Diễn đàn pháp luật năm 2025 'Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới'

Quang cảnh hội nghị.

Tham dự Diễn đàn có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Khánh Ngọc cùng đại diện Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Nội chính Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Ban Chiến lược và Chính sách Trung ương, Ủy ban Tư pháp – pháp luật của Quốc hội, TAND tối cao, VKSND tối cao, một số Bộ, ngành Trung ương, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư; đại diện cơ quan các tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hưng Yên, Lạng Sơn và TP Hải Phòng; đại diện cơ quan ngoại giao một số nước, các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp…

Về phía tỉnh Quảng Ninh có Phó Bí thư thư, Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Văn Khắng.

Ông Nguyễn Hải Ninh – Bộ trưởng Bộ Tư pháp; Ông Gonzalo Serrano de la Rosa - Phó Trưởng Ban hợp tác, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam; Bà Ramla Khalidi - Trưởng Đại diện thường trú Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam; Ông Bùi Văn Khắng – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh phát biểu tại Diễn đàn.

Tập trung cải cách thể chế sâu sắc

Phát biểu khai mạc tại Diễn đàn pháp luật năm 2025, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và thi hành pháp luật (THPL), đạt nhiều kết quả quan trọng.

Tư duy, nhận thức lý luận về Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam không ngừng được hoàn thiện. Việt Nam đã hình thành hệ thống pháp luật tương đối đồng bộ, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận cơ bản điều chỉnh tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội, tạo nền tảng pháp lý để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, công tác xây dựng và THPL thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với khát vọng vươn xa, hội nhập sâu rộng, đòi hỏi khách quan là tiếp tục đổi mới thể chế, pháp luật mạnh mẽ hơn.

Trong bối cảnh đó, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66 ngày 30/4/2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, như một lời hiệu triệu cho một cuộc cải cách thể chế sâu sắc. Đây là văn kiện chiến lược, khẳng định quyết tâm chính trị cao của Đảng trong việc đổi mới toàn diện công tác xây dựng và THPL với mục tiêu đưa thể chế, pháp luật thực sự trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia, nền tảng vững chắc và động lực mạnh mẽ cho phát triển.

Đại biểu tham gia trao đổi, thảo luận, tham luận tại Diễn đàn.

Tinh thần xuyên suốt của Nghị quyết 66 là hệ thống pháp luật phải mang tính kiến tạo, phải "đi trước một bước" để dẫn dắt, tháo gỡ các điểm nghẽn, tạo không gian pháp lý thông thoáng cho đổi mới sáng tạo, huy động mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm đầy đủ quyền con người, quyền công dân trong giai đoạn phát triển mới.

Để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 66, toàn bộ hệ thống chính trị đã vào cuộc với quyết tâm cao, Bộ Chính trị đã thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật do đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm là Trưởng Ban; Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 140/NQ-CP với gần 50 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể; các bộ, ngành, địa phương đang tích cực triển khai với tinh thần khẩn trương, chủ động. Mục tiêu hướng đến là đến năm 2030, Việt Nam có hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, minh bạch và khả thi, với cơ chế tổ chức thực hiện nghiêm minh, hiệu quả, tạo nền tảng pháp lý vững chắc để Việt Nam trở thành nước đang phát triển, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, Việt Nam trở thành nước XHCN phát triển, có thu nhập cao.

Đại biểu tham gia trao đổi, thảo luận, tham luận tại Diễn đàn.

Để đạt được mục tiêu đó, Việt Nam phải đồng thời thực hiện nhiều nhiệm vụ trọng tâm: Vừa rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật với tư duy mới, vừa xây dựng cơ chế đặc thù, linh hoạt trước mắt để khắc phục kịp thời những bất cập, hạn chế trong thực tế dồn tích nhiều năm, vừa xác định tầm nhìn dài hạn, bảo đảm tính ổn định hệ thống, tính dự báo, kiến tạo của một hệ thống pháp luật hiện đại, tiệm cận tầm quốc tế. Đồng thời, phải đổi mới toàn diện quy trình lập pháp, gắn với việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, nâng cao chất lượng dự báo và đánh giá tác động, bảo đảm tổ chức THPL hiệu lực, hiệu quả; phát triển nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao.

