Điều người giàu coi trọng mà người bình thường ít nhận ra

Charlie Munger

Tập trung vào năng lực bản thân

Munger từng nói: “Cách tốt nhất để có được điều gì đó là khiến bản thân xứng đáng với nó.”

Theo ông, nhiều thất bại trong cuộc sống xuất phát từ việc mỗi người lựa chọn mục tiêu vượt quá khả năng hoặc không phù hợp với giai đoạn đang trải qua. Khi làm những việc nằm ngoài vùng năng lực, con người dễ rơi vào tâm lý chán nản, mất niềm tin và bỏ cuộc.

Ảnh minh họa

Ngược lại, những thay đổi nhỏ, phù hợp với khả năng lại tạo ra phản hồi tích cực. Chẳng hạn, một người chưa có thói quen đọc sách chỉ bắt đầu với 10 trang mỗi ngày. Khi duy trì đều đặn, họ có thể nâng dần thời lượng và khối lượng kiến thức, từ đó cải thiện nhận thức và mở rộng năng lực. Vòng tròn tiến bộ tích cực hình thành từ những bước đi vừa sức như vậy.

Từ đó, Munger nhấn mạnh một thông điệp đơn giản nhưng quan trọng: Hãy sắp xếp lại những việc cần làm, loại bỏ những mục tiêu bất khả thi và tập trung vào những nhiệm vụ bản thân có thể thực hiện tốt. Sự phù hợp giúp duy trì nhịp độ phát triển bền vững và tạo nền tảng cho thành công.

Quản lý kỳ vọng

Munger nổi tiếng là người đặt rất ít kỳ vọng, nhưng lại làm được nhiều việc quan trọng. Ông cho rằng thất vọng sinh ra khi con người đặt kỳ vọng quá cao so với năng lực hoặc điều kiện thực tế.

Một ví dụ đơn giản: nếu kỳ vọng đạt 90 điểm nhưng chỉ được 70, cảm giác hụt hẫng sẽ kéo dài nhiều ngày. Nhưng nếu mục tiêu ban đầu phù hợp hơn – chẳng hạn 60 điểm – thì kết quả 70 lại mang đến niềm vui. Cùng một con số nhưng hai trạng thái hoàn toàn khác nhau được quyết định bởi kỳ vọng.

Ảnh minh họa

Theo Munger, nhiều người thất bại trong đầu tư, kinh doanh hay tài chính cá nhân không phải vì họ kém cỏi, mà vì họ không biết điều chỉnh kỳ vọng. Với những người có hoàn cảnh khó khăn, lời khuyên của ông càng thẳng thắn: hãy giảm kỳ vọng xuống mức tối thiểu để giữ tinh thần ổn định. Khi tâm lý vững vàng, mỗi người có thể nâng mục tiêu từng bước, thay vì đòi hỏi những thành quả vượt xa năng lực hiện tại.

Giá trị của giáo dục suốt đời

Charlie Munger và Warren Buffett từng được gọi vui là “những tủ sách di động” bởi thói quen đọc liên tục. Trong một ngày làm việc bình thường, Buffett dành khoảng 5-6 giờ để đọc, còn Munger gần như không ngừng học hỏi.

Với họ, đọc sách là quá trình tích lũy “dinh dưỡng cho trí tuệ”. Kiến thức không mang lại lợi ích tức thì, nhưng theo thời gian sẽ bồi đắp nhận thức, mở rộng tầm nhìn và giúp đưa ra quyết định chính xác hơn – yếu tố then chốt trong quản lý tài chính, đầu tư và kinh doanh.

Ảnh minh họa

Munger cho rằng mức độ nhận thức quyết định khả năng tạo ra của cải. Người chịu khó học hỏi sẽ tiếp thu được những trải nghiệm và tư duy quý giá mà người đi trước đã đúc kết, giúp rút ngắn đường vòng và tránh sai lầm không cần thiết.

Theo ông, để xây dựng thói quen đọc, mỗi người không cần đặt ra mục tiêu quá lớn. Chỉ cần duy trì 5-10 trang mỗi ngày, sau một tháng, thói quen đã hình thành và có thể nâng dần khối lượng. Sự bền bỉ trong học tập mới là điều làm nên khác biệt dài hạn.

Lê Minh