Định hướng 20 năm quảng bá, phát huy giá trị tư liệu Ma nhai Ngũ Hành Sơn

Đây là một trong những đề án được trông chờ suốt nhiều năm qua, đáp ứng mong mỏi của các cán bộ, đảng viên, nhân dân, chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế yêu quý tư liệu Ma nhai Ngũ Hành Sơn.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi nhận chứng nhận của UNESCO công nhận Tư liệu Ma nhai Ngũ Hành Sơn là Di sản tư liệu thuộc chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong khuôn khổ Hội nghị toàn thể lần thứ 9 của Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương (MOWCAP) diễn ra tại tỉnh Gyeongsang Bắc, Hàn Quốc, ngày 26-11-2022.

Giai đoạn 1: Bảo tồn, kéo dài tuổi thọ tư liệu quý Ma Nhai để lại cho thế hệ mai sau

Du khách tham quan các hang động tại di tích quốc gia đặc biệt danh thắng Ngũ Hành Sơn thường thấy những mảng chữ Hán, chữ Nôm, hình vẽ cổ xưa khắc trên vách đá - đó chính là tư liệu Ma nhai. Xét về ngữ nghĩa, "ma" là mài giũa, "nhai" là vách núi, "Ma nhai" là một loại hình khắc trên đá (thạch khắc). Tại Di tích quốc gia đặc biệt danh thắng Ngũ Hành Sơn hiện có 79 văn bản Ma nhai, là văn khắc bằng chữ Hán và chữ Nôm, gồm nhiều thể loại như: Ngự bút, bia ký, tán, thơ văn, đề từ, đề danh, câu đối… của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, tao nhân, mặc khách, niên đại trải dài từ nửa đầu thế kỷ XVII đến thế kỷ XX (sau đây viết tắt là "Ma nhai Ngũ Hành Sơn").

Theo Quyết định số 2486/QĐ-UBND, UBND thành phố giao UBND phường Ngũ Hành Sơn chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức quảng bá và phát huy giá trị tư liệu ma nhai tại di tích quốc gia đặc biệt Danh thắng Ngũ Hành Sơn trong 20 năm tới, chia làm 2 giai đoạn (từ nay đến năm 2030 và từ năm 2030 - 2045).

Giai đoạn từ nay đến năm 2030 triển khai 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể. Trong đó, nhiệm vụ, giải pháp số một là Bảo tồn, phục chế tư liệu Ma nhai, hạn chế xâm hại của tự nhiên và con người. Đây là nhiệm vụ, giải pháp vừa cấp bách, vừa lâu dài nhằm khôi phục yếu tố gốc của tư liệu Ma nhai Ngũ Hành Sơn. Tập trung bảo tồn các tư liệu Ma nhai còn tương đối nguyên vẹn, nghiên cứu, phục chế các tư liệu Ma nhai bị xâm hại, phong hóa, mờ; đồng thời tiến hành nghiên cứu, giải nghĩa và có giải pháp bảo quản nhằm kéo dài tuổi thọ của các tư liệu Ma nhai để lại cho thế hệ mai sau, gắn với công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Xây dựng Hệ thống thuyết minh thông minh nhằm giúp khách tham quan hiểu được lịch sử, nội dung, giá trị của tư liệu Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn. Các cấu phần chủ yếu gồm: Bảng thuyết minh làm bằng chất liệu rắn, mã QR Code để khách tham quan quét bằng thiết bị cầm tay (điện thoại, máy tính bảng). Bảng thuyết minh gắn trên bệ đỡ làm từ đá nguyên khối và đồng giả cổ, là tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, hài hòa với không gian địa điểm có Ma nhai.

Phim ngắn (TVC) giới thiệu, quảng bá về Di sản tư liệu Ma nhai. Theo đó, TVC có thời lượng khoảng 90 giây, mô tả chi tiết, cận cảnh, ngắn gọn về Ma nhai Ngũ Hành Sơn. TVC Ma nhai Ngũ Hành Sơn được sử dụng để trình chiếu trên truyền hình, môi trường Internet, hội thảo, hội nghị, sự kiện, các màn hình lớn tại Đà Nẵng và các đô thị lớn trong nước và quốc tế; đồng thời lưu trữ làm tư liệu, bộ quà tặng, phục vụ công tác nghiên cứu, giao lưu, đối ngoại của TP Đà Nẵng.