Diễn đàn Pháp luật năm 2025 được tổ chức nhằm chia sẻ thông tin, thảo luận về những điều kiện cần thiết để hiện thực hóa Nghị quyết của Bộ Chính trị một cách thiết thực và hiệu quả nhất. Diễn đàn được kỳ vọng sẽ kiến tạo sự đồng thuận và thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác quốc tế trong lĩnh vực pháp luật, tư pháp.

Đặc biệt, Diễn đàn năm 2025 nhận được sự đồng hành của các đối tác quốc tế: Liên minh châu Âu, Liên hợp quốc và các quốc gia, tổ chức phát triển. Sự hỗ trợ của các tổ chức là nguồn lực quý giá, giúp Việt Nam tiếp cận các mô hình và kinh nghiệm quốc tế có giá trị. Trong thời gian tới, Dự án này mong muốn tiếp tục nhận được sự hợp tác, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số; hiện đại hóa công tác theo dõi THPL; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ pháp luật và tăng cường đối thoại, chia sẻ thông tin…

Hoàn thiện thể chế, pháp luật không chỉ là đòi hỏi tất yếu của phát triển, mà còn là kỳ vọng, nguyện vọng chính đáng của mọi người dân và doanh nghiệp. Nghị quyết 66 đã tạo ra cơ sở chính trị thuận lợi để hành động mạnh mẽ, quyết liệt và hiệu quả hơn. Bộ Tư pháp và các cơ quan chức năng của Việt Nam cam kết sẽ tiếp tục đồng hành trong quá trình đổi mới toàn diện này với tinh thần trách nhiệm cao nhất, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh tin tưởng, Diễn đàn pháp luật năm 2025, sẽ đóng góp những ý tưởng quan trọng, thiết thực cho quá trình triển khai Nghị quyết 66, đồng thời mở ra những cơ hội mới trong hợp tác giữa Việt Nam và các đối tác quốc tế…

Đại biểu tham gia trao đổi, thảo luận, tham luận tại Diễn đàn.

Hoàn thiện thể chế, khơi thông mọi nguồn lực của đất nước

Phát biểu tham luận tại Diễn đàn pháp luật năm 2025, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp Nguyễn Văn Cương chia sẻ, cùng với việc thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, phấn đấu tăng trưởng kinh tế “hai con số”, công tác xây dựng THPL phải được đổi mới căn bản. Đáp ứng yêu cầu đó, ngày 30/4/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 66 về “Đổi mới công tác xây dựng và THPL đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” đây là một Nghị quyết chuyên đề đặc biệt quan trọng với nhiều quyết sách chiến lược. Nghị quyết 66 chính là lời hiệu triệu cho một cuộc thể chế sâu sắc, nhằm xây dựng một hệ thống pháp luật hiện đại thực chất, vì nhân dân phục vụ, đồng thời tạo ra động lực bền vững cho công cuộc xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, dân chủ, công bằng và văn minh trong thế kỷ XXI.

Nghị quyết 66 đặt ra mục tiêu, đến năm 2030, Việt Nam có hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi với cơ chế tổ chức thực hiện nghiêm minh, nhất quán, bảo đảm cơ sở pháp lý cho hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt của các cơ quan sau sắp xếp tổ chức bộ máy, tháo gỡ vướng mắc phát sinh từ thực tiễn, mở đường cho kiến tạo phát triển, huy động mọi người dân và doanh nghiệp tham gia vào phát triển KT – XH đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Đến năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật. Năm 2027, hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản pháp luật bảo đảm cơ sở pháp lý đồng bộ cho hoạt động của bộ máy nhà nước theo mô hình chính quyền 3 cấp. Năm 2028, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, góp phần đưa môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN.

Đến năm 2045, Việt Nam có hệ thống pháp luật chất lượng cao, hiện đại, tiệm cận chuẩn mực, thông lệ quốc tế tiên tiến và phù hợp với thực tiễn đất nước, được thực hiện nghiêm minh, nhất quán, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền con người, quyền công dân; thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội; quản trị quốc gia hiện đại với bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả…

Viện trưởng Nguyễn Văn Cương nhấn mạnh, Nghị quyết số 66 có tác động đột phá chiến lược, nhấn mạnh đổi mới toàn diện công tác xây dựng và THPL nhằm xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiệu quả, hiện đại, lấy người dân, DN làm trung tâm. Các tác động chính bao gồm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật thông qua các cơ chế đặc biệt và phân bổ nguồn tài chính linh hoạt hơn…

