Đề xuất miễn thuế giá trị gia tăng trở lại cho phân bón

Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 5 luật hiện hành (về đối tượng không chịu thuế) theo hướng sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế... không phải tính thuế VAT.

Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) đồng tình với việc bổ sung trên, bởi quy định này sẽ giúp cho doanh nghiệp xuất khẩu giảm hàng chục ngàn tỷ đồng vốn bỏ ra để nộp thuế, phải trả lãi để rồi sau đó lại được Nhà nước hoàn lại.

"Về số tiền thì có vẻ doanh nghiệp không mất nhưng về giá trị thì doanh nghiệp mất nhiều: không chỉ là lãi của khoản tiền vay để trả cho khoản thuế nộp trước mà số tiền ấy nếu được đưa vào kinh doanh sẽ sinh thêm lợi nhuận" - ông Hậu chỉ rõ.

Cũng theo ông Hậu, nếu giữ như quy định cũ thì hàng chục ngàn doanh nghiệp, hàng ngàn cán bộ thuế cả nước mất nhiều thời gian, công sức để làm thủ tục này và không tránh khỏi có tiêu cực bởi cơ chế xin - cho.

Đại biểu Trần Hữu Hậu. Ảnh: Quốc hội

Khoản 5 Điều 9 của luật hiện hành được Chính phủ đề xuất sửa thành: "Phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu được thu hồi trong quá trình sản xuất thì áp dụng mức thuế suất của mặt hàng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu đó”.

Đại biểu Trần Hữu Hậu đánh giá quy định mới giúp cho các cơ sở chế biến thức ăn chăn nuôi giảm chi phí đầu vào, từ đó giảm giá bán thức ăn chăn nuôi, đồng thời bình đẳng giữa nguyên liệu và thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Đồng thời, quy định còn tạo điều kiện cho hàng chục ngàn cơ sở chế biến nông sản, thủy sản tiêu thụ các chất thải ra như cám, bã rượu, bã bia, bã sắn, bã dứa, rỉ mật đường, vỏ tôm...

"Chỉ tính riêng ngành sắn, theo số liệu của Hiệp hội Sắn thì trong hơn 20 triệu tấn sắn tươi được đưa vào chế biến mỗi năm đã thải ra hơn 4 triệu tấn bã sắn. Lượng bã sắn khổng lồ này là nỗi lo lớn của doanh nghiệp và các địa phương về nguồn gây ô nhiễm. Nếu nguyên liệu này không chịu thuế VAT thì sẽ có thêm điều kiện trở thành thức ăn chăn nuôi, đem đến giá trị và hiệu quả lớn về nhiều mặt" - ông Hậu dẫn chứng.

Đồng tình với những phân tích của đại biểu Trần Hữu Hậu, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) nhận định các đề xuất sửa đổi đã giải quyết đúng những điểm nghẽn mà người dân và doanh nghiệp mong chờ, từ đơn giản hóa thủ tục đến chống gian lận thuế.

Đại biểu Trần Văn Lâm. Ảnh: Quốc hội

Tuy nhiên, ông Lâm chỉ ra sự thiếu nhất quán trong chính sách thuế giữa 2 mặt hàng đầu vào quan trọng của nông nghiệp là thức ăn chăn nuôi và phân bón.

Theo đó, thức ăn chăn nuôi được Chính phủ đề xuất thuộc diện không chịu thuế VAT nhưng vẫn được khấu trừ đầu vào. Ông Lâm cho rằng chính sách này hợp lý, sẽ hỗ trợ doanh nghiệp và người chăn nuôi. Thức ăn chăn nuôi còn là đầu vào quan trọng, chiếm phần lớn chi phí trong lĩnh vực sản xuất này.

Tuy nhiên, với phân bón, ông Lâm nhắc đến việc các kỳ họp trước đã có tranh luận "rất nóng" rằng có nên cho mặt hàng này vào diện không chịu thuế VAT 5% hay không. Và cuối cùng, Quốc hội quyết định phân bón chịu thuế 5%, với lý do để bảo đảm tính cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước so với hàng nhập khẩu. Trong khi đó, vẫn có rất nhiều đại biểu quan ngại thuế 5% với phân bón sẽ làm tăng chi phí đầu vào cho sản xuất nông nghiệp và thiệt hại cho nông dân.

Từ thực tế này, đại biểu kiến nghị cần có sự công bằng trong cách ứng xử thuế để hỗ trợ tối đa cho người làm nông nghiệp. Ông đề nghị chuyển phân bón về lại đối tượng không chịu thuế VAT.

"Không có sản phẩm nào lại tăng thuế để giảm giá"

Phát biểu tiếp về nội dung này, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) đồng tình với ý kiến của đại biểu Trần Văn Lâm. Tại kỳ họp thứ 8, khi Quốc hội xem xét sửa Luật Thuế giá trị gia tăng, ông đã có phát biểu và gửi văn bản đến Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội về lý do không nên áp thuế 5% với phân bón.

"Bản chất của thuế VAT là đánh vào người tiêu dùng, trong khi chúng ta đang rất quan tâm tới sản phẩm nông nghiệp. Thời điểm đó, một số đại biểu cho rằng 'tăng thuế để giảm giá', tôi cho rằng như vậy là chưa thuyết phục, không có sản phẩm nào lại đi tăng thuế để giảm giá cả" - ông Hạ thẳng thắn phát biểu.

Đại biểu Tạ Văn Hạ. Ảnh: Quốc hội

Có những ý kiến lo lắng cho vài nghìn đối tượng lao động trong ngành sản xuất phân bón. Tuy vậy, đại biểu Tạ Văn Hạ đặt vấn đề "như thế không nghĩ đến sự ảnh hưởng tới mâm cơm của 100 triệu người dân, trong đó có người lao động từng ngày, từng tháng được vài đồng lương?".

"5% thuế đó sẽ vào đâu? Nó đi thẳng vào mâm cơm của người dân, đặc biệt là những công nhân, người lao động với những đồng lương ít ỏi" - ông Hạ chia sẻ.

Vì vậy, ông nhấn mạnh, nếu thức ăn chăn nuôi không tính thuế VAT thì cũng nên tính đến việc này đối với phân bón.

Từ góc nhìn thu hút đầu tư và tự chủ sản xuất, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cho biết nhiều doanh nghiệp FDI phản ánh không cạnh tranh được với hàng nhập khẩu vì không được khấu trừ thuế đầu vào khi phân bón thuộc diện không chịu thuế, dẫn tới nguy cơ doanh nghiệp rút khỏi Việt Nam.

Ông đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành cân nhắc thuế VAT đối với các mặt hàng phân bón, thức ăn gia súc, thuốc thú y để hỗ trợ thu hút đầu tư, tăng tự chủ sản xuất.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu. Ảnh: Quốc hội

Cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết trước đây đã bàn rất nhiều về thuế VAT với phân bón và có 2 luồng ý kiến. Bộ trưởng ghi nhận vấn đề này và tiếp tục nghiên cứu, rà soát, sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền.

Trần Thường