Động lực 'kép' thúc đẩy phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Phụ nữ tiên phong khởi nghiệp và giữ lửa bản sắc

Với việc tiếp cận nguồn lực mới, kiến thức và sự hỗ trợ kịp thời từ các mô hình hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác (THT), phụ nữ vùng cao đã từng bước nâng cao thu nhập và góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Đây được xem là hướng đi bền vững giúp phụ nữ DTTS tự tin khởi nghiệp, làm chủ kinh tế và giảm nghèo hiệu quả.

Chị Lý Thị Ninh, Giám đốc HTX Thổ cẩm truyền thống Mông Style ở xã Mù Cang Chải, cho biết, sinh ra và lớn lên tại xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải cũ, là xã với hơn 90% người dân là đồng bào Mông. Nghề dệt thổ cẩm từ lâu đã gắn liền với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người Mông nơi đây và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, mang nét văn hóa độc đáo của phụ nữ Mông. Để tạo ra những sản phẩm thổ cẩm hay bộ trang phục độc đáo phải qua nhiều công đoạn, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo như trồng lanh, se sợi, in sáp, nhuộm chàm và thêu thùa…

Giám đốc HTX thêu dệt thổ cẩm Mông Style Lý Thị Ninh giới thiệu sản phẩm của HTX với đại diện Đại sứ quán Canada tại Việt Nam. Ảnh: PV

Những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, các sản phẩm may công nghiệp với nhiều mẫu mã và giá cả phù hợp đã phần nào làm lu mờ đi các sản phẩm thêu dệt truyền thống. Mong muốn giữ gìn, phát triển nghề truyền thống và tạo thêm công ăn việc làm, chị Ninh ấp ủ ý định thành lập tổ hợp tác dệt thêu thổ cẩm.

Năm 2009, Tổ hợp tác Thêu dệt thổ cẩm xã Chế Cu Nha được thành lập, chị Lý Thị Ninh giữ vai trò Tổ trưởng. Qua quá trình hoạt động, số thành viên của THT tiếp tục mở rộng về số lượng và các sản phẩm cũng đa dạng, đầu ra cho sản phẩm ổn định hơn.

Trên cơ sở phát triển của THT, năm 2024, chị Ninh mạnh dạn đăng ký thành lập HTX. HTX Thêu dệt thổ cẩm Mông Style được thành lập với gần 50 thành viên tham gia. Các thành viên luôn tìm tòi, sáng tạo, học hỏi kinh nghiệm để tạo ra sản phẩm với nhiều mẫu mã đa dạng đáp ứng nhu cầu của khách hàng và quảng bá nét đẹp văn hóa, con người Mù Cang Chải.

"Các sản phẩm làm ra ngoài trang phục nam và nữ còn có vỏ gối, túi, ví, khăn trải bàn, ba lô, con vật, móc treo chìa khóa, dây buộc tóc, túi đeo, hoa tai… Tất cả những sản phẩm trên được làm từ cây lanh trồng trên nương, qua bàn tay khéo léo và sự tỉ mẩn của phụ nữ Mông mà thành sợi lanh dệt vải” - chị Ninh tự hào kể. Nếu như năm 2015, doanh thu của Tổ hợp tác chỉ là 200 triệu đồng thì đến năm 2024 đã lên 1 tỷ đồng.

Ngoài việc duy trì các hoạt động của HTX, chị Ninh còn chủ động tham gia hướng dẫn dạy 6 lớp nghề thêu thổ cẩm truyền thống của đồng bào Mông cho hơn 250 hội viên các xã bạn để lan tỏa thêm tình yêu với nghề truyền thống, thúc đẩy phát triển kinh tế gắn với bình đẳng giới tại địa phương.

Vai trò quan trọng của HTX trong thúc đẩy, phát triển kinh tế

Xác định kinh tế tập thể (KTTT), HTX có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, những năm qua, tỉnh Lào Cai đã ban hành các chương trình, kế hoạch, văn bản chỉ đạo để triển khai thực hiện, đồng thời có chính sách hỗ trợ phát triển. Tỉnh đã phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho các HTX; mở rộng thị trường, xúc tiến thương mại; hỗ trợ các HTX chuyển đổi số, áp dụng công nghệ số để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng lực và lợi thế cạnh tranh; hỗ trợ vốn cho các HTX phát triển sản xuất.

Cùng với đó, tỉnh Lào Cai đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ khu vực kinh tế tập thể theo hướng tăng trưởng sạch, thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững.

Đại diện Liên minh Hợp tác xã tỉnh Lào Cai cho biết, thời gian qua tỉnh đã phối hợp với một số đơn vị triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ thiết thực như tập huấn kỹ năng quản trị, huấn luyện tiếp thị, hướng dẫn áp dụng thương mại điện tử cho các thành viên HTX và THT.

Trong đó, nguồn lực được phân bổ theo nguyên tắc “đúng nhu cầu - đúng ưu tiên”, kỳ vọng tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, thúc đẩy sản xuất sạch, tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và nâng cao sức cạnh tranh của khu vực kinh tế tập thể.

Song hành với đổi mới công nghệ, tỉnh Lào Cai cũng đặc biệt chú trọng thúc đẩy bình đẳng giới, giúp phụ nữ dân tộc thiểu số từng bước tiếp cận tri thức, công nghệ, nguồn vốn và nâng cao tiếng nói trong quản trị HTX.

Thông qua các khóa đào tạo và hoạt động đồng hành đã được tổ chức, nhiều chị em phụ nữ DTTS và MN được khích lệ phát huy vai trò, chủ động hơn trong các quyết định sản xuất, kinh doanh, từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị của HTX. Đây là yếu tố quan trọng góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bao trùm, công bằng và bền vững, nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân vùng cao.

Việt Anh