Giảm rủi ro tài sản số: Việt Nam cần hệ thống truy vết on-chain

Các diễn giả trao đổi thảo luận tại hội thảo

Blockchain trở thành hạ tầng chiến lược

Ngày 9/12/2025, hội thảo “Định hình hệ sinh thái Blockchain Việt Nam từ hạ tầng số an toàn” do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp cùng 1Matrix, True IDC và Tether tổ chức tại Hà Nội đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng công nghệ - tài chính. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh rủi ro tài sản số tăng mạnh trên toàn cầu, đòi hỏi những tiêu chuẩn hạ tầng mới để bảo vệ người dùng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Phát biểu tại hội thảo, ông Phan Đức Trung - Chủ tịch VBA, Chủ tịch 1Matrix nhấn mạnh rằng, Blockchain đang được xác định là công nghệ chiến lược quốc gia, trực tiếp phục vụ mục tiêu đột phá về khoa học - công nghệ - đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết 57-NQ/TW. Theo ông Trung, muốn kiến tạo một hệ sinh thái Blockchain Việt Nam bền vững, hạ tầng phải đáp ứng đồng thời ba yêu cầu: đảm bảo chủ quyền dữ liệu, tối ưu lợi ích doanh nghiệp và thiết lập hệ thống truy vết hiệu quả trong phòng chống rửa tiền.

Ông Trung cho biết, việc phát triển hạ tầng Blockchain quốc gia cần đạt được sự cân bằng: dữ liệu có độ nhạy cảm cao phải được lưu trữ tại các trung tâm dữ liệu được cấp phép trong nước để đảm bảo chủ quyền và khả năng kiểm soát; trong khi đó, các dịch vụ cloud nước ngoài có thể đảm nhiệm vai trò tăng cường hiệu năng, mở rộng quy mô và giảm tải chi phí. Mô hình kết hợp này sẽ tạo nền tảng hạ tầng tin cậy, đủ mạnh để phục vụ các ứng dụng tài chính số, định danh số, dữ liệu chuyên ngành hay các hoạt động thương mại điện tử.

Một yêu cầu đặc biệt được nhấn mạnh là tính năng truy vết on-chain nhằm phục vụ AML/CFT (chống rửa tiền và tài trợ khủng bố). Đây được xem là yếu tố bắt buộc đối với mọi hạ tầng Blockchain hiện đại, đồng thời là nền tảng cốt lõi của Mạng dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) – kiến trúc hạ tầng do 1Matrix phát triển cùng sự tư vấn của BCG và VBA.

Ở góc độ hạ tầng vật lý dữ liệu, ông Nguyễn Đình Hùng - Giám đốc Điều hành True IDC Việt Nam cho biết, sự bùng nổ của dữ liệu lớn, AI và Blockchain khiến nhu cầu sử dụng Cloud tăng chưa từng có. Thị trường Public Cloud tại châu Á dự kiến vượt 200 tỷ USD vào năm 2025, tăng trưởng trung bình 19,32%/năm. Tại Việt Nam, con số này thậm chí cao hơn, đạt 25,24%/năm.

Hiện nay, 70–80% node của các blockchain lớn đang vận hành trên Cloud; riêng khu vực châu Á – Thái Bình Dương, hoạt động on-chain đến tháng 6/2025 đã tăng 69% so với cùng kỳ, biến Cloud thành nền tảng mặc định cho mô hình Blockchain hiện đại. Là đối tác độc quyền của AWS tại Việt Nam, True IDC cam kết hỗ trợ doanh nghiệp đánh giá toàn bộ vòng đời vận hành – từ hiệu năng, bảo mật đến tối ưu hóa chi phí – trước khi triển khai rộng rãi.

Ở góc độ kỹ thuật, ông Nguyễn Trung Kiên – Kiến trúc sư giải pháp của True IDC phân tích chi tiết nền tảng bảo mật của AWS: hơn 850 loại máy chủ ảo, 38 khu vực và 120 vùng sẵn sàng, cùng hơn 300 dịch vụ bảo mật và tuân thủ. Hai công nghệ đặc thù là Nitro và Nitro Enclaves cho phép cô lập hoàn toàn các quá trình xử lý dữ liệu, tạo ra bằng chứng bảo mật không thể giả mạo, đặc biệt phù hợp cho các node Blockchain, ví lưu ký và hệ thống hợp đồng thông minh.

