Giải pháp tạo lập cơ sở dữ liệu phục vụ chuyển đổi số toàn diện

Phòng Kinh tế xã Hậu Lộc phối hợp với Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hậu Lộc tổ chức chiến dịch “làm giàu, làm sạch” cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai trên địa bàn.

Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia, trong đó xác định dữ liệu là trung tâm của CĐS, cùng với Nghị quyết số 214/NQ-CP ngày 23/7/2025 của Chính phủ về kế hoạch hành động thúc đẩy tạo lập dữ liệu phục vụ CĐS toàn diện, Thanh Hóa đã ban hành nhiều chủ trương, kế hoạch cụ thể. Trong đó, Kế hoạch số 204/KH-UBND ngày 23/9/2025 về thúc đẩy tạo lập dữ liệu được coi là văn bản mang tính đột phá, kế thừa kết quả trước đó và định hướng rõ ràng cho giai đoạn tăng tốc CĐS trên toàn tỉnh.

Việc xác lập dữ liệu làm nền tảng cốt lõi đã được cụ thể hóa bằng mục tiêu xây dựng 12 CSDL trọng yếu (bao gồm: đất đai, tài chính, y tế, giáo dục, hộ tịch, hàng hóa, xây dựng, kiểm soát tài sản thu nhập, xử lý vi phạm hành chính, nông nghiệp, an sinh xã hội và CSDL ngành công thương), đảm bảo kết nối liên thông từ Trung ương đến địa phương, tạo sự thống nhất trong toàn hệ thống chính trị. Các CSDL này không chỉ phục vụ công tác quản lý, điều hành của cơ quan Nhà nước mà còn hướng tới việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân, thúc đẩy hình thành chính quyền số và xã hội số hiện đại.

Thời gian qua, nhiều sở, ngành, địa phương trong tỉnh đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. Các CSDL chuyên ngành từng bước hình thành, phản ánh nỗ lực chuyển đổi nhận thức sang hành động cụ thể. Sở Y tế đã hoàn thiện dữ liệu về trẻ em, bảo trợ xã hội và bệnh án điện tử; Sở Nội vụ đã hoàn thành số hóa dữ liệu về hồ sơ công chức, viên chức, người có công và đang triển khai dữ liệu người lao động; Sở Xây dựng đã cơ bản hoàn tất số hóa hồ sơ quy hoạch đô thị và cấp phép xây dựng; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã cập nhật dữ liệu và bản đồ di sản văn hóa; Sở Tài chính đã hoàn thành số hóa 100% hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, đang chuẩn hóa để tích hợp trên hệ thống quản lý dùng chung...

Đối với 12 CSDL trọng yếu, đến nay đã có 5 hệ thống đạt kết quả triển khai rõ nét, bao gồm dữ liệu quốc gia về đất đai, hộ tịch, an sinh xã hội, giáo dục - đào tạo và dữ liệu về tổ chức Đảng, cán bộ, công chức, viên chức. Đây là những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp, có ý nghĩa nền tảng trong quá trình hiện đại hóa hành chính. Các hệ thống này đang dần được khai thác phục vụ cải cách thủ tục hành chính, giảm giấy tờ, rút ngắn quy trình xử lý, nâng cao hiệu quả điều hành.

Mặc dù đạt được kết quả đáng khích lệ, nhưng công tác xây dựng và khai thác CSDL vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Trước hết là tiến độ triển khai chưa đồng đều giữa các đơn vị; một số lĩnh vực triển khai chậm, kéo dài từ năm 2023 đến nay. Nhiều dữ liệu đã được số hóa nhưng chưa được tái sử dụng do chưa hoàn thiện quy trình kết nối, chia sẻ với CSDL quốc gia. Ở một số nơi, dữ liệu còn sai lệch, thiếu cập nhật, không đạt yêu cầu “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”.

Trước những khó khăn đó, UBND tỉnh đã xác định rõ quan điểm phải xem việc tạo lập và quản trị dữ liệu là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, có tính nền tảng cho toàn bộ tiến trình CĐS. Theo đó, ngày 23/9/2025 UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 204/KH-UBND về “Thúc đẩy tạo lập dữ liệu phục vụ CĐS toàn diện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa”, yêu cầu các sở, ngành, địa phương kế thừa thành quả từ giai đoạn trước, đồng thời triển khai đồng bộ, thống nhất, tránh dở dang, gián đoạn. Với các CSDL đã hoàn thành, cần nhanh chóng đưa vào khai thác, vận hành thực tế; với các CSDL đang xây dựng, phải đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo đồng bộ với Trung tâm dữ liệu quốc gia.

Tỉnh cũng xác định nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2025 là hoàn thiện 11/12 CSDL trọng yếu, đặc biệt ưu tiên các lĩnh vực liên quan trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp. Cùng với đó, việc khai thác, sử dụng hiệu quả dữ liệu dân cư và ứng dụng VNeID trong giải quyết thủ tục hành chính được coi là bước tiến quan trọng trong quá trình xây dựng chính quyền số. Việc không yêu cầu người dân nộp giấy xác nhận cư trú khi đã có thể tra cứu trong CSDL quốc gia là minh chứng cho sự thay đổi căn bản về tư duy quản lý - từ “yêu cầu cung cấp” sang “chủ động khai thác”.

Cùng với UBND tỉnh, để nâng cao hiệu quả triển khai, Công an tỉnh - cơ quan thường trực Tổ Công tác Đề án 06 đã đề xuất tăng cường phối hợp liên ngành, nhất là trong việc làm sạch, chuẩn hóa dữ liệu đất đai, hộ tịch và hôn nhân.

Các chiến dịch “làm sạch dữ liệu” cần được tổ chức theo kế hoạch, có giao ban định kỳ, kiểm đếm tiến độ hàng tuần, kịp thời xử lý những đơn vị chậm, bảo đảm tiến độ hoàn thành theo mục tiêu đề ra. Bên cạnh đó, chú trọng xây dựng hệ thống lưu trữ tài liệu điện tử của các cơ quan nhà nước, đảm bảo toàn bộ hồ sơ được số hóa, lưu trữ và khai thác theo đúng quy định. Quan trọng hơn cả, công tác giám sát, kiểm tra cần được tăng cường. Đây chính là yếu tố tạo nên động lực thực chất, bảo đảm cho việc xây dựng CSDL không dừng ở khẩu hiệu mà đi vào thực tế, mang lại giá trị thiết thực.

Quá trình tạo lập CSDL phục vụ CĐS toàn diện trên địa bàn tỉnh không chỉ là công việc kỹ thuật, mà là sự thay đổi căn bản trong phương thức quản lý nhà nước. Khi dữ liệu trở thành nền tảng của điều hành, mọi hoạt động quản lý, dịch vụ công, sản xuất, kinh doanh đều có thể vận hành trên nền tảng số, minh bạch, chính xác, tiết kiệm và hiệu quả hơn.

Bài và ảnh: Trường Giang