Đề xuất hoàn thiện khung pháp lý về chuyển đổi xanh ngành hàng hải

Minh bạch cơ chế, loại bỏ chồng chéo quản lý

Phát biểu tại hội nghị, ông Phạm Quốc Long, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, môi giới và dịch vụ hàng hải Việt Nam (Visaba) ủng hộ chủ trương hợp nhất quản lý hàng hải và đường thủy nội địa để xây dựng Bộ luật thống nhất, hiện đại, loại bỏ chồng chéo và nâng cao hiệu lực điều hành.

Ông Phạm Quốc Long, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, môi giới và dịch vụ hàng hải Việt Nam (Visaba) phát biểu tại hội nghị.

Tuy nhiên, ông Long kiến nghị cần bổ sung quy định quản lý hãng tàu nước ngoài, đặc biệt là cơ chế kiểm soát minh bạch hơn đối với các loại phụ phí và biểu cước áp dụng tại Việt Nam, nhằm bảo đảm cạnh tranh công bằng giữa doanh nghiệp nội và doanh nghiệp ngoại. Đồng thời, nghiên cứu để tiến tới việc quy hoạch các depot chứa vỏ container phù hợp với các tuyến đường nối các cảng biển nhằm tối ưu hóa quãng đường nhận vỏ container về cơ sở đóng hàng xong đem ra cảng hay ICD chờ xuất hàng.

Trong bối cảnh phát triển năng lượng tái tạo ngoài khơi, Chủ tịch Visaba cho rằng cần quy định rõ nghĩa vụ tham vấn bắt buộc ý kiến Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam trước khi phê duyệt vị trí các dự án điện gió.

"Bộ luật cần xác định vùng cấm – vùng hạn chế, tránh chồng lấn với luồng hàng hải quốc tế, hành lang tiếp cận cảng biển, khu neo đậu và khu tránh bão, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ nhiễu radar, AIS, bảo đảm an toàn hàng hải và hoạt động SAR", ông Long nói.

Visaba cũng kiến nghị bổ sung quy hoạch tổng thể công nghiệp đóng mới - sửa chữa tàu biển, khuyến khích phát triển cụm công nghiệp sửa chữa tàu xanh, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường. Cạnh đó, kiến nghị đưa vào Bộ luật danh sách quản lý giá như bốc dỡ tại các cảng thủy nội địa, depot, giá vận chuyển bắc/nam, giá dịch vụ đại lý, các loại phụ phí của hãng tàu, tránh tình trạng "mạnh ai nấy làm".

Một trong những vấn đề được Chủ tịch Visaba đề nghị là Bộ Xây dựng bổ sung cơ chế giúp chủ tàu Việt Nam tiếp cận các nguồn vốn xanh, như Quỹ Bảo vệ môi trường, Quỹ Phát triển logistics xanh hoặc các nguồn tín dụng quốc tế, phục vụ thay thế động cơ, áp dụng năng lượng sạch và số hóa quản lý đội tàu.

Có cơ chế ưu đãi vốn, thuế và phí để phát triển vận tải biển xanh

Theo các chuyên gia, phát triển vận tải biển xanh, cảng xanh đang là xu thế tất yếu và cần có chính sách để thúc đẩy. Ảnh minh họa.

Về vấn đề này, ông Ngô Sỹ Huấn – Phó tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy VN (SBIC) cho rằng, các quốc gia và khu vực lớn như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc đang triển khai hàng loạt tiêu chuẩn và rào cản thương mại xanh, điển hình là Hệ thống giao dịch phát thải (ETS). Điều này tạo áp lực cạnh tranh lớn với ngành hàng hải Việt Nam.

Do đó, lãnh đạo SBIC kiến nghị bổ sung ngành công nghiệp đóng tàu vào danh mục ngành công nghiệp ưu tiên phát triển. Cùng đó, ban hành quy hoạch vị trí đóng tàu và ngành công nghiệp hỗ trợ, cácchính sách tiêu chuẩn cơ sở hạ tầng để tiêu chuẩn hóa quy định và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Việc áp dụng các chương trình tài chính/quỹ nhà nước cho phép nhà máy đóng tàu vay với lãi suất cố định, ưu đãi để đầu tư cơ sở hạ tầng và tái cơ cấu doanh nghiệp cần được quan tâm.

"Đặc biệt, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách và tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về tàu biển sử dụng nhiên liệu sạch phù hợp với khuyến nghị của IMO, cũng như xây dựng lộ trình kiểm định, đăng kiểm và cấp phép cho các loại tàu sử dụng công nghệ mới", ông Huấn đề xuất và nói thêm, việc hoàn thiện quy định về mua, bán, đóng mới tàu, các quy định pháp lý về tiếp nhiên liệu xanh tại cảng, vận hành an toàn tàu xanh, cơ chế ưu đãi thuế, phí và hỗ trợ tín dụng đầu tư đóng tàu xanh cũng cần được chú trọng.

Trong khi đó, ông Đỗ Tiến Đức, thành viên HĐQT Tổng công ty Hàng hải VN (VIMC) đề xuất cần thành lập Quỹ phát triển đội tàu biển quốc giado Nhà nước bảo trợ, hỗ trợ lãi suất vay vốn đầu tư tàu mới. Áp dụng cơ chếưu đãi phí đăng kiểm, lệ phí cảng, bảo hiểm cho tàu mang cờ Việt Nam.

"Cần thúc đẩy chuyển đổi số ngành vận tải biểnthông qua cơ sở dữ liệu tập trung quốc gia về tàu biển, hàng hóa, hành trình, hỗ trợ kết nối quốc tế. Bên cạnh đó, có chính sách hỗ trợ thuế và phí cảng biển nội địacho đội tàu Việt Nam để tăng năng lực cạnh tranh với tàu nước ngoài, cũng như chiến lược phát triển thuyền viên số, đảm bảo đủ nhân lực đáp ứng yêu cầu quốc tế về vận hành tàu xanh và tự động", ông Đức chia sẻ.

Ở vai trò đại diện khối cảng biển, theo ông Nguyễn Xuân Kỳ, Tổng thư ký Hiệp hội Cảng biển VN (VPA), Việt Nam cần có lộ trình trong việc bảo hộ cho cảng biển, ví như có cơ chế, quy định về chuyển đổi xanh cho các hãng tàu khi tới Việt Nam, tương tự như một số quốc gia khác.

"Bộ luật cần có những quy định khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi xanh, cũng như cơ chế ưu đãi về giá bốc xếp cho các cảng xanh để các cảng có chi phí tái đầu tư thiết bị", ông Kỳ kiến nghị và đề nghị cần nghiên cứu lại các vấn đề về Chính quyền cảng để phù hợp với nhu cầu hội nhập thị trường quốc tế.

Hoàng Anh