Gay cấn cuộc đua bầu lãnh đạo đảng cầm quyền Nhật

Hôm nay (27-9), đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật bước vào cuộc bỏ phiếu bầu ra người đứng đầu của đảng, trước khi quốc hội Nhật tiến hành phiên họp bất thường vào ngày 1-10 tới để chọn ra thủ tướng Nhật tiếp theo, kế nhiệm Thủ tướng Fumio Kishida.

Vì LDP đã cầm quyền tại Nhật gần như liên tục trong nhiều thập niên qua và hiện đang nắm giữ đa số tại quốc hội nên người giành chiến thắng trong cuộc đua lãnh đạo đảng sẽ chắc chắn trở thành tân thủ tướng của xứ sở hoa anh đào.

Bước chuyển quan trọng

Lịch bỏ phiếu bầu chọn người đứng đầu LDP được quyết định sau khi Thủ tướng Kishida hôm 14-8 thông báo không tái tranh cử chủ tịch đảng cầm quyền. Năm nay, cuộc đua ghi nhận số lượng ứng viên đông kỷ lục, với 9 ứng viên tham gia tranh cử, theo hãng thông tấn Kyodo News.

Danh sách 9 ứng viên đang chạy đua chức Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật. Ảnh: KYODO NEWS

9 ứng viên đang chạy đua chức Chủ tịch LDP và có khả năng trở thành thủ tướng Nhật, bao gồm: (1) nữ Ngoại trưởng Yoko Kamikawa, 71 tuổi; (2) cựu Chánh văn phòng Nội các Katsunobu Kato, 68 tuổi; (3) cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba, 67 tuổi; (4) cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Takayuki Kobayashi, 49 tuổi; (5) Bộ trưởng Kỹ thuật số Taro Kono, 61 tuổi; (6) cựu Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi, 43 tuổi; (7) Tổng Thư ký LDP Toshimitsu Motegi, 68 tuổi; (8) Chánh văn phòng Nội các Yoshimasa Hayashi, 63 tuổi; (9) nữ Bộ trưởng An ninh Kinh tế Sanae Takaichi, 63 tuổi.

Với 9 ứng viên, cuộc đua bầu lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do cầm quyền - người khả năng sẽ trở thành thủ tướng Nhật - năm nay ghi nhận số lượng ứng viên đông kỷ lục kể từ năm 1972, vượt xa con số năm ứng viên tại các cuộc bầu cử chủ tịch LDP các năm 2008 và 2012.

Trong danh sách trên, có hai ứng viên ở độ tuổi 40 và hai ứng viên là nữ giới, đưa tới kỳ vọng về một sự thay đổi thế hệ lãnh đạo LDP, theo tờ Nikkei Asia. GS Hiroko Takeda tại ĐH Nagoya (Nhật) nhận định điều này có có thể tượng trưng cho việc tạo ra một động lực khác ở Nhật và nhiều khả năng những người trẻ tuổi và phụ nữ sẽ coi ứng viên đó là hình mẫu có thể tạo ra sự thay đổi tích cực.

Theo số liệu thống kê và phân tích của Kyodo News, công bố hôm 25-9, trong số 9 ứng viên trên, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ishiba, cựu Bộ trưởng Môi trường Koizumi - con trai của cựu Thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi, và Bộ trưởng An ninh Kinh tế Takaichi hiện đang tạm thời dẫn đầu cuộc đua. Theo đó, ông Koizumi nhận được sự ủng hộ từ hơn 50 nhà lập pháp LDP, nhiều nhất trong ba ứng viên. Bà Takaichi và ông Ishiba nhận được sự ủng hộ của khoảng 40 nhà lập pháp LDP.

Trước đó, một cuộc thăm dò ý kiến của Kyodo News, công bố hồi giữa tháng 9, cho thấy 27,7% những người ủng hộ LDP coi bà Takaichi là người phù hợp nhất để trở thành thủ tướng Nhật tiếp theo. Trong khi đó, ông Ishiba nhận được 23,7% sự ủng hộ và ông Koizumi nhận được 19,1%.

Tuy nhiên kết quả thăm dò của Kyodo News thực hiện với bộ phận những người ủng hộ LDP và đủ điều kiện bỏ phiếu trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng cho thấy 27,9% ủng hộ ông Koizumi, 21,4% ủng hộ bà Takaichi, 19,7% ủng hộ ông Ishiba chiến thắng và trở thành thủ tướng Nhật.