Song song đó, tổ chức Hội thảo quốc tế nhằm tổng kết đánh giá toàn diện về Ma nhai Ngũ Hành Sơn với tư cách là di sản nhân loại. Tiếp tục tìm kiếm các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị của Ma nhai Ngũ Hành Sơn trong bối cảnh mới. Thông qua hội thảo tập hợp, thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của cộng đồng khoa học, truyền thông.

Tư liệu Ma nhai tại Di tích quốc gia đặc biệt danh thắng Ngũ Hành Sơn có tính độc đáo không thể thay thế (Trong ảnh: Tư liệu Ma nhai "Phổ Đà Sơn Linh Trung Phật" được khắc năm Canh Thìn (1640) tại động Hoa Nghiêm).

Xây dựng tập sách ảnh đa ngôn ngữ nhằm tập hợp kết quả nghiên cứu và hình ảnh chất lượng cao về Ma nhai Ngũ Hành Sơn. Sách ảnh song ngữ Việt - Anh dự kiến dày khoảng 300 trang, trình bày đẹp, in chất lượng cao, xứng đáng là tác phẩm học thuật, nghệ thuật xứng tầm, được dùng để làm quà tặng của TP Đà Nẵng trong các hoạt động đối nội, đối ngoại quan trọng.

Quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng. Cụ thể, xây dựng cơ chế cung cấp thông tin nhanh nhạy, kịp thời, chính xác, đồng thời xây dựng đội ngũ cộng tác viên tin cậy cũng như có cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho từng cơ quan báo chí, truyền hình về tư liệu Ma nhai Ngũ Hành Sơn; lấy Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Đà Nẵng làm trụ cột, cơ quan báo chí, truyền thông trên địa bàn TP Đà Nẵng đóng vai trò hỗ trợ tích cực, người sử dụng mạng xã hội tham gia, hưởng ứng.

Ứng công nghệ thực tế ảo VR 360 nhằm đem đến trải nghiệm công nghệ cho khách tham quan như đang hòa mình vào mọi khung cảnh và tương tác với các nhân vật một cách sống động.

Sản xuất phim 3D Mapping về tư liệu Ma nhai để trình chiếu tại các công trình biểu tượng, như: Bảo tàng Đà Nẵng (TP Đà Nẵng), Nhà hát Lớn Hà Nội (Thủ đô Hà Nội), Công trình trụ sở UBND TP Hồ Chí Minh (TP Hồ Chí Minh), là các chương trình quảng bá quy mô, xứng tầm, thể hiện rõ tư duy đổi mới, sáng tạo và đột phá của thành phố, góp phần quảng bá tư liệu Ma nhai tại di tích quốc gia đặc biệt Ngũ Hành Sơn nói riêng, TP Đà Nẵng nói chung, thu hút du khách trong nước, quốc tế đến với TP Đà Nẵng.

Đặc biệt, trong giai đoạn này, thành phố quyết tâm đưa nội dung, kiến thức về Ma nhai Ngũ Hành Sơn vào môn học Giáo dục địa phương, 35 tiết/lớp/năm học tại cấp THCS và THPT, ưu tiên cho học sinh toàn thành phố tham quan thực tế và trải nghiệm các sản phẩm công nghệ như VR360, bảo tàng ảo.

Giai đoạn 2: Xúc tiến quảng bá, xây dựng thương hiệu tư liệu Ma Nhai

Trong giai đoạn 2030 - 2045, thành phố định hướng quy hoạch, đầu tư tuân thủ theo Quyết định số 822/QĐ-TTg ngày 11-7-2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Ngũ Hành Sơn. Định hướng tiếp tục kế thừa, phát huy nhiệm vụ, giải pháp giai đoạn 1, đồng thời đầu tư mới hệ thống chiếu sáng đảm bảo kỹ thuật, mỹ thuật nhằm tôn vinh vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc của tư liệu Ma nhai trong tổng thể tư liệu, hiện vật tại quần thể Danh thắng Ngũ Hành Sơn. Đầu tư hệ thống chiếu sáng mỹ thuật tôn vinh giá trị nghệ thuật độc đáo của tư liệu Ma nhai. Sản xuất phim 3D bằng hình thức tái hiện bối cảnh lịch sử, nhân vật, sự kiện. Hỗ trợ nghiên cứu, sưu tầm, tư liệu hóa và truyền thông. Gắn kết hoạt động xúc tiến, quảng bá, xây dựng thương hiệu tư liệu Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn với các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội nổi bật của TP Đà Nẵng…

Nguyễn Lê (Còn nữa)