Doanh nghiệp Việt gỡ vướng mắc, tăng sức cạnh tranh xuất khẩu

Bà Nguyễn Việt Chi, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) phát biểu. Ảnh: H.Phạm

Ngày 14-11, tại thành phố Hồ Chí Minh, Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) tổ chức hội thảo “Cộng đồng Kinh tế ASEAN và tận dụng các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do thuộc ASEAN đối với mặt hàng xuất khẩu chủ lực của doanh nghiệp Việt Nam”.

Sự kiện nhằm cung cấp cho cộng đồng doanh nghiệp cái nhìn toàn diện về tiến trình hội nhập kinh tế ASEAN, đồng thời, định hướng các giải pháp tận dụng hiệu quả cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) trong khuôn khổ ASEAN.

Chia sẻ tại sự kiện, bà Nguyễn Việt Chi, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên nhấn mạnh, để hiện thực hóa các mục tiêu này, các nước thành viên ASEAN đã triển khai hàng loạt sáng kiến, thỏa thuận, tuyên bố… trong đó, có các hiệp định thương mại tự do (FTA). Hiện, Việt Nam là thành viên của tám FTA của ASEAN và ASEAN với đối tác, đồng thời đang cùng ASEAN đàm phán một FTA mới.

Ông Nguyễn Trường Thi, Phó Giám đốc Sở Công Thương thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ thông tin. Ảnh: H.Phạm

Ông Nguyễn Trường Thi, Phó Giám đốc Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết thành phố coi hội nhập kinh tế quốc tế là động lực phát triển, trong đó, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là ưu tiên hàng đầu, nhờ thị trường gần gũi và không gian sản xuất rộng mở, tạo cơ hội nâng vị thế xuất nhập khẩu của Việt Nam và thành phố Hồ Chí Minh trong khu vực.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Trường Thi cho hay, quá trình hội nhập và tận dụng các FTA vẫn gặp nhiều thách thức khi nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa thiếu thông tin, trong bối cảnh rào cản kỹ thuật và các biện pháp phòng vệ thương mại ngày càng gia tăng, ảnh hưởng mạnh đến các ngành như thép, gỗ, nhựa...

Cũng tại nhiều diễn đàn, các chuyên gia của Bộ Công Thương đã chỉ ra một "nghịch lý" là dù nhiều FTA đã đưa thuế suất về 0%, nhưng thị phần của hàng hóa Việt Nam tại các thị trường đó lại chưa tăng tương xứng. Điều này cho thấy, làm sao để doanh nghiệp tận dụng được mới là khâu then chốt.

Vì vậy, sáng kiến của Bộ Công Thương xây dựng “Mô hình hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA” là bước đi mang tính đột phá, giúp hình thành mạng lưới kết nối giữa cơ quan quản lý, hiệp hội và các nhà cung cấp dịch vụ logistics, tài chính, pháp lý. Qua đó, hỗ trợ doanh nghiệp một cách thực chất, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy phát triển bền vững.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: H.Phạm

Theo các chuyên gia, ASEAN là thị trường giàu tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam nhờ quy mô dân số lớn, vị trí địa lý gần gũi và chi phí logistics thấp. Thị hiếu tiêu dùng tương đồng cũng giúp doanh nghiệp dễ đáp ứng yêu cầu về chất lượng và giá thành, tạo nền tảng để hàng Việt mở rộng sang các thị trường khó tính hơn.

Tại hội thảo, các diễn giả đã cập nhật tình hình thực thi và đàm phán các FTA trong khu vực, giới thiệu quy tắc xuất xứ, cam kết về phòng vệ thương mại, đồng thời đưa ra khuyến nghị cho từng ngành hàng. Những nội dung này nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hội nhập và khai thác tốt hơn thị trường ASEAN trong bối cảnh hiện nay.

Sau 30 năm kể từ khi Việt Nam gia nhập ASEAN, khu vực này luôn là đối tác kinh tế - thương mại quan trọng của Việt Nam. Hiện, ASEAN là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của doanh nghiệp Việt Nam, sau Mỹ, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU).

Theo số liệu của Cục Hải quan, năm 2024, giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN đạt gần 36,9 tỷ USD, tăng 13,3% so với năm 2023 và chiếm 9,09% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam ra thế giới. Riêng 9 tháng của năm 2025, kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang ASEAN đạt 28,5 tỷ USD, tăng 2,8% so với cùng kỳ năm 2024.

Minh Tuấn