Dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi): Nhiều quan ngại về tính thống nhất của pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, về phạm vi điều chỉnh, mặc dù trong Tờ trình của Chính phủ đã nêu nhưng ông đề nghị tiếp tục có giải trình làm rõ thêm liên quan đến điều chỉnh luật đối với vấn đề đánh thuế trong bối cảnh thực hiện quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

“Nghị quyết 107/2023/QH15 của Quốc hội mới giải quyết 2 vấn đề liên quan đến quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, còn 2 nội dung chưa được giải quyết liên quan đến quy định lợi nhuận chịu thuế dưới mức tối thiểu và quy định thuế khấu trừ tại nguồn tối thiểu. Hai vấn đề này luật không giải quyết, nghị quyết không giải quyết, nghị quyết chưa quy định, luật không đưa nội dung này vào. Vậy, sẽ xử lý như thế nào để đảm bảo các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu được thực hiện một cách đồng bộ, thống nhất…”, ông Tùng nói và đề nghị Chính phủ báo cáo, giải trình làm rõ thêm để có cơ sở báo cáo với Quốc hội.

Về quy định cụ thể liên quan đến nội dung của dự thảo luật, đại diện Ủy ban Pháp luật cho rằng, có rất nhiều quy định đang được luật hóa từ các nghị định và thông tư hiện hành liên quan đến quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp. Vì vậy, khi chúng ta luật hóa vào trong dự thảo luật thuế này sẽ có những quy định sẽ rất sớm lỗi thời hoặc là vừa thừa, vừa thiếu…

Nhiều quy định đang được luật hóa từ các nghị định và thông tư hiện hành liên quan đến quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp

Đồng tình với các nội dung trong báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban tài chính ngân sách, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng bày tỏ băn khoăn: “Có thể trong quá trình xây dựng dự thảo luật này chưa cập nhật được các định hướng chính sách mới của cơ quan có thẩm quyền, cần phải tiếp tục nghiên cứu, chúng ta vẫn còn thời gian để tiếp thu”, ông Thanh bày tỏ.

Tham gia một số các ý kiến cụ thể, liên quan đến quy định về người nộp thuế tại Điều 2, ông Thanh cho rằng, quy định như vậy vừa thiếu vừa thừa. Theo quy định, các doanh nghiệp được thành lập, hoạt động theo nhiều bộ luật hiện hành. Bây giờ quy định như Điều 2 và không liệt kê vào dự thảo luật này thì sau này những đối tượng đó có chịu ảnh hưởng của luật này hay không.

Về quy định thu nhập chịu thuế, ông Thanh cũng tỏ ý băn khoăn vì cũng giống như Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, trước đây Chính phủ cũng đề nghị đưa vào mức thuế 15%, 17% và sau này sẽ quy định trong luật thuế. Nhưng từ khi có Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đến nay, bây giờ mới có quy định này.

Liên quan đến thu nhập chịu thuế, ở đây có quy định về chênh lệch tỷ giá hối đoái trong kỳ phát sinh được tính gộp chung vào trong các hoạt động. “Chỗ này cũng có băn khoăn là có phản ánh đúng bản chất thực sự về doanh thu, về chi phí của các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay không. Theo suy nghĩ của chúng tôi thì tách ra, ghi nhận vào thu nhập chi phí tương ứng của hoạt động kinh doanh để áp dụng các quy định ưu đãi về thuế cho phù hợp với các quy định đặc biệt. Ví dụ như các doanh nghiệp thực hiện nhiều các hoạt động xuất khẩu đang được khuyến khích mà quy định như thế này thì tác động ảnh hưởng đối với các doanh nghiệp này như thế nào”, ông Thanh đặt vấn đề.

Về quy định tại Điều 4 về thu nhập được miễn thuế, một lần nữa ông băn khoăn việc đưa ra tỷ lệ của các chi phí giá trị nguyên vật liệu nông sản, thủy sản trên tổng chi phí sản xuất của hàng hóa sản phẩm là 30%, cơ sở của việc tại sao lại 30% cần phải làm rõ, tại sao không là 40% hay 20% mà lại là 30%, ông Thanh đề nghị bổ sung, giải thích làm rõ quy định này…

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thì cho biết, ông không nhận thấy rõ mục tiêu lớn của việc sửa đổi này là gì. Toàn bộ luật này có luật hóa một số vấn đề của các nghị định nhưng lại thiếu ổn định, thiếu thống nhất.

Nhiều nội dung luật hóa các quy định của văn bản dưới luật nhất là các nội dung chính sách mới không thật sự đáng kể, chưa đầy đủ và có những khoảng trống về pháp luật. “Tôi thấy những vấn đề đưa ra không đủ chín, không đủ rõ, chưa được thực tiễn kiểm nghiệm, đánh giá chưa hết thực tiễn và còn có ý kiến khác nhau. Tôi đồng tình với đề xuất nên lùi thời điểm sửa luật này để có những nghiên cứu toàn diện hơn trên cơ sở đánh giá tổng thể các sắc thuế của chúng ta, phát hiện, chỉ ra các bất cập và từ đó sửa tổng thể”, Phó Chủ tịch Trần Quang Phương đề xuất.

Trần Hương