ECB có thể sẽ tăng tiếp lãi suất sau mùa hè, BoE chuẩn bị tăng lên 4,75%

ECB đã tăng lãi suất tiền gửi thêm một phần tư điểm lên 3,5% vào thứ năm. Ảnh: FT

ECB còn “một chặng đường dài phía trước”

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) Joachim Nagel, một trong những thành viên hội đồng ECB có quan điểm cứng rắn, cho biết vẫn còn “một chặng đường dài phía trước” để đạt được mục tiêu lạm phát 2% của ECB.

Đó là ngay cả sau khi các nhà thiết lập lãi suất tăng lãi suất tiền gửi chuẩn thêm 1/4 điểm, lên 3,5% vào hôm thứ năm (15/6) vừa qua, mức cao nhất kể từ năm 2001. “Chúng tôi có thể cần tiếp tục tăng lãi suất sau kỳ nghỉ hè” – ông Nagel nói trong một bài phát biểu tại Amsterdam.

Nhận xét của ông Nagel đi xa hơn Chủ tịch ECB Christine Lagarde đã làm trong cuộc họp báo sau quyết định hôm thứ năm, trong đó bà chỉ nói rằng những người thiết lập lãi suất “rất có thể” sẽ tăng lãi suất một lần nữa vào tháng 7.

Ông chủ Ngân hàng Trung ương Slovenia, Boštjan Vasle, một thành viên hội đồng “diều hâu” khác của ECB , cũng cho biết việc tăng lãi suất vào tháng 9 là có thể xảy ra “nếu lạm phát diễn ra dai dẳng hơn so với hiện tại”.

Ngày 16/6, IMF cũng cảnh báo về lạm phát khu vực đồng Euro “cao liên tục” và kêu gọi tăng lãi suất nhiều hơn, nói rằng điều này là cần thiết trong một “thời kỳ bền vững”. IMF cho biết trong một báo cáo về nền kinh tế của khối, các quốc gia thành viên Eurozone cũng nên kiềm chế thâm hụt ngân sách.

Mặc dù lạm phát khu vực đồng Euro đã giảm từ mức cao nhất 10,6% trong tháng 10 năm ngoái xuống còn 6,1% trong tháng 5/2023, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương.

Các dự báo hàng quý mới của ECB, được công bố vào ngày 15/6 cho thấy, các quan chức kỳ vọng tỷ lệ lạm phát tiêu đề và tỷ lệ lõi được theo dõi chặt chẽ - không bao gồm năng lượng và thực phẩm - sẽ duy trì ở mức trên 2% cho đến ít nhất là năm 2025. Tỷ lệ lõi hiện là 5,3% trong tháng 5.

Các dự đoán “diều hâu” đã khiến các nhà kinh tế tại một số ngân hàng lớn, bao gồm: Goldman Sachs, JPMorgan, UniCredit và BNP Paribas, thay đổi đặt cược của họ về việc lãi suất khu vực đồng Euro sẽ tăng cao như thế nào. Bây giờ họ mong đợi 2 lần tăng lãi suất nữa, tăng so với kỳ vọng trước đó rằng ngân hàng trung ương sẽ dừng chu kỳ thắt chặt vào tháng 7.

Sven Jari Stehn - Kinh tế trưởng về châu Âu tại Goldman Sachs, cho biết: “Các dự báo lạm phát được cập nhật chỉ ra một rào cản lớn hơn để kết thúc chu kỳ tăng vọt vào tháng 7”.

Một số nhà kinh tế cho rằng, dự báo tăng trưởng mới của ECB là quá lạc quan, đặc biệt là sau khi nền kinh tế khu vực đồng Euro suy giảm trong hai quý vừa qua. Vào ngày 15/6, ECB cho biết dự kiến mức tăng trưởng của khu vực là 0,9% vào năm 2023, giảm so với dự báo ban đầu là tăng trưởng 1%.

Holger Schmieding - Kinh tế trưởng tại ngân hàng Berenberg của Đức, cho biết: “Nếu lạm phát cơ bản tiếp tục giảm nhẹ trong những tháng tới, như chúng tôi dự đoán và nếu dữ liệu về nền kinh tế thực phù hợp hơn với kỳ vọng tăng trưởng chỉ 0,3% của chúng tôi vào năm 2023, ECB có thể sẽ giữ nguyên (lãi suất) vào tháng 9”.

BoE chuẩn bị tăng lãi suất lên 4,75% khi lạm phát giảm chậm

Cùng chiều với ECB, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) có thể sẽ tăng lãi suất thêm 1/4 điểm lên mức cao nhất trong 15 năm là 4,75% vào ngày 22/6 tới, lần tăng lãi suất thứ 13 liên tiếp khi cơ quan này chống lại tình trạng lạm phát kéo dài bất ngờ có nguy cơ khiến Anh trở thành một ngoại lệ toàn cầu.

Trụ sở Ngân hàng Trung ương Anh tại khu tài chính Thành phố Luân Đôn, Vương quốc Anh. Ảnh: Reuters

Các nhà đầu tư trong tuần này đặt cược rằng BoE có thể tăng lãi suất lên tới 6% trong năm nay - cao hơn nhiều so với mức mà Cục Dự trữ Liên bang Mỹ hoặc ECB dự kiến sẽ thực hiện, một mức chưa từng thấy ở Anh kể từ năm 2000.

