Doanh nghiệp nhỏ không dễ chuyển đổi xanh

Các chuyên gia kinh tế nhận định, tiềm lực tài chính cộng với khó khăn để duy trì công nghệ trong khi thị trường tiêu thụ nhỏ là những trở ngại khó vượt qua đối với hầu hết DN nhỏ và vừa. Ảnh:V.Gia

Đầu tư ban đầu để thực hiện chuyển đổi xanh, chuyển đổi số trong sản xuất rất lớn. Vì thế, nhiều DN rất muốn nhưng cũng mới chỉ DN quy mô lớn làm được, với các DN nhỏ và vừa, con đường này còn tương đối khó khăn.

Chuyển đổi để nâng cao vị thế thương hiệu doanh nghiệp

Tại Công ty TNHH MTV Tổng công ty Cao su Đồng Nai, là một trong những thành viên lớn nhất của Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam, việc chuyển đổi trong sản xuất, kinh doanh được đơn vị tích cực thực hiện và đã gặt hái được thành công.

Để đáp ứng được yêu cầu của thị trường quốc tế, tổng công ty đã thành công xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc nguyên liệu (DNRC- Traceability) dựa trên nền tảng công nghệ web app và mobile app, kết hợp với hệ thống bản đồ số DNRC. GIS. Hệ thống này cho phép theo dõi từng lô hàng nguyên liệu từ lúc khai thác đến khi xuất khẩu, đảm bảo tính minh bạch thông tin tới các bên liên quan trong chuỗi cung ứng.

Ông Đỗ Minh Tuấn, Tổng giám đốc công ty, cho biết công ty là đơn vị đầu tiên của Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam cũng như ngành cao su thực hiện và đáp ứng đủ tiêu chuẩn EUDR. Công ty sẽ tiếp tục đẩy mạnh áp dụng tự động hóa trong sản xuất, tích cực chuyển đổi số trong quản lý, điều hành. Đồng thời, tập trung chế biến sâu; sản xuất các sản phẩm mới, sản phẩm xanh đáp ứng nhu cầu cho thị trường trong và ngoài nước.

Tương tự, Công ty CP Thực phẩm GC (ở huyện Trảng Bom) cũng đã ý thức về sản xuất xanh và chuyển đổi dần trong hoạt động sản xuất từ 5 năm trước. DN phát triển hệ kinh tế tuần hoàn khép kín từ việc chăn nuôi bò để tạo ra phân xanh và phối trộn với vỏ lá nha đam, ủ thành phân hữu cơ và bón ngược lại cho đồng ruộng. Trong khi đó, tại các nhà máy sản xuất của mình, GC đưa ra giải pháp tiết kiệm năng lượng như: nâng cấp công nghệ, máy móc, thiết bị để tăng công suất, nhưng giảm mức tiêu thụ điện, góp phần bảo vệ môi trường...

Sản xuất xanh là mục tiêu với hầu hết DN nhưng với các DN quy mô nhỏ và vừa, dù rất muốn chuyển đổi xanh, chuyển đổi số nhưng chưa thể thực hiện hiệu quả, vì đầu tư ban đầu cho chuyển đổi kép rất lớn.

Giám đốc Công ty TNHH Lộc Gấm Phát (ở thành phố Biên Hòa) Đỗ Thị Hồng Nhung chia sẻ, DN đang nỗ lực đa dạng hóa các sản phẩm gạch xây dựng cung ứng ra thị trường, trong đó có sản xuất gạch không nung. Công ty rất mong muốn tối ưu hóa các quy trình sản xuất, nhất là tối ưu việc tiết kiệm năng lượng, nhưng sẽ cần khoản vốn đầu tư lớn nên đến thời điểm hiện tại, DN chỉ mới chuyển đổi được một phần.

Xây dựng chiến lược dài hạn

Việt Nam đã cam kết với thế giới sẽ đạt net zero vào năm 2050 nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu. Vì thế, giữa tháng 8-2024, Chính phủ đã ban hành danh mục, lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính trong năm 2024 (có hơn 2,1 ngàn DN phải kiểm kê khí thải).

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 17/CĐ-TTg ngày 20-2-2025 yêu cầu chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đẩy mạnh tổ chức triển khai các chính sách, kế hoạch hành động của địa phương về sản xuất và tiêu dùng bền vững, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, tăng trưởng xanh. Trong đó, ưu tiên triển khai các nhiệm vụ, hành động thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, giảm thiểu, thu hồi, tái sử dụng tái chế chất thải, hỗ trợ DN chuyển đổi xanh, đổi mới ứng dụng công nghệ, áp dụng các mô hình bền vững, tuần hoàn.

Về lâu dài, các địa phương cần tạo điều kiện phát triển các mô hình khu, cụm công nghiệp sinh thái, thúc đẩy chuỗi tuần hoàn nhằm giải quyết các vấn đề cấp thiết về ô nhiễm môi trường, khuyến khích sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên, năng lượng, phát triển nguyên vật liệu tái chế, tái tạo…

Đối với Đồng Nai, tỉnh đã ban hành Đề án Giảm thiểu khí carbon trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, tỉnh sẽ đạt net zero vào năm 2050. Lộ trình này cũng được đề ra trong Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Văn Gia