Giáo dục chính trị tư tưởng: Nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, gia đình và xã hội
Giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh phổ thông là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, gia đình và xã hội.
Ký cam kết giữa Đoàn trường, Trường THPT Mường Lầm và Công an Xã Mường Lầm trong Chương trình Giáo dục chính trị đầu năm học.
Giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh phổ thông là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, gia đình và xã hội. Để nâng cao hiệu quả, cần đổi mới nội dung, phương pháp, tăng cường phối hợp và hoàn thiện cơ chế pháp lý.
Nâng cao nhận thức và phát huy trách nhiệm
Để công tác giáo dục chính trị tư tưởng (CTTT) đạt hiệu quả, trước hết phải nâng cao nhận thức đúng đắn, đầy đủ và sâu sắc của tất cả các chủ thể liên quan. Cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân và toàn xã hội cần thấy rõ sự cần thiết phải giáo dục CTTT cho giới trẻ, đặc biệt là học sinh phổ thông – lứa tuổi đang hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống. Việc giáo dục không thể chỉ phó mặc cho nhà trường hay một vài môn học, mà phải là trách nhiệm chung, gắn liền với hành động cụ thể, thường xuyên và lâu dài.
Trách nhiệm đó không chỉ thể hiện bằng vật chất, bằng tiền của, mà còn ở tình thương, lời nói, tấm gương và môi trường sống lành mạnh. Cần cụ thể hóa trách nhiệm này thành quy chế, quy định, kế hoạch phối hợp giữa các lực lượng, bảo đảm sự thống nhất và đồng bộ. Mỗi gia đình, mỗi tổ chức, mỗi cá nhân cần nhận thức rằng, giáo dục tư tưởng, đạo đức, nhân cách, lối sống cho thế hệ trẻ chính là đầu tư cho tương lai của đất nước.
Đổi mới phương thức, tăng cường phối hợp
Trong nhà trường, cần tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng các môn học, bài học về giáo dục CTTT, đạo đức, lối sống, nhân cách, tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào và tự tôn dân tộc, phù hợp với từng độ tuổi học sinh. Việc lồng ghép nội dung giáo dục CTTT vào các môn học khác như Giáo dục địa phương, Lịch sử, Ngữ văn, cũng như các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, sinh hoạt Đoàn – Đội cần được thực hiện bài bản, khoa học và hiệu quả.
Đội ngũ giáo viên đóng vai trò then chốt. Cần quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ lý luận chính trị, hiểu biết xã hội và kỹ năng sư phạm cho giáo viên, đặc biệt là những người trực tiếp giảng dạy nội dung CTTT. Mỗi giáo viên, viên chức trong cơ sở giáo dục đều phải xác định rõ trách nhiệm của mình, không giới hạn ở một số môn học hay giáo viên chủ nhiệm. Đồng thời, nhà trường cần đa dạng hóa hình thức giáo dục như sinh hoạt chuyên đề, hoạt động ngoại khóa, tham quan di tích lịch sử, giao lưu văn hóa… để học sinh tiếp nhận kiến thức một cách sinh động, dễ hiểu và dễ nhớ.
Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên và quan trọng nhất. Mỗi bậc phụ huynh phải thực sự gương mẫu trong cuộc sống, tạo dựng môi trường sống hạnh phúc, tôn trọng, yêu thương lẫn nhau. Điều kiện kinh tế có thể khó khăn, trình độ nhận thức của phụ huynh có thể hạn chế, nhưng môi trường văn hóa gia đình vẫn có giá trị rất lớn trong việc hình thành nhân cách con trẻ.
Cha mẹ cần quan tâm đến sự phát triển toàn diện của con, từ kết quả học tập, sở thích, tâm sinh lý, cho đến định hướng nghề nghiệp. Việc phối hợp với nhà trường không chỉ qua các buổi họp phụ huynh mà còn qua việc đồng hành cùng con trong các hoạt động tập thể, trải nghiệm, ngoại khóa.
Các cấp, ngành, đoàn thể và tổ chức xã hội phải thực sự biến quan điểm “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” thành hành động cụ thể. Bên cạnh hỗ trợ vật chất như đầu tư cơ sở vật chất, trao học bổng, cần chú trọng hỗ trợ phi vật chất: tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về pháp luật, lịch sử, truyền thống; hỗ trợ giáo dục học sinh có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế; phối hợp phân luồng, hướng nghiệp. Trách nhiệm liên đới của các cơ quan, đơn vị cần được xác định rõ khi trên địa bàn có học sinh vi phạm về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống hoặc pháp luật.
Hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật liên quan
Để giáo dục CTTT đạt hiệu quả bền vững, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, cụ thể hóa các quy định trong Luật Giáo dục về trách nhiệm của nhà trường, gia đình và xã hội. Trách nhiệm phối hợp cần được quy định rõ trong các văn bản dưới luật, xác định cụ thể quyền và nghĩa vụ của từng chủ thể.
Bộ luật Lao động cần được bổ sung quy định cho phép cha hoặc mẹ (hoặc người giám hộ) được nghỉ việc riêng có hưởng lương 2 ngày/năm để tham gia các hoạt động phối hợp với nhà trường, như họp phụ huynh, dự giờ, tham gia trải nghiệm cùng học sinh. Trong suốt quá trình học từ mầm non đến hết THPT, tổng thời gian này chỉ khoảng 34 ngày – một con số hoàn toàn khả thi, đặc biệt khi so với chế độ nghỉ thai sản hiện nay. Quy định này sẽ tạo điều kiện pháp lý để phụ huynh tham gia sâu hơn vào việc giáo dục con.
Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức cũng cần sửa đổi, bổ sung tiêu chí đánh giá, xếp loại cán bộ gắn với trách nhiệm nuôi dạy con, tình hình, kết quả giáo dục con cái, mức độ vi phạm về đạo đức, lối sống hoặc pháp luật của con. Đây là biện pháp vừa mang tính răn đe, vừa khuyến khích trách nhiệm cá nhân, bảo đảm mọi lực lượng đều chung tay thực hiện nhiệm vụ giáo dục CTTT cho thế hệ trẻ.
Giáo dục CTTT cho học sinh phổ thông là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội, cùng với cơ chế pháp lý đồng bộ. Khi mọi chủ thể đều nhận thức rõ trách nhiệm và hành động một cách chủ động, thường xuyên, thế hệ trẻ Việt Nam sẽ được trang bị đầy đủ bản lĩnh, tri thức và nhân cách để trở thành công dân có ích, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh.
