Đề xuất cấm thành lập quỹ từ thiện, quỹ xã hội để nhận tiền gửi, cho vay, góp vốn đầu tư
Dự thảo Nghị định về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện bổ sung quy định về việc cấm thành lập, tổ chức các hoạt động của quỹ để thực hiện việc nhận tiền gửi, cho vay, góp vốn đầu tư.
Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện nhằm thay thế Nghị định số 93/2019 quy định về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện và Nghị định số 136/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 93/2019.
Theo dự thảo nghị định do Bộ Nội vụ xây dựng, hiện nay có 4 nghị định của Chính phủ quy định liên quan đến tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện. Vì vậy, để bảo đảm thống nhất với chủ trương của Đảng, quy định của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ cho rằng cần thiết ban hành Nghị định về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện (thay thế Nghị định số 93/2019/NĐ-CP, Nghị định số 136/2024/NĐ-CP và bãi bỏ quy định về quỹ tại Nghị định số 128/2025/NĐ-CP và Nghị định số 129/2025/NĐ-CP).
Bộ Nội vụ cho biết, dự thảo nghị định cơ bản giữ nguyên các thủ tục hành chính về quỹ, tuy nhiên có cắt giảm một số yếu tố cấu thành thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho tổ chức, hoạt động của quỹ (bỏ quy định về “phiếu lý lịch tư pháp”, bỏ cụm từ “chứng minh thư nhân dân”, rút ngắn thời hạn giải quyết hồ sơ từ 60 ngày làm việc xuống 45 ngày làm việc).
Dự thảo sửa đổi quy định về tôn chỉ, mục đích thành lập quỹ, giải thích từ ngữ về quỹ xã hội, quỹ từ thiện; bổ sung, hoàn thiện quy định về cơ sở dữ liệu của quỹ để làm cơ sở xây dựng, triển khai và quản lý cơ sở dữ liệu của quỹ xã hội, quỹ từ thiện.
Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung quy định về phạm vi hoạt động của quỹ để làm rõ phạm vi hoạt động của các quỹ theo địa giới hành chính gồm: quỹ hoạt động trong phạm vi toàn quốc hoặc liên tỉnh; quỹ hoạt động trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và quỹ hoạt động trong phạm vi xã, phường, đặc khu phù hợp với chủ trương của Đảng, Luật Chính quyền địa phương về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã.
Đáng chú ý, dự thảo bổ sung quy định về việc cấm thành lập, tổ chức các hoạt động của quỹ để thực hiện việc nhận tiền gửi, cho vay, góp vốn đầu tư. Việc này nhằm đảm bảo các quỹ hoạt động theo đúng tôn chỉ, mục đích và vì mục tiêu phi lợi nhuận.
Về điều kiện, thủ tục thành lập, Bộ Nội vụ cho biết, việc quy định tài sản của tổ chức, công dân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài đóng góp thành lập quỹ quy định tại dự thảo Nghị định tăng 1,24 lần so với số tài sản đóng góp của tổ chức, công dân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài được quy định tại Điều 14 của Nghị định số 93/2019/NĐ-CP là phù hợp chủ trương của Đảng, quy định pháp luật về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, phù hợp với chủ trương của Đảng và quy định của pháp luật về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Quy định về thẩm quyền giải quyết các thủ tục về quỹ được đưa ra tại dự thảo như sau: Bộ trưởng Bộ Nội vụ có thẩm quyền giải quyết các thủ tục đối với quỹ có phạm vi hoạt động toàn quốc hoặc liên tỉnh; chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết thủ tục đối với quỹ có phạm vi tỉnh, quỹ có tổ chức, cá nhân nước ngoài góp tài sản với công dân, tổ chức Việt Nam để thành lập, hoạt động trong phạm vi cấp tỉnh, xã và chủ tịch UBND cấp xã giải quyết thủ tục đối với quỹ có phạm vi xã.
Dự thảo cũng quy định rõ về quyền sở hữu và trách nhiệm đối với tài sản của sáng lập viên, cá nhân, tổ chức đóng góp tài sản, tài trợ vào quỹ; sửa đổi quy định các khoản chi để thực hiện chương trình, đề án theo tôn chỉ, mục đích của quỹ.
Về trách nhiệm của cơ quan Nhà nước đối với quỹ, dự thảo sửa đổi quy định liên quan trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước về ngành, lĩnh vực hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện; sửa đổi quy định liên quan trách nhiệm của UBND cấp tỉnh, cấp xã; bỏ nhiệm vụ “thanh tra về quỹ” của cơ quan Nhà nước về quỹ xã hội, quỹ từ thiện để phù hợp chức năng, nhiệm vụ của cơ quan này.
