Đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) tác động dây chuyền mạnh mẽ đến nhiều vấn đề, lĩnh vực, nhất là với hộ gia đình. Nếu người lao động (NLĐ) được nâng mức giảm trừ gia cảnh, đồng nghĩa mức thuế phải đóng ít hơn, có thêm nguồn tiền chi tiêu cho hoạt động gia đình, tích lũy đầu tư để kiếm lời, phát triển cuộc sống. Theo Luật Thuế TNCN hiện hành, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế là 11 triệu đồng/người/tháng, cho người phụ thuộc là 4 triệu đồng/người/tháng. Tại bảng tổng hợp tiếp thu ý kiến xây dựng dự án Luật Thuế TNCN của Bộ Tài chính, nhiều ý kiến cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh theo luật hiện hành đã lạc hậu, không còn phù hợp điều kiện kinh tế và mức sống của người dân hiện nay.

UBND tỉnh Hà Tĩnh đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế lên 18 triệu đồng/tháng, người phụ thuộc 8 triệu đồng/tháng. Viện dẫn theo Luật Thuế TNCN năm 2012, mức giảm trừ đối với người nộp thuế là 9 triệu đồng/tháng, còn với người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng, áp dụng từ tháng 7/2013. Tại thời điểm đó, mức lương cơ sở là 1,15 triệu đồng. Đến nay, mức lương cơ sở đã tăng lên 2,03 lần, tương đương 2,34 triệu đồng, nên cần phải nâng mức giảm trừ gia cảnh phù hợp. Bộ Quốc phòng đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên 17,3 triệu đồng/tháng, cho người phụ thuộc lên 6,9 triệu đồng/tháng.

Hầu hết ý kiến chỉ ra rằng, một trong điểm bất hợp lý khác của Luật Thuế TNCN là khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 20%, Chính phủ mới trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo biến động của giá cả. Quy định này không còn phù hợp, vì lạm phát của Việt Nam chỉ tăng khoảng 3 - 4%/năm, nếu để cộng dồn CPI tăng 20% phải mất khoảng 5 năm mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Trong khi đó, mức tăng CPI hàng năm đều ảnh hưởng mạnh mẽ đến thu nhập, đời sống của người nộp thuế. Do đó, cần đề xuất để Quốc hội sớm phê duyệt nâng mức giảm trừ gia cảnh ngay trong năm 2025, mà không cần chờ đến khi sửa Luật Thuế TNCN.

Theo PGS TS Ngô Trí Long (nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả - Bộ Tài chính), việc lấy chỉ số CPI làm cơ sở điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là không phù hợp. Bởi lẽ, CPI chưa phản ánh hết sự tăng giá hàng hóa, dịch vụ thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày người dân phải chi trả. Vì thế, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh không chỉ căn cứ vào CPI, mà còn dựa vào mức tăng thu nhập của người dân. Tăng mức giảm trừ gia cảnh là biện pháp quan trọng để hỗ trợ NLĐ, gia đình họ giảm bớt áp lực tài chính. Nhà nước cần xem xét tình hình kinh tế, đời sống NLĐ để xác định mức giảm trừ gia cảnh hợp lý, mang tính công bằng, đồng thời cần cân nhắc với nguồn thu ngân sách và mục tiêu phát triển kinh tế.

Chuyên gia kinh tế cho rằng, điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh là tất yếu, để bảo đảm hài hòa với biến động trong mức sống, điều kiện sống và tiêu dùng của người nộp thuế. Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, tiếp theo là kinh tế khó khăn, hàng loạt doanh nghiệp giảm bớt lao động, cắt giảm thu nhập của nhân viên. Chính phủ đã có chính sách giảm, miễn thuế cho doanh nghiệp, giảm thuế cho nhiều hàng hóa… Trong khi đó, vẫn chưa có chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người làm công ăn lương - đối tượng chính đang đóng thuế TNCN. Hiện tại, Chính phủ vẫn đang áp dụng chính sách tài khóa mở rộng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đó là việc thúc đẩy đầu tư công và giảm thuế. Vì vậy, cần xem xét nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế như một chính sách hỗ trợ, góp phần kích thích tiêu dùng trong nước.

Tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, tại Tờ trình Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế TNCN, Bộ Tài chính nhìn nhận mức giảm trừ gia cảnh hiện hành áp dụng từ năm 2020 đến nay cần phải rà soát, đánh giá lại để đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung phù hợp với điều kiện mới. Tuy nhiên, cần tính toán kỹ lưỡng, tránh trường hợp mức giảm trừ quá cao sẽ đưa chính sách thuế TNCN trở lại chính sách thuế đối với người có thu nhập cao như giai đoạn trước đây. Dự án Luật Thuế TNCN được đăng ký vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến vào tháng 10/2025, thông qua vào tháng 5/2026.

N.R (Tổng hợp)