Gia tăng người trẻ chạy thận

Người trẻ mắc bệnh người già

Hai năm qua, đoạn đường từ nhà trọ đến Bệnh viện Lê Văn Thịnh (TPHCM) là con đường sinh tồn của anh Dương Văn Lâm (32 tuổi, phường Bình Trưng Tây, TPHCM). Trong thời gian dài, anh thường xuyên chóng mặt và xanh xao nhưng không kiểm tra sức khỏe. Đến khi nhập viện cấp cứu, tình trạng của anh đã chuyển sang suy thận mạn giai đoạn cuối, phải chạy thận 3 lần/tuần. Ca chạy thận bắt đầu từ rất sớm và kéo dài khoảng 3 giờ. Chất độc được đào thải qua quả lọc và trả lại cho anh Lâm dòng máu “lành”.

“Trước đây tôi làm công trình, sức khỏe và thu nhập đều tốt. Từ lúc mắc bệnh, công việc không còn như cũ, mỗi tháng tốn khoảng 3 triệu đồng thuốc men. Sức khỏe suy giảm nhanh chóng, nhiều khi phải xin bác sĩ cho thở oxy mới dễ chịu. Tôi đã đăng ký ghép tạng tại Bệnh viện Chợ Rẫy, hy vọng sớm thoát tình cảnh này”, anh Lâm chia sẻ.

Bệnh viện Lê Văn Thịnh (TPHCM) hiện có khoảng 250 người bệnh suy thận mạn giai đoạn cuối phải chạy thận định kỳ

Từng là trụ cột kinh tế của gia đình, anh Nguyễn Văn Triệu (xã Bình Khánh, TPHCM) suy sụp hoàn toàn khi phải chạy thận ở tuổi 31. Người vợ vừa đồng hành ở bệnh viện với chồng, vừa chăm lo cho 3 con nhỏ, chi phí điều trị phải trông chờ người thân hỗ trợ.

Thời điểm đó, vợ chồng anh Triệu phải vượt hàng chục cây số vào bệnh viện trong nội thành TPHCM để chạy thận, tốn kém và vất vả. Thời gian sau, Trung tâm Y tế Cần Giờ thành lập đơn vị chạy thận đã giúp rất nhiều người bệnh như anh Triệu yên tâm chữa bệnh.

“So với trước đây, chúng tôi thuận lợi hơn rất nhiều vì bệnh viện gần nhà, đỡ công sức, đỡ tiền bạc. Suy thận giai đoạn cuối nên phải chạy chữa suốt đời, phải cố gắng thôi”, chị Võ Thị Về (vợ anh Triệu) bộc bạch.

Theo BS Nguyễn Thị Minh Trang, Khoa Nội tiết - Thận - Lọc máu, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, nhu cầu người bệnh chạy thận ngày càng tăng ở hầu hết các cơ sở y tế. Trước đây, bệnh viện thực hiện 3 ca chạy thận mỗi ngày, nhưng trong năm 2025 phải tăng lên 4 ca để đáp ứng 250 người bệnh, thậm chí tính toán phương án chạy ca 5 trong thời gian tới. Đối với chạy thận ca 4 (buổi tối), người bệnh kết thúc ca lọc máu và trở về nhà đã gần nửa đêm, mệt mỏi chồng chất.

Điều này đồng nghĩa với việc nhân viên y tế cũng phải kéo dài giờ làm việc. Tỷ lệ người bệnh trẻ (dưới 40 tuổi) chiếm gần 15% số người bệnh chạy thận tại đây, nhiều trường hợp dưới 30 tuổi. Căn bệnh vốn được xem là của người già, nay lại đang âm thầm tấn công người trẻ tuổi.

Bệnh âm thầm, người bệnh chủ quan

BS Bùi Thị Ngọc Yến, Phó trưởng Khoa Nội tiết Thận, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết, xu hướng trẻ hóa của bệnh thận mạn liên quan đến sự gia tăng của các bệnh căn nguyên như: tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, hội chứng chuyển hóa khởi phát sớm ở người trẻ do lối sống tĩnh tại, sử dụng thức ăn nhanh chế biến sẵn, bên cạnh yếu tố viêm cầu thận, ô nhiễm môi trường, nắng nóng cực đoan...

Tại Khoa Nội tiết Thận, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, phần lớn người bệnh trẻ tuổi phát hiện mắc bệnh thận mạn rất muộn nên không còn cơ hội điều trị nội khoa. Nhiều trường hợp nhập viện với biến chứng nguy hiểm như phù phổi cấp, tăng huyết áp cấp cứu, hội chứng ure huyết cao, tăng kali máu nặng…, phải chạy thận nhân tạo cấp cứu.

Điều đáng lo ngại là bệnh thận mạn diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng điển hình trong giai đoạn đầu. Trong khi đó, người trẻ rất chủ quan với sức khỏe nên phát hiện khi bệnh ở giai đoạn rất muộn.

“Suy thận mạn giai đoạn cuối và điều trị thay thế thận ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cuộc sống. Ví dụ, một người 40 tuổi phải điều trị lọc máu thì thời gian sống còn lại chỉ tương đương người 75 tuổi. Ngoài chi phí điều trị lớn, cơ hội học tập, việc làm, hôn nhân và sinh con cũng bị ảnh hưởng, tạo áp lực cho gia đình, xã hội và hệ thống y tế”, BS Bùi Thị Ngọc Yến phân tích.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, tình trạng quá tải của các trung tâm chạy thận nhân tạo vẫn đang diễn ra do điều kiện cơ sở vật chất và nhân lực chưa đáp ứng được nhu cầu. Vì vậy, biện pháp tối ưu nhất hiện nay là phát hiện bệnh thận mạn từ giai đoạn sớm và điều trị hiệu quả, giảm được số người bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối.

Bên cạnh duy trì chế độ ăn uống sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng bừa bãi, người dân nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời nhiều bệnh lý, trong đó có bệnh thận mạn. Thói quen này có thể ngăn ngừa hiệu quả nguy cơ người trẻ phải gắn với máy lọc máu suốt đời.

GIAO LINH