Đổi thay ở làng 'kỹ thuật số'

Vượt qua khó khăn

Yên Hòa là xã miền núi với 2.301 hộ gia đình, 7.557 nhân khẩu, tổng diện tích đất nông nghiệp là 802,03ha và đất phi nông nghiệp là 225,82ha. Tháng 9/2015, xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), đến tháng 7/2020, về đích NTM kiểu mẫu. Cuối năm 2020, thu nhập bình quân của xã đạt 51,18 triệu đồng/người/năm, không còn hộ nghèo.

Người dân làm thủ tục tại bộ phận một cửa xã Yên Hòa (huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình). Ảnh: Đình Minh.

Khi việc xây dựng NTM đã hoàn thành cơ bản, chính quyền xã đặt mục tiêu đẩy mạnh chuyển đổi số (CĐS), tạo nên bước ngoặt để nâng cao đời sống người dân, phát triển kinh tế địa phương. Sau khi được lựa chọn là 1 trong 12 xã trên toàn quốc thí điểm đột phá CĐS trong chương trình “Xây dựng xã thông minh”, Yên Hòa đã có những bước chuyển mình.

Ông Hoàng Văn Cảnh - Chủ tịch UBND xã Yên Hòa cho biết: Những ngày đầu bước vào CĐS, dù được thiết lập mạng nội bộ nhưng hệ thống của xã không được quy hoạch, thiết kế chuẩn, thiết bị lạc hậu và không đồng bộ. Cùng với đó, đội ngũ cán bộ, công chức dù đã được trang bị máy tính, nhưng trình độ tin học chỉ đáp ứng mức tối thiểu với yêu cầu của công việc…

Với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, UBND xã đã ngay lập tức thành lập Ban Chỉ đạo về CĐS với 25 thành viên, phân công nhiệm vụ cụ thể trên từng lĩnh vực. Cùng với đó, xã cho ban hành các văn bản chỉ đạo, triển khai các nội dung, lập các nhóm/group trên Zalo để triển khai thực hiện.

Bà Nguyễn Thị Thúy Hiền - tổ trưởng tổ công nghệ số cộng đồng thôn Lạc Hiền (xã Yên Hòa) cho biết: Từ khi đi vào hoạt động, 5 thành viên trong tổ thường xuyên nắm địa bàn, tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về CĐS đến tận các hộ gia đình, người dân trong thôn qua các hội nghị, hệ thống đài truyền thanh phát bằng các file âm thanh được UBND xã tạo dựng. Cùng với đó, các thành viên cũng chủ động gặp gỡ, tiếp xúc trực tiếp với người dân để hướng dẫn việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến; sử dụng các dịch vụ số và tương tác với chính quyền qua các nền tảng số, giúp giải quyết nhu cầu thiết yếu hàng ngày.

Đến nay, toàn thôn Lạc Hiền có 279/295 hộ sử dụng internet; 284/295 hộ có điện thoại thông minh; 527/557 người từ 15 tuổi trở lên sử dụng smartphone. Ngoài ra, đã có 532 người trong thôn đã tạo tài khoản để sử dụng dịch vụ công trực tuyến của tỉnh; 463/557 người từ 15 tuổi trở lên mở tài khoản ngân hàng để thanh toán online…

Miền quê đáng sống

Bà Nguyễn Thị Hoa (trú xóm 4 Trinh Nữ, xã Yên Hòa) cho biết: Trước đây, khi lên UBND xã làm các thủ tục hành chính, xin giấy tờ rất vất vả. Tuy nhiên, từ khi mọi thứ chuyển qua hệ thống điện tử, quét mã QR, người dân có thể khai báo rất nhanh hoặc tự hiện thực được dưới sự hướng dẫn của cán bộ địa phương. "Việc này giúp mọi thứ được làm nhanh hơn, giảm giảm bớt thời gian rất nhiều. Bây giờ, ngồi ở nhà, chúng tôi có thể dùng điện thoại để giao dịch ngân hàng, đặt lịch làm việc với trạm y tế, xem thông báo từ UBND xã. Mọi thứ rất thuận lợi" - bà Hoa chia sẻ.

Theo ông Hoàng Văn Cảnh, từ năm 2020 đến nay, xã đã thực hiện khảo sát và cải tạo, nâng cấp toàn bộ mạng nội bộ của đơn vị, bổ sung trang thiết bị cần thiết, đi dây lại hệ thống mạng. Cùng với đó, xã mua bổ sung máy tính, máy in, máy chiếu, tivi, triển khai đường truyền số liệu chuyên dùng.

Đến nay, xã Yên Hòa đã áp dụng công nghệ chuyển văn bản giấy thành giọng nói qua trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo các bản tin phát thanh; lắp đặt 76 camera an ninh trên địa bàn toàn xã; 20/20 cán bộ, công chức được cấp chữ ký số; 11/11 tập thể đã được cấp chứng thư số; lãnh đạo UBND xã đã sử dụng chữ ký số bằng sim điện thoại.

Các sản phẩm cá chạch sụn kho niêu, đông lạnh, sấy khô và chuối sấy dẻo của địa phương đã tham gia sàn thương mại điện tử; hơn 1.600 người dân cài app Medici trên điện thoại; thành lập nhóm cộng đồng Yên Hòa hỏi - bác sĩ trả lời với 1.559 thành viên, tư vấn gần 3.000 lượt…

“Với sản phẩm cá chạch sụn kho niêu, từ tháng 1/2019 - 8/2020, Hợp tác xã Yên Hòa chỉ bán được 934 sản phẩm. Sau CĐS, trong 10 tháng sau đó, đã bán được 4.000 sản phẩm, giúp thu nhập người lao động tăng từ 1,5 lên 4,5 triệu đồng/người/tháng. Nhìn trên bình diện chung, nhờ CĐS, đến cuối năm 2024, thu nhập bình quân toàn xã đã đạt hơn 72 triệu đồng/người/năm” - ông Cảnh nói.

Theo ông Cảnh, với những kết quả đã đạt được, năm 2021, Yên Hòa được Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc giới thiệu trong Sáng kiến "Làng kỹ thuật số", cùng với một số mô hình của một số nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

“FAO đánh giá, kết quả thí điểm CĐS ở xã Yên Hòa cho thấy những lợi ích của CĐS, bao gồm tiết kiệm thời gian, chi phí cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giúp tiếp cận thông tin tốt hơn qua truyền thanh thông minh và tăng cường kết nối giữa nông dân và người tiêu dùng thông qua các sàn giao dịch số, góp phần giảm chi phí giao dịch cũng như mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Đồng thời, CĐS còn giúp bổ sung những cải tiến trong các khía cạnh sau thu hoạch, đóng gói và truy xuất nguồn gốc dựa vào máy móc và mã QR” - ông Cảnh nói.

Năm 2022, Yên Hòa cũng vinh dự là trong 14 tập thể, cá nhân tiêu biểu được Ban tổ chức Chương trình Vinh quang Việt Nam vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước, trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đình Minh