Doanh nghiệp tăng tốc chạy nước rút chặng đường nửa cuối năm

Doanh nghiệp còn nhiều e dè

Theo số liệu Cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2025 đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước. Tăng trưởng GDP cũng ghi nhận mức cao nhất trong 15 năm qua, đạt 7,52%. Nhiều tổ chức trong nước và quốc tế đánh giá đây là những con số tích cực, nhất là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nửa đầu năm đối mặt với nhiều bất ổn, đặc biệt kể từ khi Mỹ công bố chính sách thuế quan mới.

Tuy nhiên, theo nhìn nhận từ các doanh nghiệp trực tiếp tham gia thị trường, rất nhiều doanh nghiệp đang chật vật với khó khăn.

Tại hội thảo “Dự báo kinh tế 6 tháng cuối năm 2025 – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp” do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và Viện Sáng kiến Việt Nam đồng tổ chức ngày 18/7, ông Lê Phụng Hào, Chủ tịch Công ty Global AAA Consulting cho biết, trong 10 doanh nghiệp ông quan sát thì có đến 6 - 7 doanh nghiệp có tâm lý e dè, tiêu cực trước bối cảnh kinh doanh hiện nay. Nếu xét riêng trong từng doanh nghiệp thì mức độ đóng góp vào tăng trưởng rất phân mảnh, tùy thuộc vào quy mô và thị trường hoạt động.

Theo ông Hào, dù con số xuất khẩu 6 tháng đầu năm có tăng, nhưng chủ yếu là tranh thủ thời điểm chính sách thuế quan của Mỹ chưa có hiệu lực. Hiện nay, mức thuế bình quân khoảng 20%, thậm chí lên đến 40% với hàng hóa trung chuyển. Đây là rào cản lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp tỷ trọng cao trong GDP.

Ngoài ra, đối với các doanh nghiệp hoạt động trong thị trường tiêu dùng theo mô hình truyền thống, đặc biệt là kênh GT (General Trade), gần đây đầu ra cũng gặp vướng mắc trong việc đáp ứng yêu cầu minh bạch, chuyển đổi mô hình đăng ký kinh doanh.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin cũng đồng tình, nhiều doanh nghiệp đang dần hụt hơi. Không ít doanh nghiệp đã mất đơn hàng do rào cản thuế quan. Thêm vào đó, chính sách từ Mỹ và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, châu Á của các nền kinh tế lớn như Mỹ và EU khiến môi trường kinh doanh thêm bất ổn. Các xung đột tại Trung Đông cũng đang ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.

Về động lực trong nước là đầu tư công, dù Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, nhưng tiến độ giải ngân vẫn rất chậm. Trong hơn 5 tháng đầu năm, TP.HCM mới giải ngân được hơn 10% vốn đầu tư công. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kênh rạch, trường học, bệnh viện tại TP.HCM vẫn đang gặp vướng mắc pháp lý, đặc biệt sau thời điểm 1/7. Cơ chế chính sách ngày càng phức tạp, trong khi bộ máy hành chính chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn.

“Niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm không có dấu hiệu cải thiện. Bước sang nửa cuối năm, tâm lý doanh nghiệp vẫn ở trạng thái bất định, mơ hồ”, ông Kỳ nhận định.

Tăng tốc chạy nước rút

Nhìn về 6 tháng còn lại của năm, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội phát triển khi thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận những điểm sáng. Đặc biệt, đầu tư công đang được Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có việc cải thiện hạ tầng, nhất là khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang từng bước tái cấu trúc mô hình hoạt động, chuyển từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ sinh thái mở, giúp giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Các xu hướng như chuyển đổi số và ứng dụng AI cũng mở ra không gian tối ưu trong vận hành, phát triển sản phẩm mới và tiếp cận thị trường theo mô hình mới.

Tuy nhiên, ông Kỳ nhấn mạnh các thách thức lớn vẫn hiện hữu. Kinh tế toàn cầu đang trong trạng thái tăng trưởng chậm, trong khi các xung đột địa chính trị có dấu hiệu gia tăng. Biến đổi khí hậu gây ra những bất ổn kéo dài, đẩy mức độ bất định lên ngày càng nghiêm trọng.

Một thách thức khác là áp lực từ lạm phát, đặc biệt là lạm phát lõi, cùng với chi phí tài chính ngày càng tăng, đang tạo sức ép lớn cho cả nền kinh tế và doanh nghiệp. Các quy định về phát triển xanh ngày càng khắt khe cũng đặt ra yêu cầu buộc doanh nghiệp phải đầu tư..

Đặc biệt, vấn đề thuế quan cũng là một mối nguy đáng lo ngại. Mỹ và một số nền kinh tế lớn đang có xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc và cả một số nước châu Á, trong đó có Việt Nam.

“Trước bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp trong nước đang gấp rút xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc và minh bạch chuỗi cung ứng để đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, lao động và tài chính. Việc này không chỉ nhằm tuân thủ yêu cầu từ các thị trường như Mỹ, mà còn giúp làm rõ sản phẩm có xuất xứ từ Việt Nam hay không, đây là điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh rủi ro về gian lận xuất xứ đang bị giám sát chặt chẽ", ông Kỳ đánh giá.

Ông Lê Phụng Hào bổ sung, doanh nghiệp cần chủ động tận dụng các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, mở rộng dư địa tăng trưởng. Bên cạnh đó, việc tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao hiệu quả bộ máy thông qua chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ là giải pháp quan trọng nhằm tăng năng suất, tiết giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Dù vậy, doanh nghiệp vẫn kỳ vọng có thêm các chính sách hỗ trợ dài hạn từ Chính phủ, đặc biệt là tinh thần vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm hiện thực hóa các mục tiêu kinh tế chung. Những chính sách về thuế giá trị gia tăng, tín dụng hay thu hút đầu tư… vẫn luôn giữ vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy hoạt động của khối doanh nghiệp.

“Chúng ta đang bước vào giai đoạn chạy nước rút của năm 2025, thời điểm mang tính quyết định với việc hoàn thành các chỉ tiêu đã đề ra từ đầu năm. Áp lực là rất lớn, nên việc tái cấu trúc để nâng cao tính linh hoạt trong ứng phó với biến động thị trường là điều đặc biệt quan trọng”, ông Hào nhấn mạnh.

Nhìn trong một bức tranh tổng thể toàn bộ khu vực doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính) vẫn giữ quan điểm tích cực. Theo bà, khi doanh nghiệp đã nhận diện rõ các thách thức thì cũng đồng nghĩa với việc có sự chủ động hơn trong xây dựng kịch bản ứng phó, từ đó giảm rủi ro và nâng cao khả năng nắm bắt cơ hội.

Trong kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3 - 8,5% mà Thủ tướng Chính phủ mới đưa ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành một động lực tăng trưởng mới, bên cạnh các trụ cột truyền thống. Dự kiến trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 101 tỷ USD cho 6 tháng cuối năm, khu vực tư nhân có thể đóng góp tới 60 tỷ USD, tương đương hơn 50%. Đây là con số rất lớn, phản ánh rõ kỳ vọng vào khu vực doanh nghiệp tư nhân.

“Kỳ vọng này là có cơ sở, bởi chúng ta đã chứng kiến sự bứt phá của khu vực kinh tế tư nhân ngay trong nửa đầu năm. Nếu doanh nghiệp tiếp tục duy trì tinh thần chủ động, linh hoạt, chuẩn bị sớm và có tầm nhìn xa, thì hoàn toàn có thể vượt qua thách thức, tận dụng tốt cơ hội trong giai đoạn tới”, bà Hương nhận định.

Hồng Ân