Đề xuất có hành lang pháp lý để máy bay không người lái được làm shipper, giúp giảm tắc đường

Chiều 12-11, tại phiên thảo luận ở hội trường về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP.HCM) đã chỉ ra một “khoảng trống đáng chú ý” trong dự thảo luật hiện nay là chưa có quy định rõ ràng về phương tiện bay không người lái (UAV) và hệ thống phương tiện bay không người lái (UAS).

Khoảng trống pháp lý

Theo bà Trân, nội dung liên quan đến UAV trong dự thảo luật hiện rất hạn chế, chỉ xuất hiện ở phần “vận tải hàng không tầm thấp”, trong khi lĩnh vực này đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu.

“Cách đây 10 năm, máy bay không người lái còn là điều mới mẻ, nhưng nay UAV đã trở thành một phần của đời sống kinh tế - xã hội hiện đại”, bà Trân nhấn mạnh.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP.HCM). Ảnh: QH

Đại biểu Bảo Trân dẫn chứng, Nhật Bản, Singapore, hay Hoa Kỳ đã cho phép UAV giao thuốc, văn kiện, giao hàng hóa… Hiệp hội Hàng không quốc tế (IATA), đến năm 2030, thị trường UAV thương mại toàn cầu có thể đạt hơn 90 tỉ USD, trong đó vận tải hàng không tầm thấp (dưới 500 m) sẽ trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn.

Tại Việt Nam, UAV đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp công nghệ cao, khảo sát địa chất, giám sát công trình, truyền hình, du lịch, logistics… “Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp và viện nghiên cứu vẫn đang “vừa làm, vừa dò đường” do chưa có khung pháp lý thống nhất”, bà Trân nói.

Theo đại biểu, hiện mới chỉ có một số quy định rải rác trong các nghị định hoặc quyết định của Thủ tướng về quản lý vùng trời do Bộ Quốc phòng kiểm soát, chưa được ghi nhận trong Luật Hàng không dân dụng, vốn là “luật gốc” của ngành hàng không.

Máy bay không người lái giúp giảm tắc đường

Trước thực tế đó, đại biểu Trân đề xuất bổ sung hai khái niệm cơ bản vào dự thảo luật. Thứ nhất phương tiện bay không người lái (UAV) là phương tiện bay hoạt động trên không, điều khiển từ xa hoặc tự động, không có người lái trực tiếp trên khoang.

Thứ hai hệ thống phương tiện bay không người lái (UAS) là tổ hợp gồm phương tiện bay, thiết bị điều khiển, hệ thống thông tin - truyền dữ liệu và các yếu tố kỹ thuật bảo đảm an toàn vận hành.

Bà Trân nhấn mạnh, việc luật hóa hai khái niệm này sẽ giúp phân định rõ phạm vi quản lý, cấp phép, đăng kiểm và trách nhiệm khai thác, đồng thời là cơ sở để ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định an toàn bay tầm thấp trong tương lai.

Chiều 12-11, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi). Ảnh: QH

Đại biểu cũng dẫn thực tế ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM đang ảnh hưởng lớn đến kinh tế, môi trường và chất lượng sống. Trong khi đó, nhiều thành phố hiện đại trên thế giới đã chuyển một phần hoạt động logistics lên không trung thông qua UAV.

“Nếu Việt Nam sớm có hành lang pháp lý, việc ứng dụng UAV trong đô thị hoàn toàn khả thi, giúp giảm xe giao hàng nhỏ, giảm kẹt xe, giảm phát thải và tăng tốc độ giao nhận, nhất là trong thương mại điện tử, logistics đô thị và các tình huống khẩn cấp như cứu hộ, vận chuyển thuốc, thiết bị y tế”, bà phân tích.

UAV cũng sẽ thúc đẩy hạ tầng số, bản đồ số và giao thông thông minh. “Trên đô thị 10 triệu dân, việc di chuyển một gói hàng 2 km có thể mất 45 phút, trong khi UAV chỉ cần 5 phút. Đây không còn là câu chuyện của tương lai xa,” bà nhấn mạnh.

Đại biểu Trân nhấn mạnh, nếu Việt Nam chậm xây dựng khung pháp lý, khi công nghệ bùng nổ sẽ rơi vào thế bị động, phải “chạy theo thực tế”, vì UAV không chỉ là biểu tượng của nền kinh tế sáng tạo mà còn là công cụ hỗ trợ sản xuất, vận chuyển, dịch vụ công và quản lý đô thị hiện đại.

NHÓM PHÓNG VIÊN