Yêu cầu xây dựng hệ thống truy vết toàn diện

Để giải quyết bài toán hạ tầng dài hạn, Mạng dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) được 1Matrix xây dựng với kiến trúc 5 tầng, tối ưu cho khả năng mở rộng, bảo mật và tính liên thông. Kiến trúc này cho phép doanh nghiệp phát triển ứng dụng mà không phải đầu tư mới hạ tầng, đồng thời tạo điều kiện cho cơ quan quản lý giám sát minh bạch, giảm thiểu gian lận và tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý mới.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA, Chủ tịch Công ty 1Matrix phát biểu tại hội thảo

Điểm khác biệt của VBSN nằm ở khả năng triển khai nhiều Layer 1 độc lập với thuật toán đồng thuận và tốc độ xử lý tùy chỉnh theo từng nhóm ứng dụng. Cấu trúc đa chuỗi giúp phân tách tải, giảm nghẽn mạng và duy trì ổn định khi xử lý khối lượng giao dịch lớn – điều đặc biệt quan trọng với các lĩnh vực tài chính số, thương mại điện tử, hồ sơ y tế hay dữ liệu công.

Theo ông Trần Trung Hiếu – Quản lý cao cấp Hạ tầng 1Matrix – mạng VBSN đảm nhiệm ba chức năng cốt lõi là bảo đảm khả năng tương tác giữa các hệ thống định danh, tài chính số và dữ liệu chuyên ngành thông qua lớp liên thông chuẩn hóa, hướng tới tốc độ xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây – nền tảng cho các ứng dụng thời gian thực và tuân thủ toàn diện các tiêu chuẩn bảo mật từ Luật Bảo vệ dữ liệu 2024, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân 2025 đến ISO/IEC 27001 và 27701.

Ở góc độ giám sát rủi ro tài sản số, ông Maksym Dragunov – Giám đốc Chính sách và Tư vấn của Crystal Intelligence, đơn vị phân tích dữ liệu Web3 toàn cầu cho biết, hệ thống của họ đang theo dõi hơn 105.000 địa chỉ ví được gán định danh, ghi nhận 11 triệu giao dịch rủi ro và giám sát hơn 3.800 loại tài sản số.

Ông Maksym Dragunov cảnh báo nhiều hình thức gian lận ngày càng tinh vi như address poisoning (tạo ví giả có ký tự giống ví thật), lạm dụng địa chỉ tùy chỉnh để gây nhầm lẫn, hay sử dụng các cầu nối chuyển tài sản nhằm xóa dấu vết. Những thủ đoạn này khiến cơ quan chức năng gặp khó trong truy vết, đồng thời tạo rủi ro lớn cho người dùng chưa có kinh nghiệm.

Ông Maksym Dragunov khuyến nghị doanh nghiệp và cá nhân cần lập danh sách địa chỉ ví an toàn, xác minh kỹ từng ký tự trước khi chuyển tiền, đồng thời áp dụng các công cụ cảnh báo tự động.

Theo ông Maksym Dragunov, giải pháp hiệu quả nhất là xây dựng một hệ thống truy vết on-chain toàn diện mang tính quốc gia – nơi dữ liệu giao dịch được phân tích liên tục, cảnh báo theo thời gian thực và hỗ trợ cơ quan quản lý nhận diện các luồng giao dịch bất thường.

Các chuyên gia tại hội thảo thống nhất rằng Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới: giai đoạn mà Blockchain không chỉ là công nghệ mà là hạ tầng số trọng yếu. Việc tái cấu trúc hạ tầng theo hướng đa chuỗi, đảm bảo chủ quyền dữ liệu, kết hợp truy vết giao dịch và giám sát tự động sẽ là nền tảng để hệ sinh thái Blockchain Việt Nam phát triển bền vững, minh bạch và an toàn trong những năm tới.

Hồng Hạnh