Doanh nghiệp đề xuất xin máy tính lượng tử đầu tiên cho ngành công nghệ sinh học

Hạ tầng chưa tương xứng với tiềm lực

Hội thảo khoa học quốc gia về chiến lược phát triển Công nghệ sinh học (CNSH) giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn 2045 diễn ra tại Đại học Quốc gia TP.HCM ngày 29/11. Sự kiện thu hút sự tham gia của nhiều nhà khoa học, lãnh đạo cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp.

Hội thảo thu hút đông đảo các nhà khoa học, lãnh đạo cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong và ngoài nước. (Ảnh: Khắc Hiếu)

Phát biểu chỉ đạo, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh vai trò then chốt của CNSH.

Theo ông, đây không chỉ là lĩnh vực khoa học đơn thuần mà là nền tảng tri thức chiến lược, quyết định trực tiếp đến an ninh y tế, lương thực, môi trường và năng lực cạnh tranh quốc gia. Dù Việt Nam đã có chủ trương dịch chuyển sang mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, nhưng thực tế triển khai vẫn gặp nhiều rào cản.

Ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo. (Ảnh: T.H)

Do vậy, hội thảo được kỳ vọng là cầu nối hiện thực hóa Nghị quyết 36 về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học để phục vụ phát triển bền vững đất nước và Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia của Bộ Chính trị, hướng tới xây dựng ngành công nghiệp CNSH hiện đại, tự chủ và đóng góp lớn vào GDP.

Một trong những vấn đề được đặt ra tại Hội thảo là, nghịch lý về nguồn lực. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM, dù tiềm lực của Việt Nam rất lớn, nhưng việc khai thác chưa hiệu quả đã dẫn đến "sự lãng phí đáng kể nguồn lực nghiên cứu".

Bà Nguyễn Thị Thanh Mai dẫn chứng, Đại học Quốc gia TP.HCM hiện có từ 7.000–8.000 sinh viên thuộc khối ngành sinh học – nông nghiệp – sức khỏe cùng gần 250 tiến sĩ nghiên cứu chuyên sâu.

PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, nguồn lực công nghệ sinh học của Việt Nam lớn nhưng đang bị lãng phí. (Ảnh: Khắc Hiếu)

Số lượng công bố khoa học lớn, song sản phẩm ứng dụng thực tiễn lại khiêm tốn, chưa tạo dấu ấn rõ nét hay đáp ứng kỳ vọng xã hội.

Theo lãnh đạo Đại học Quốc gia TP.HCM, CNSH không thể đứng độc lập mà cần sự hỗ trợ từ y khoa, dược học, trí tuệ nhân tạo, cơ khí... và đặc biệt là mối liên kết "3 nhà": Nhà quản lý – Viện trường – Doanh nghiệp. Thế nhưng, khung pháp lý hiện hành đang trở thành rào cản khiến doanh nghiệp e ngại đầu tư.

PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai cho biết: "Lĩnh vực công nghệ sinh học, chúng tôi đánh giá rất dễ để ra một sản phẩm ứng dụng. Tuy nhiên, vì các sản phẩm trong lĩnh vực công nghệ sinh học thường liên quan đến sức khỏe con người nên quá trình nghiên cứu thử nghiệm, đánh giá và cấp phép lưu hành hiện nay gặp rất nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian. Điều này dẫn đến việc nhà khoa học thiếu nguồn lực để kiên trì theo đuổi sản phẩm đến giai đoạn cuối cùng, còn doanh nghiệp thì lo ngại rủi ro đầu tư, phát triển thành sản phẩm mới".

Đột phá bằng máy tính lượng tử

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Trần Kim Chung, Chủ tịch Tập đoàn CT Group, nhận định CNSH có tầm ảnh hưởng sâu rộng, tác động mạnh mẽ đến toàn bộ sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.

Ông Trần Kim Chung cho rằng, Nghị quyết 36 và 57 đã tạo ra hành lang pháp lý với những mục tiêu táo bạo, trong đó mô hình liên kết "3 nhà" là trọng tâm.

Để tạo đà bứt phá, CT Group đề xuất hợp tác sâu rộng với Đại học Quốc gia TP.HCM trên nhiều phương diện, như: Xây dựng phòng thí nghiệm dùng chung, đào tạo nhân lực tinh hoa, thúc đẩy đổi mới sáng tạo khởi nghiệp và đặc biệt là xây dựng hạ tầng số quốc gia cho CNSH.

Ông Trần Kim Chung, Chủ tịch Tập đoàn CT Group, nhận định công nghệ sinh học có phạm vi ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội. (Ảnh: T.H)

Đáng chú ý, ông Trần Kim Chung kiến nghị xin máy tính lượng tử đầu tiên của Việt Nam dành riêng cho lĩnh vực này. Ông Chung dẫn chứng, các bài toán chỉnh sửa gene hiện nay có thể mất hàng chục ngày xử lý và rủi ro phải làm lại từ đầu rất cao nếu gián đoạn. Nếu có siêu máy tính, quy trình này chỉ gói gọn trong vài giây, tạo bước nhảy vọt về năng lực nghiên cứu.

"Chúng tôi đề xuất về những hạ tầng số quốc gia cho công nghệ sinh học, như bản sao số quốc gia (Digital Twin), nền kinh tế không gian cận biên. Đây là những động lực tăng trưởng mới, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp thông minh và nông nghiệp chính xác. Bên cạnh đó, chúng tôi mạnh dạn đề xuất xin Trung ương máy tính lượng tử đầu tiên của Việt Nam phục vụ riêng cho ngành công nghệ sinh học để có thể thực thi kế hoạch 5 năm rất táo bạo, đúng tinh thần Nghị quyết 36 và 57", ông Chung nói.

Các nhà khoa học, lãnh đạo cơ quan quản lý và doanh nghiệp trình bày tham luận tại Hội thảo. (Ảnh: Khắc Hiếu)

Hội thảo khép lại với thông điệp thống nhất: CNSH hoàn toàn có thể trở thành động lực tăng trưởng mới của Việt Nam trong thập niên tới. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là phải tháo gỡ triệt để các điểm nghẽn thể chế và hạ tầng, khơi thông dòng chảy từ phòng thí nghiệm ra thị trường.

Tỷ Huỳnh/VOV-TP.HCM