Thống đốc BoE Andrew Bailey nói với một ủy ban của quốc hội hôm 13/6 rằng, lạm phát đã mất “rất nhiều thời gian hơn dự kiến” để giảm xuống và thị trường lao động "rất căng thẳng".

Trong một cuộc thăm dò của Reuters trong tuần này, các nhà kinh tế dự đoán BoE sẽ tăng lãi suất thêm hai lần nữa, đưa lãi suất lên mức cao nhất là 5% vào tháng 8 hoặc tháng 9.

Nếu điều đó chứng minh được trường hợp đó, BoE sẽ không thắt chặt hơn nhiều so với những gì thị trường hiện đang mong đợi đối với FED - cơ quan mà các nhà hoạch định chính sách dự đoán sẽ có thêm 2 lần tăng lãi suất nữa, hoặc ECB - cơ quan đã tăng lãi suất vào ngày 15/6 và Tổng Giám đốc IMF Christine Lagarde đã chỉ ra một đợt tăng lãi suất khác có khả năng vào tháng 7.

Ông Bailey đã phát biểu ngay sau khi các số liệu chính thức cho thấy lương cơ bản trong 4 tháng đầu năm đã tăng 7,2% - mức nhanh nhất được ghi nhận, không bao gồm các khoảng thời gian mà dữ liệu bị đại dịch Covid-19 bóp méo.

Mặc dù tiền lương vẫn giảm khi được điều chỉnh theo lạm phát, nhưng những con số này đã khiến thị trường tăng cường đặt cược vào việc BoE tăng lãi suất và đẩy lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn hai năm lên mức cao nhất kể từ năm 2008.

Ba tuần trước đó, đã có một động thái mạnh tương tự sau khi dữ liệu cho thấy lạm phát giảm thấp hơn dự báo vào tháng 4, xuống mức 8,7%, mức cao nhất trong số các nền kinh tế lớn tiên tiến ngang với Ý.

"Vương quốc Anh đang thực sự trải qua một tình huống rất khó khăn. Đó rõ ràng là thách thức đối với tất cả các ngân hàng trung ương, nhưng tôi nghĩ Vương quốc Anh là thách thức duy nhất" - Katharine Neiss, kinh tế trưởng châu Âu của công ty đầu tư PGIM Fixed Income và là cựu quan chức của BoE cho biết.

Tuy nhiên, Neiss cho rằng BoE khó có thể tăng lãi suất nhiều như thị trường đã định giá. “Hướng đi là đúng, giá cao hơn, nhưng có lẽ không cao như thị trường mong đợi” - bà nói.

Mức độ căng thẳng là bao nhiêu?

BoE phải đối mặt với 3 thách thức lớn khi đánh giá mức độ thắt chặt lãi suất mà ngân hàng cần phải làm.

Lãi suất của Ngân hàng trung ương Anh hướng tới 6%.

Thứ nhất, cấu trúc thị trường thế chấp của Anh đã thay đổi kể từ chu kỳ thắt chặt cuối cùng vào năm 2006-2007. Ít hộ gia đình có các khoản thế chấp và nhiều hộ gia đình có lãi suất cố định - vì vậy, một kênh chính để lãi suất cao hơn ảnh hưởng đến nền kinh tế hiện đang hoạt động với độ trễ.

Trong khi lần tăng lãi suất gần đây nhất đã gây ra sự hỗn loạn cho người mua nhà, BoE ước tính 3/4 mức thắt chặt vẫn chưa được cảm nhận.

Hai trong số chín thành viên của Ủy ban Chính sách tiền tệ (MPC) của BoE, Swati Dhingra và Silvana Tenreyro, đã bỏ phiếu chống lại việc tăng lãi suất kể từ tháng 12/2022.

Thứ hai, không rõ phần bù lạm phát của Anh so với các quốc gia khác thể hiện độ trễ bao nhiêu về thời gian - một phần là do thời điểm trợ cấp năng lượng khác nhau - chứ không phải do áp lực lạm phát dai dẳng.

Tuy nhiên, BoE có thể đã bị báo động bởi CPI cơ bản - không bao gồm năng lượng và thực phẩm - tăng lên 6,8% trong tháng 4, mức cao nhất kể từ năm 1992. Dữ liệu lạm phát tháng 5 sẽ được công bố vào ngày 21/6.

Thứ ba, mức độ mà Brexit và bất kỳ tác động dài hạn nào của Covid-19 đối với thị trường lao động đã làm tổn hại đến tiềm năng sản xuất của Anh vẫn chưa được biết.

Megan Greene - một thành viên của MPC vào tháng tới, cho biết bà nghĩ nền kinh tế Anh có lẽ không có khả năng tăng trưởng nhanh hơn 1% mà không tạo ra lạm phát vượt mức.

Trong ngắn hạn, kỳ vọng lãi suất thị trường hiện đã trở lại mức như hồi tháng 11 năm ngoái, khi BoE chỉ ra rằng chúng quá cao. Nhưng cơ hội của Thống đốc BoE Andrew Bailey để điều chỉnh thông điệp của mình tới thị trường sẽ bị hạn chế vào tuần tới, vì không có dự báo kinh tế mới hoặc cuộc họp báo đi kèm nào được lên lịch.

Richard McGuire - người đứng đầu bộ phận chiến lược lãi suất tại Rabobank nói: “Nếu BoE tăng cường thắt chặt chính sách ngay bây giờ, điều đó sẽ gây ra sự hoảng loạn hoặc mất kiểm soát”.

Hoàng Lê (theo The Financial Times/Reuters)