Du lịch săn cực quang ở Lyngenfjord và bài học về vũ trụ

Rời bữa tối ấm áp để bước vào thế giới băng giá

Bữa tối ở Lyngenfjord Hotel kết thúc bằng chén súp nóng thơm và cái ấm của lò sưởi, nhưng tối hôm ấy, không ai trong đoàn muốn lưu lại trong sự tiện nghi. Có một tiếng gọi khác, mãnh liệt hơn bất cứ sự cám dỗ nào, đến từ bầu trời đêm vùng Cực Bắc.

Tuần lộc - biểu tượng của xứ Sami

Chúng tôi được dẫn vào một phòng họp nhỏ nơi chuyên gia địa phương không chỉ giới thiệu hành trình săn cực quang mà còn mở ra cả một thế giới tri thức về Trung tâm nghiên cứu Bắc Cực Quang. Ở đó, những khái niệm đầu tiên về "Aurora Borealis" dần được hé lộ.

Ở đó, không chỉ là những vệt sáng, đó là cả một vũ trụ đang vận động và tôi lần đầu hiểu rằng cực quang không đơn thuần là vệt sáng xanh trên bầu trời. Đó là cuộc đối thoại giữa Trái đất và Mặt trời. Đó là bản giao hưởng của khí quyển, từ trường và những hạt điện tích đến từ 150 triệu km xa xôi.

Chúng tôi còn được nghe về loài tuần lộc - biểu tượng của xứ Sami. Loài vật bền bỉ này sống giữa bão tuyết, đi mấy trăm cây số mỗi mùa di cư và gắn bó mật thiết với đời sống tâm linh người bản địa. Những câu chuyện ấy khiến tôi cảm giác mình đang bước vào lãnh địa của thiên nhiên, một vùng đất mà con người chỉ là vị khách ghé thăm.

Bóng tối Bắc Âu và sự thiền định của chờ đợi

Rời khách sạn, xe chúng tôi chạy khoảng 20 phút rồi dừng lại ở một bờ sông heo hút, nơi hoàn toàn tách biệt khỏi ánh đèn văn minh. Bước xuống xe, tôi nhận ngay cú sốc đầu tiên của đêm: cái lạnh “sạch” đến mức mỗi hơi thở như lọc phổi bằng băng tuyết.

Bờ sông trước mặt như đang ngủ yên. Bầu trời tối thẳm, trong trẻo đến mức không một đốm sáng nào bị che mờ. Tất cả như tấm toan rộng lớn chờ một nét vẽ đầu tiên của vũ trụ. Chúng tôi đứng lặng, ngước nhìn lên, lắng nghe tiếng gió rít qua rừng thông và tiếng tuyết lạo xạo dưới chân. Đó là khoảnh khắc tôi nhận ra: săn cực quang không phải là hành trình của sốt ruột, mà là một kiểu thiền định lạ lùng.

Vùng đất Bắc Âu lạnh giá

Những huyền thoại cổ xưa

Trong lúc chờ Aurora xuất hiện, tâm trí tôi trôi về những câu chuyện đã nghe trong các chuyến Bắc Âu trước đây: Ở Phần Lan, người ta gọi cực quang là Revontulet - “Lửa của cáo”, kể về con cáo thần chạy trên tuyết, cái đuôi quét vào bông tuyết tạo ra những tia lửa bắn lên trời.

Với người Viking, cực quang là ánh sáng phản chiếu từ giáp và khiên của nữ thần Valkyrie khi họ cưỡi ngựa dìu những chiến binh tử trận về Valhalla.

Còn với người Sami, đó là linh hồn tổ tiên đang nhảy múa. Trẻ con không được chỉ trỏ hay làm ồn kẻo xúc phạm thế giới bên kia.

Những câu chuyện ấy khiến tôi thấy cực quang vừa gần gũi, vừa thiêng liêng, như bầu trời đang chứa đựng ký ức của cả một vùng đất.

Vùng đất săn cực quang

Khi Mặt trời “vẽ” lên bầu trời

Gỡ bỏ lớp áo huyền bí, khoa học hiện đại cho chúng ta một lời giải thích đẹp không kém.

Aurora thực chất là kết quả của sự va chạm giữa các hạt mang điện do gió Mặt trời phóng ra và các nguyên tử trong bầu khí quyển Trái đất. Từ trường Trái đất hoạt động như một lá chắn, bảo vệ hành tinh khỏi “cơn bão” này. Nhưng ở hai cực, từ trường yếu hơn nên các hạt có thể xuyên xuống và va chạm với Oxy, Nitơ, Helium… tạo nên ánh sáng.

Màu sắc của cực quang là “dấu vân tay” của từng loại khí: Xanh lá: Oxy ở độ cao khoảng 100 - 150km; đỏ: Oxy ở độ cao trên 200km; tím và xanh dương: Nitơ phát sáng khi bị kích thích.

Nói một cách dễ hình dung, cực quang chính là hiện tượng vật lý lượng tử… trong phiên bản khổng lồ và ngoạn mục nhất mà mắt thường có thể nhìn thấy. Và thật lạ, biết điều này không khiến tôi giảm sự kỳ diệu - mà lại khiến nó càng trở nên kỳ bí và "vĩ đại" hơn.

Khoảnh khắc bầu trời “bật sáng”

Và rồi, điều chúng tôi mong đợi cuối cùng cũng xảy ra.

Ban đầu là một vệt mờ xám như đám mây lạ. Nhưng khi giơ máy ảnh lên, màn hình lập tức bắt được ánh xanh nhạt - dấu hiệu Aurora đang đến. Vài phút sau, dải sáng ấy bắt đầu chuyển động: uốn lượn, xoắn lại, tỏa sáng.

Từ một dải mảnh, nó bùng lên thành dòng sông ánh sáng trôi giữa bầu trời. Ánh xanh ngọc bích đổ xuống mặt sông đen như gương, tạo nên không gian gần như siêu thực:

Trước sự kỳ diệu của thiên nhiên, con người trở nên nhỏ bé

Trên là Aurora, dưới là dòng nước phản chiếu, và giữa trời đất là con người nhỏ bé đứng ngẩn ngơ.

Tôi nhận ra mình đang nín thở. Không ai nói gì. Không ai cử động. Chúng tôi chỉ đứng đó, im lặng nhìn bầu trời như đang thở, đang nhảy múa. Cái lạnh -10°C không còn nghĩa lý. Chỉ còn lại sự biết ơn kỳ lạ, như thể mình vừa được chứng kiến một bí mật mà vũ trụ gửi gắm.

Một nữ du khách thích thú với những con tuần lộc ở Lyngenfjord

Một trải nghiệm để đời

Khi rời bờ sông, tôi biết mình đã mang theo một trải nghiệm mà không bức ảnh nào đủ tái hiện. Chuyến đi ấy, từ bữa tối ấm áp, bài giảng về tuần lộc, chuyến xe xuyên bóng tối đến khoảnh khắc Aurora bùng nổ, tất cả ghép lại thành hành trình trọn vẹn.

Nhưng có lẽ điều thú vị nhất là, đêm ở Lyngenfjord là màn trình diễn ánh sáng của vũ trụ hoành tráng nhất mà tôi được chứng kiến.

Bài, ảnh: Trương Trần