Dự án bổ cấp nước Hồ Tây mang theo kỳ vọng xử lý ô nhiễm sông Tô Lịch và tạo cảnh quan xanh

Kỳ vọng hồi sinh hệ thống sông Tô Lịch

Không gian sông – hồ Hà Nội nhiều năm qua chịu tác động nghiêm trọng của ô nhiễm. Riêng sông Tô Lịch, dòng sông gắn bó với đời sống người dân Thủ đô đang trong tình trạng tù đọng, ô nhiễm hữu cơ kéo dài, đặc biệt vào mùa nắng nóng. Trước yêu cầu cấp thiết phải cải thiện môi trường, ngày 15/5/2025, UBND quận Tây Hồ (nay là phường Tây Hồ) đã phê duyệt dự án bổ cập nước Hồ Tây từ nguồn nước sau xử lý của Nhà máy XLNT Hồ Tây qua hồ Sen trung gian theo Quyết định 865/QĐ-UBND.

Toàn cảnh Hồ Sen – khu vực rộng 6,01 ha được cải tạo thành 02 hồ lắng – hồ sinh học trước khi bổ cấp nước vào Hồ Tây. (Ảnh: Trung Nghĩa)

Theo thiết kế, dự án có diện tích nghiên cứu khoảng 6,01ha, trong đó hơn 5,64ha là mặt nước, cây xanh và 0,37ha đường giao thông cảnh quan. Hai hồ Sen 1,2 được cải tạo để trở thành hồ lắng sinh học với 100 bè thủy sinh (4×4m), nơi nước sau xử lý của nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây được dẫn về bể tiêu năng thông qua hệ thống ống HDPE D500.

Tại đây, nước được xử lý bằng mô hình Wetland nhiều tầng theo loại cây trồng và độ sâu ngập nước, kết hợp ba dạng: Wetland dòng chảy mặt, Wetland dòng chảy ngầm và Wetland bè nổi. Cây thủy sinh bản địa như sen, súng, thủy trúc, muống nước… được lựa chọn để vừa xử lý nước, vừa tạo cảnh quan sinh thái.

Nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây. Nơi cung cấp nguồn nước sau xử lý đạt chuẩn cho 2 Hồ sen lắng 1,2 với công suất theo thiết kế từ (15.000- 22.800 m3/ngày, đêm).

Mô hình Wetland sinh học nhiều tầng là hệ thống xử lý nước thải, nước mặt mô phỏng đất ngập nước tự nhiên, sử dụng nhiều lớp vật liệu lọc và dạng thực vật thủy sinh được bố trí theo tầng để tạo ra các môi trường vi sinh khác nhau, giúp vi sinh vật phân hủy chất ô nhiễm hiệu quả hơn, hấp thụ kim loại nặng, tạo cảnh quan và tăng đa dạng sinh học giúp mang lại hiệu quả bền vững.

Bè thủy sinh được thi công và bố trí với 100 bè (4x4m) nhằm tăng hiệu quả xử lý nước trước khi nước được bổ cập vào Hồ Tây

Được biết, hệ thống Wetland tại Hồ Sen được bố trí thành các vùng trồng cây với nhiều bậc nối tiếp , sử dụng đê sinh học kết cấu bằng rọ đá – cọc tre – lưới thép B40 xếp thành khối để điều hướng dòng chảy theo dạng zích zắc, tăng thời gian lưu nước và nâng cao hiệu quả xử lý tự nhiên. Bên cạnh đó, dự án xây dựng hai bể tiêu năng thể tích 225m³ có chế độ chảy tràn mỗi bể nhằm ổn định lưu lượng điều tiết dòng chảy trước khi đưa nước vào hồ Sen.

Hoàn thiện cảnh quan và hạ tầng kỹ thuật

Cảnh quan hồ Sen được hoàn thiện bằng hệ thống lan can đồng bộ với hệ thống lan can đường hiện hữu giữa hai hồ. Ngoài ra, theo thiết kế Hồ cũng được lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng LED, đèn nấm tạo cảnh quan không gian.

Hàng loạt hạng mục hạ tầng được triển khai đồng bộ, gồm kè đá hơn 750m tại các vị trí xuống cấp, hệ thống lan can dài 356m, tường rào giáp Công viên Mặt trời Mới dài 252m, đường nổi BTCT lát gạch giả gỗ phục vụ công tác kiểm tra giám sát và cảnh quan. Hệ thống cấp thoát nước được thiết kế bằng cống BTCT D1000 kết nối giữa hai hồ Sen và tuyến mương ngõ 612 Lạc Long Quân theo quy hoạch, kèm cửa van điều tiết để phòng ngập cục bộ.

Bè thủy sinh và hệ thống lan can, đèn chiếu sáng khi hoàn thành sẽ đồng bộ với hệ thống lan can hiện hữu giữa hai Hồ tạo cảnh quan hài hòa cho khu vực.

Đặc biệt, dự án được xây dựng trạm quan trắc cho phép giám sát theo thời gian thực, đảm bảo nguồn nước đạt chuẩn trước khi được đưa vào Hồ Tây

Kỳ vọng sẽ làm hồi sinh hệ thống sông hồ của Hà Nội

Ghi nhận thực tế, nhiều người dân bày tỏ kỳ vọng dự án sẽ giúp cải thiện môi trường, giảm mùi hôi, khôi phục dòng chảy và trả lại cảnh quan trong lành cho sông Tô Lịch và khu vực xung quanh Hồ Tây.

Đại diện Ban Quản lý Hồ Tây cho biết các đơn vị đang triển khai dự án theo đúng tiến độ, giám sát chặt chẽ chất lượng công trình đảm bảo sau khi dự án được đưa vào vận hành sẽ cung cấp nguồn nước bảo đảm an toàn trước khi bổ cập vào Hồ Tây, nhằm hướng tới mục tiêu vừa xử lý ô nhiễm vừa xây dựng điểm nhấn cảnh quan – sinh thái.

Việc hoàn thiện hệ thống Hồ xử lý và bổ cập nước cho sông Tô Lịch không chỉ là bước đi quan trọng trong phục hồi hệ thống sông Tô Lịch từ lâu đã bị ô nhiễm mà lâu dài làm sống lại hệ thống sông Tô Lịch tạo một điểm nhấn cảnh quan của Thủ đô. Dự án bổ cập nước Hồ Tây với các hạng mục đồng bộ hệ thống thu gom, xử lý đến việc giúp tạo cảnh quan môi trường đang trở thành mô hình tiêu biểu cho việc cải thiện chất lượng nước tại các đô thị lớn.

Nếu dự án được vận hành ổn định và tuân thủ chặt chẽ quy trình kỹ thuật, mô hình này có thể tiếp tục được nhân rộng cho hệ thống sông – hồ khác của Hà Nội.

Trung Nghĩa