Định mốc vận hành sàn giao dịch carbon

Sàn giao dịch carbon vận hành thí điểm là cơ hội cho các doanh nghiệp, tổ chức có khả năng giảm phát thải kiếm lời trên thị trường carbon. Ảnh: Hoàng Anh

Thông tin trên được Tổng thư ký Quốc hội Lê Quang Mạnh nêu tại báo cáo giám sát việc thực hiện Luật Bảo vệ môi trường 2020. Theo đó, Việt Nam sẽ đưa vào thí điểm sàn giao dịch carbon chậm hơn một năm so với kế hoạch ban đầu là cuối năm nay.

Thị trường carbon là nơi trao đổi quyền phát thải khí nhà kính được quy đổi theo carbon tương đương, bao gồm tín chỉ carbon và hạn ngạch phát thải. Thị trường này cho phép các tổ chức, doanh nghiệp mua quyền phát thải để bù đắp cho mục tiêu giảm phát thải tự nguyện hoặc bắt buộc.

Trong khi đó, bên bán là tổ chức, doanh nghiệp có khả năng giảm phát thải vượt quá mục tiêu hoặc có thể hấp thụ, lưu trữ khí thải carbon, tạo ra hạn ngạch hoặc tín chỉ carbon.

Vì sao sàn giao dịch carbon chưa vận hành đúng kế hoạch?

Nói về việc thí điểm sàn giao dịch carbon, bà Hà Hồng Hạnh, đại biểu đoàn Khánh Hòa, cho biết, sau nhiều văn bản hướng dẫn, việc triển khai cơ chế giao dịch carbon vẫn còn chậm và nhiều vướng mắc do các hướng dẫn và hệ thống thể chế chưa hoàn thiện.

Điều này khiến doanh nghiệp, tổ chức muốn tham gia thị trường carbon không biết bắt đầu từ đâu. Trong khi đó, thực tế chỉ ra, nhiều doanh nghiệp, tổ chức đã tạo ra tín chỉ carbon từ quá trình canh tác nông nghiệp, sản xuất công nghiệp hay hỗ trợ xã hội và bán cho quốc tế dưới dạng tín chỉ tự nguyện.

Bên cạnh đó, sự thiếu về năng lực kỹ thuật, dữ liệu, cơ chế giá cũng khiến sàn giao dịch carbon chưa thể vận hành đúng như kế hoạch. Trong khi việc kết nối với thị trường quốc tế đòi hỏi nhiều tiêu chuẩn phức tạp, doanh nghiệp phải chấp nhận bỏ chi phí cao để mua bán qua trung gian quốc tế.

Đại biểu đoàn Khánh Hòa cũng chỉ ra một thực trạng là nhận thức về thị trường carbon chưa cao, khi nhiều doanh nghiệp vẫn coi giảm phát thải là nghĩa vụ môi trường chứ chưa nhìn nhận như một nguồn lợi về kinh tế cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (đoàn Lào Cai), đánh giá, thị trường carbon trong nước vẫn đang thử nghiệm trên quy mô hạn chế do hành lang pháp lý thiếu đồng bộ.

Đơn cử như đối với tín chỉ carbon rừng, để vận hành nhuần nhuyễn vẫn thiếu rất nhiều nội dung như quy định về quyền sở hữu, trao đổi, chuyển nhượng, cơ chế quản lý và sử dụng nguồn thu từ carbon rừng hay các tiêu chuẩn đo đạc, thẩm định, cấp tín chỉ.

Với những thực trạng đó, bà Hà đề nghị sớm hoàn thiện khung pháp lý, đặc biệt là nghị định về vận hành sàn giao dịch carbon cũng như các quy định liên quan đến phân bổ, mua bán, xây dựng cơ sở dữ liệu, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia.

Còn bà Lan Anh nhấn mạnh việc sớm sửa đổi Luật Lâm nghiệp và Luật Bảo vệ môi trường theo hướng bổ sung các quy định về nhà đầu tư tín chỉ carbon, quy định các trách nhiệm về công tác thanh tra, kiểm tra liên quan đến tín chỉ carbon.

Hoàng Đông