Doanh nghiệp cảng biển vào chu kỳ mới

Nhiều doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư mở rộng năng lực khai thác cảng biển

Kết quả kinh doanh khởi sắc

Theo Cục Thống kê, 10 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa cả nước đạt 762,44 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu tăng 16,2% và nhập khẩu tăng 18,6%, giúp hoạt động giao thương qua hệ thống cảng biển duy trì nhịp độ sôi động, tạo đòn bẩy cho kết quả kinh doanh khả quan của các doanh nghiệp khai thác cảng.

Báo cáo tài chính quý III/2025 của Công ty cổ phần Container Việt Nam (Viconship, mã VSC) cho thấy, doanh thu thuần tăng 134,9 tỷ đồng, tương đương tăng 19% so với cùng kỳ năm trước, nhờ hoạt động kinh doanh của các công ty con, đặc biệt là Cảng Xanh VIP và Nam Hải Đình Vũ, ghi nhận tăng trưởng cả về doanh thu lẫn lợi nhuận; đồng thời giá dịch vụ được điều chỉnh tăng 5 - 10% trong tháng 8. Cùng với doanh thu tài chính tăng mạnh từ lãi đầu tư chứng khoán, Viconship ghi nhận 113,4 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế trong quý III, tăng 45% so với cùng kỳ.

Trong 9 tháng đầu năm, doanh thu của cả 3 cảng thuộc hệ sinh thái Viconship (Xanh, Xanh VIP và Nam Hải Đình Vũ) đều tăng trưởng, nổi bật là sản lượng container qua Cảng Nam Hải Đình Vũ tăng 109% so với cùng kỳ. Kể từ khi hoàn tất thương vụ nhận chuyển nhượng Cảng Nam Hải Đình Vũ vào tháng 7/2024, đến quý III/2025, tỷ lệ lấp đầy container tại đây đã đạt trên 80% công suất thiết kế. Nhờ đó, lợi nhuận sau thuế 9 tháng của Viconship đạt 373,3 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ.

Cùng trong hệ thống cảng phía Bắc, Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng (mã PHP) ghi nhận 700 tỷ đồng doanh thu thuần trong quý III/2025, tăng 7% so với cùng kỳ, nhưng lợi nhuận sau thuế giảm 21%, còn 296,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ yếu đến từ việc quý III/2024, Công ty ghi nhận khoản lãi đột biến từ thoái vốn tại Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam và khoản đền bù hỗ trợ thu hồi đất tại một công ty con. Nếu loại trừ các yếu tố bất thường, lợi nhuận cốt lõi từ hoạt động khai thác cảng trong quý III/2025 đạt 291 tỷ đồng, tăng 47% so với cùng kỳ.

Tại Công ty cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (Hải An, mã HAH), doanh thu từ hoạt động khai thác cảng đạt 159,2 tỷ đồng trong quý III/2025, tăng gần 25% so với cùng kỳ. Cùng với việc đưa thêm 2 tàu Gama và Zeta vào khai thác, mảng vận tải biển đóng góp tích cực giúp doanh thu thuần đạt 1.347,7 tỷ đồng, tăng 19%. Lợi nhuận sau thuế đạt 353 tỷ đồng, tăng 27%. Tính đến hết tháng 9/2025, Hải An ghi nhận 1.041 tỷ đồng lãi sau thuế, gấp 2,3 lần cùng kỳ.

Tại khu vực miền Trung, Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng (mã CDN) ghi nhận doanh thu thuần quý III/2025 đạt hơn 416 tỷ đồng, tăng 13% so với cùng kỳ; lợi nhuận sau thuế đạt 111,7 tỷ đồng, tăng 40,5%. Công ty cho biết, sản lượng hàng hóa thông qua cảng trong quý III tăng 13,45%, kéo theo doanh thu dịch vụ tăng mạnh. Bên cạnh đó, chính sách miễn tiền thuê đất kể từ năm 2024 đã giúp giảm đáng kể chi phí hoạt động. Lũy kế 9 tháng, Cảng Đà Nẵng đạt 292,9 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 28%.

Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn (mã QNP) ghi nhận doanh thu thuần quý III/2025 đạt 302,8 tỷ đồng, tăng nhẹ so với cùng kỳ; lợi nhuận sau thuế đạt 35,1 tỷ đồng, tăng 38,4%. Lũy kế 9 tháng, lợi nhuận sau thuế tương đương cùng kỳ, đạt trên 100 tỷ đồng.

Tại khu vực phía Nam, Công ty cổ phần Cảng Đồng Nai (mã PDN) ghi nhận 404,9 tỷ đồng doanh thu trong quý III/2025, tăng xấp xỉ 21% so với cùng kỳ, nhờ khai thác thêm sản lượng sắt thép, phôi thép, tôn cuộn…, cùng với việc đầu tư nâng cấp hạ tầng và thiết bị, giúp giảm tình trạng nghẽn hàng tại cảng và tối ưu năng suất bốc xếp. Nhờ đó, lợi nhuận sau thuế quý III đạt 108 tỷ đồng, tăng 20%; lũy kế 9 tháng đạt 333 tỷ đồng, tăng 28%.