Để trở thành lãnh đạo tiếp theo của LDP và nắm suất trở thành thủ tướng Nhật, ứng viên phải giành được đa số trong số 734 phiếu bầu, gồm 367 phiếu bầu của các nhà lập pháp LDP và 367 phiếu bầu đến từ các thành viên cấp cơ sở. Nếu không ai đạt được ngưỡng đó, một cuộc bỏ phiếu vòng hai sẽ được tổ chức giữa hai ứng viên có số phiếu cao nhất trong vòng một.

Song kết quả thăm dò trên cho thấy khả năng không có ứng viên nào giành được đa số phiếu bầu trong vòng bỏ phiếu đầu tiên.

Nhận diện chính sách các ứng viên

Điều đáng chú ý nhất trong cuộc đua bầu cử lãnh đạo LDP và cũng là chọn thủ tướng Nhật là quan điểm của các ứng viên đối với những thách thức mà Nhật đang phải đối mặt. Các ứng viên đã công bố tầm nhìn của họ về nước Nhật, nhấn mạnh nhu cầu của đất nước, hiện là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới sau Đức, phải được "thay đổi", "mạnh hơn", "có sức cạnh tranh" hơn và có khả năng "tự duy trì".

Chín ứng viên đang chạy đua chức Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật. Ảnh: Franck Robichon/EPA/BLOOMBERG

Trong một cuộc tranh luận trực tuyến tổ chức hồi giữa tháng 9, các ứng viên đã nêu ra một ưu tiên quan trọng nhất đối của họ đối với sự phát triển của Nhật, theo tờ Japan Times. Theo đó, Bộ trưởng Kỹ thuật số Kono bày tỏ mối quan ngại về tình trạng dân số quá tải ở Tokyo, đặc biệt là khi người dân thường đến các thành phố lớn để theo đuổi giáo dục đại học. Do đó, ông cam kết thay đổi vấn đề này qua việc di dời các trường đại học và viện nghiên cứu quốc gia từ Tokyo và các khu vực đô thị đến các vùng nông thôn, góp phần vào sự phục hồi của đất nước.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Ishiba cũng muốn tập trung vào việc phục hồi địa phương, lập luận rằng các ngành nông nghiệp, thủy sản, lâm nghiệp và dịch vụ cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các khu vực có nhiều không gian tăng trưởng nhất. Tổng Thư ký LDP Motegi nhấn mạnh nhu cầu về các chiến lược hỗ trợ phù hợp cho từng lĩnh vực, bao gồm các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, khởi nghiệp và nguồn nhân lực, để tối đa hóa tiềm năng tăng trưởng.

Bộ trưởng An ninh Kinh tế Takaichi cho biết bà sẽ tiến hành tái tổ chức các bộ của chính phủ. Cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Kobayashi tập trung vào cải cách ngành giáo dục, nhấn mạnh Nhật đang cần một nền giáo dục nhấn mạnh vào nghệ thuật tự do và xây dựng tính cách mạnh mẽ. Chánh văn phòng Nội các Hayashi cho hay ông sẽ thực hiện một hệ thống chính quyền khu vực và phân cấp các chức năng vốn cho các khu vực khác nhau. Cựu Bộ trưởng Môi trường Koizumi lưu ý rằng mặc dù Lực lượng Phòng vệ Nhật thực hiện các nhiệm vụ nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng quanh năm nhưng hiến pháp không đề cập rõ ràng đến.

Còn Ngoại trưởng Kamikawa đặt mục tiêu tinh chỉnh các hướng dẫn về cân bằng giữa công việc và cuộc sống và dành mọi nỗ lực để giải quyết tình trạng tỉ lệ sinh đang giảm của đất nước, với mục tiêu trẻ hóa nước Nhật. Cựu Chánh văn phòng Nội các Kato cho biết ông sẽ thành lập một trụ sở chiến lược và tuyển dụng những nhân tài hàng đầu từ cả nguồn trong nước và quốc tế để hợp tác nhằm tăng gấp đôi thu nhập quốc dân.

Theo giới quan sát, nhà lãnh đạo tiếp theo của LDP và tân thủ tướng Nhật sẽ thảo luận về các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế bằng cách củng cố chu kỳ tăng lương và vấn đề giá cả, giải quyết các thách thức về an sinh xã hội trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng,... Ngoài ra, bất kỳ ai trở thành thủ tướng Nhật tiếp theo đều có thể sẽ giải tán Hạ viện sớm hơn dự kiến để tổ chức một cuộc bầu cử trước tháng 10-2025. Cả ba ứng viên hàng đầu là ông Ishiba, ông Koizumi và bà Takaichi đã nói rằng họ sẽ giải tán Hạ viện trước cuối năm nay nếu được bầu làm thủ tướng.

VĨNH KHANG