Bên cạnh những phiên họp thường kỳ của Chính phủ, Chính phủ đã duy trì các phiên họp Chuyên đề về công tác xây dựng pháp luật, các phiên họp của Ban chỉ đạo Chính phủ về rà soát và tổ chức thực hiện việc xử lý vướng mắc pháp luật hàng tháng đã quyết nghị định hướng thể chế hóa, sớm đưa các chủ trương, chính sách mới của Trung ương, Nghị quyết của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Tổng Bí thư đi vào thực tiễn cuộc sống; đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, quyết tâm đưa thể chế, pháp luật từ điểm nghẽn trở thành lợi thế cạnh tranh, xây dựng pháp luật là khâu “đột phá của đột phá”, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện pháp luật nhưng phải bảo đảm chất lượng, hiệu quả và đúng pháp luật.

Nghị quyết 66 đã tạo ra bước đột phá chiến lược trong việc cải cách pháp luật để tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển KT – XH; đẩy nhanh tốc độ thể chế hóa các chủ trương, đường lối của TW Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. (Riêng trong năm 2025, Chính phủ trình Quốc hội ban hành khoảng 102 Luật và Nghị quyết. Đây là một khối lượng công việc kỷ lục với số lượng văn bản pháp luật từ trước nay trong thời gian 01 năm)…

Pháp luật phải đi trước, mở đường cho phát triển

Tại Diễn đàn pháp luật năm 2025, Phó Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật – Tư pháp Quốc hội Ngô Trung Thành khẳng định, với vai trò là đại biểu cơ quan cao nhất của Nhân dân, cơ quan quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước CHXHCN Việt Nam, Quốc hội là trung tâm trong hoàn thiện hệ thống pháp luật và giám sát việc thực hiện pháp luật.

Trong thời gian gần đây, Quốc hội đã chủ động trong công tác lập pháp với tầm nhìn chiến lược. Các luật được Quốc hội thông qua đã bám sát định hướng lập pháp, bảo đảm thể chế hóa đúng đắn, đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Quốc hội đã có bước chuyển biến lớn về đổi mới tư duy và quy trình lập pháp. Quốc hội đã sửa đổi toàn diện Luật Ban hành văn bản QPPL và ban hành Nghị quyết số 197/2025/QH151 với nhiều đổi mới quan trọng về quy trình, thẩm quyền ban hành văn bản, đầu tư cho công tác xây dựng pháp luật.

Bắt đầu từ Kỳ họp thứ 8 và đặc biệt từ Kỳ họp thứ 9, các dự án luật được Quốc hội thông qua đã thể hiện sâu sắc, rõ nét tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, luật cơ bản chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc, những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao cho Chính phủ, địa phương quy định để đảm bảo linh hoạt trong điều hành. Đồng thời, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, áp dụng thực tiễn vào Việt Nam để xây dựng các quy định pháp luật phù hợp; dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; các chính sách lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm; triệt để cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư, kinh doanh, giảm chi phí tuân thủ; chủ động tháo gỡ các rào cản pháp lý, hành chính…

Để có một hệ thống pháp luật chất lượng cao, hiện đại, tiệm cận chuẩn mực, thông lệ quốc tế, tiên tiến và phù hợp với thực tiễn Việt Nam như Nghị quyết số 66 đề ra, công tác lập pháp, giám sát thực hiện pháp luật của Quốc hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu quả để cùng Chính phủ, các ngành, các cấp xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật “đi trước mở đường”, thực sự trở thành khâu đột phá của đột phá, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới…

Phát biểu bế mạc Diễn đàn pháp luật năm 2025, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh ghi nhận các ý kiến đóng góp tâm huyết của các đại biểu, những kinh nghiệm quý báu trong quá trình xây dựng hoàn thiện pháp luật được chia sẻ từ những dự án hợp tác quốc tế đã mang lại lợi ích thiết thực cho Việt Nam. Sau Diễn đàn này công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế pháp luật còn nhiều việc phải làm. Trong thời gian tới, Việt Nam quyết tâm đổi mới và ứng dụng công nghệ số để đảm bảo việc xây dựng và thực thi pháp luật trở nên hiệu quả hơn…

Đức Dương - Đông Bắc - Công Hoan