Trong khi đó, Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn (mã SGP) ghi nhận 275,3 tỷ đồng doanh thu khai thác cảng trong quý III/2025, tăng 54% so với cùng kỳ, là động lực chính đưa doanh thu thuần lên 330 tỷ đồng, tăng 35%. Nhờ giá vốn giảm và doanh thu tài chính tăng mạnh, lợi nhuận sau thuế đạt 171 tỷ đồng, gấp 26 lần cùng kỳ; lũy kế 9 tháng đạt 387,8 tỷ đồng, gấp 3 lần cùng kỳ.

Công ty cổ phần Gemadept (mã GMD) - doanh nghiệp sở hữu hệ thống cảng trải dài toàn quốc - công bố doanh thu thuần hợp nhất quý III/2025 đạt hơn 1.560 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, do chi phí tăng mạnh, lợi nhuận sau thuế giảm nhẹ, còn hơn 432 tỷ đồng. Lũy kế 9 tháng, doanh thu thuần đạt 4.331 tỷ đồng, tăng 27%; trong đó, doanh thu khai thác cảng tăng 31%, lên 3.820 tỷ đồng. Kết quả, lợi nhuận sau thuế 9 tháng vẫn tăng nhẹ, đạt hơn 1.564 tỷ đồng.

Công suất mở rộng, giá dịch vụ tiếp sức chu kỳ mới

Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam theo S&P Global đã quay lại trên ngưỡng 50 điểm kể từ tháng 7 và đạt 54,5 điểm trong tháng 10/2025, phản ánh đà mở rộng sản xuất được duy trì. Sản lượng và đơn hàng mới đều tăng nhanh, trong bối cảnh niềm tin kinh doanh đạt mức cao nhất 16 tháng.

Những tháng cuối năm là mùa cao điểm của xuất nhập khẩu, khi nhu cầu tiêu dùng nội địa và quốc tế tăng mạnh phục vụ mùa lễ hội, tạo cơ hội vàng cho các cảng biển tối ưu công suất và gia tăng sản lượng.

Nắm bắt xu hướng này, nhiều doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư mở rộng năng lực khai thác. Ở phía Bắc, Gemadept đã đẩy nhanh tiến độ Cảng Nam Đình Vũ giai đoạn 3, đón chuyến tàu thương mại đầu tiên vào cuối tháng 9/2025, sớm hơn kế hoạch ban đầu (đầu năm 2026). Dự án có công suất 800.000 TEU/năm, dự kiến mở rộng 60% công suất Cảng Nam Đình Vũ và 23% công suất toàn hệ thống Gemadept.

Ở phía Nam, giai đoạn 2A của Gemalink với vốn đầu tư gần 200 triệu USD dự kiến bổ sung 600.000 TEU/năm từ năm 2027, tăng thêm 50% năng lực khai thác cho cảng. Hiện Gemadept đang hoàn tất các thủ tục pháp lý để triển khai.

Liên danh giữa Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn và Terminal Investment Limited Holding S.A đang đề xuất đầu tư dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ tại cửa sông Thị Vải, đối diện cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải. Dự án đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư từ đầu năm 2025. Hiện các bên đang phối hợp cùng UBND TP.HCM và các bộ, ngành để đẩy nhanh quy trình lựa chọn nhà đầu tư.

Động lực tăng trưởng của ngành cảng biển còn đến từ Quyết định số 1922/QĐ-BXD ngày 31/10/2025 của Bộ Xây dựng về Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển Bà Rịa - Vũng Tàu (trước đây) thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, khẳng định vị thế chiến lược của khu vực trong hệ thống cảng biển quốc gia và Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, giá dịch vụ xếp dỡ tại cảng biển Việt Nam hiện vẫn thấp hơn 60 - 70% trung bình khu vực, cho thấy tiềm năng điều chỉnh giá còn lớn.

Theo ông Hoàng Hồng Giang, Phó cục trưởng Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam (Bộ Xây dựng), dù khung giá đã có trần - sàn, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn cạnh tranh hạ giá, tạo môi trường thiếu lành mạnh.

Trước thực trạng này, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam đang rà soát lại khung giá dịch vụ bốc dỡ container trên phạm vi cả nước, tổng hợp ý kiến doanh nghiệp để báo cáo Bộ Xây dựng xem xét điều chỉnh, nhằm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và thị trường, tạo động lực phát triển bền vững cho ngành cảng biển.

Việc điều chỉnh giá dịch vụ xếp dỡ, nếu được triển khai, sẽ giúp doanh nghiệp cải thiện doanh thu và biên lợi nhuận trong bối cảnh chi phí đầu tư hạ tầng, thiết bị và nhân công không ngừng tăng lên.

Kiều Trang