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm có hại, nếu không cấm kinh doanh thiết bị này, chúng ta đang gián tiếp cung cấp "vỏ bọc" cho tội phạm ma túy nhắm vào giới trẻ Việt Nam.

Nói về nguy cơ ma túy tổng hợp và hệ lụy an ninh trật tự, an toàn xã hội, Đại biểu Lê Hoàng Anh nhấn mạnh: “Đây là vấn đề "sống còn" đối với an ninh học đường và an ninh trật tự, an toàn xã hội, nói rộng hơn là sự tồn vong của quốc gia, dân tộc ta".

Thực tế, các thiết bị TLĐT, TLNN đang bị tội phạm ma túy sản xuất, cung cấp, sử dụng một cách có hệ thống, xuyên quốc gia để buôn bán và sử dụng ma túy tổng hợp, cần sa tổng hợp dạng lỏng, và các hoạt chất gây nghiện, gây ảo giác mà đến nay chưa có cách nào phòng, chống hiệu quả.

Theo Đại biểu, thiết bị TLĐT, TLNN trở thành công cụ ngụy trang hoàn hảo để thực hiện hành vi phạm tội, đưa chất cấm vào trường học, nơi công cộng, giới trẻ mà không thể kiểm soát. Nếu chúng ta không cấm kinh doanh thiết bị này, chúng ta đang gián tiếp cung cấp "vỏ bọc" cho tội phạm ma túy nhắm vào giới trẻ Việt Nam.

“Chúng ta không thể làm ngơ trước thực tế là một số doanh nghiệp đã và đang triển khai các hoạt động vận động hết sức quyết liệt nhằm mục tiêu duy nhất là để Luật Đầu tư không quy định cấm. Họ dùng mọi lập luận về "giảm thiểu tác hại" hay "khó quản lý thì cấm".

Quan điểm của chúng ta phải rõ ràng: Đây không phải là vấn đề kỹ thuật quản lý, mà là vấn đề định hướng phát triển quốc gia. Chúng ta không thể nhân nhượng trước bất kỳ áp lực thương mại nào có thể gây tổn hại đến sức khỏe cộng đồng, đến duy trì nòi giống. Chúng ta phải cấm vì bản chất của sản phẩm là độc hại, không phải vì chúng ta không quản được.

Thành Nam – Thu Hằng