Giới khoa học phát bực với ý tưởng của các tỷ phú

Các chuyên gia cho rằng mọi thứ sẽ tốt hơn nếu những nhà đầu tư nổi tiếng nhất trong lĩnh vực này, trong đó có tỷ phú Elon Musk hay Sam Altman của OpenAI, bớt ám ảnh với ý tưởng tải não người lên máy tính hoặc hợp nhất con người với trí tuệ nhân tạo (AI).

“Điều đó đang bóp méo các cuộc thảo luận rất nhiều. Những câu chuyện mà họ truyền bá đang gây lo ngại”, GS Marcello Ienca, nhà nghiên cứu về đạo đức thần kinh tại Đại học Kỹ thuật Munich (Đức), cho biết.

Neuralink đang nghiên cứu cách tải não người lên máy tính. (Ảnh: Shutterstock)

Michael Hendricks, giáo sư thần kinh học tại Đại học McGill, nói rằng “những người giàu bị mê hoặc bởi các ý tưởng siêu nhân học ngớ ngẩn” đang khiến công chúng hiểu sai tiềm năng thực sự của công nghệ thần kinh.

“Neuralink đang phát triển công nghệ nghiêm túc trong khoa học thần kinh, rồi Elon Musk xuất hiện và bắt đầu nói về thần giao cách cảm các thứ”, ông nói.

Trong những năm gần đây, các công ty trong Thung lũng Silicon tăng mạnh đầu tư vào công nghệ thần kinh. Tháng 8 vừa qua, Altman trở thành người đồng sáng lập của Merge Labs - đối thủ của Neuralink. Apple và Meta đều đang phát triển thiết bị đeo sử dụng dữ liệu thần kinh: vòng đeo tay của Meta, tai nghe EEG cho Apple.

Đến thời điểm này, GS Ienca cho biết hầu hết các tập đoàn công nghệ lớn ở Mỹ đều có nghiên cứu riêng về thần kinh học, ví dụ như dự án lập bản đồ thần kinh của Google, Meta mua lại Ctrl Labs. “Cuộc chơi neurotech (công nghệ thần kinh) đang thực sự trở thành xu hướng chủ đạo”, ông nói.

Những công nghệ này có tiềm năng rất lớn cho việc điều trị nhiều bệnh lý thần kinh — từ ALS (xơ cứng teo cơ một bên) đến Parkinson, liệt và rối loạn tâm thần. Vấn đề là, các nhà đầu tư có vẻ không phải lúc nào cũng coi việc chữa bệnh là mục tiêu cuối cùng.

Tỷ phú Musk từng nói rằng giao diện não – máy tính như của Neuralink một ngày nào đó sẽ cho phép con người “tải ký ức” sang “một cơ thể mới hoặc cơ thể robot”. Altman đã viết blog về việc con người và máy móc sẽ “hợp nhất”, hoặc qua chỉnh sửa gien, hoặc bằng cách “gắn điện cực vào não”.

Giới chuyên gia cho biết những công nghệ như tải dữ liệu của não vào máy tính hoặc robot vẫn còn rất xa, thậm chí gần như bất khả thi trong tương lai gần. “Hệ sinh học không giống máy tính”, GS Hendricks nói.

Một số người lo ngại rằng những câu chuyện viễn tưởng thổi phồng có thể cản trở tiến bộ y tế thực sự. Kristen Mathews, luật sư chuyên về quyền riêng tư tinh thần tại hãng luật Cooley (Mỹ), nhận định: “Việc thổi phồng kiểu khoa học viễn tưởng có thể dẫn tới những quy định gây cản trở tiến bộ có thể thực sự giúp người cần hỗ trợ”.

“Điều đó hoàn toàn phi thực tế, và nó đang che khuất các vấn đề thực sự”, Hervé Chneiweiss, nhà thần kinh học và là người chủ trì nhóm cố vấn của UNESCO xây dựng bộ tiêu chuẩn toàn cầu về công nghệ thần kinh, cho biết.

Về ý tưởng tải não, GS Hendricks cho rằng nó bắt nguồn từ những người “nghĩ về máy tính quá nhiều”, tin rằng não là phần cứng và suy nghĩ là phần mềm có thể chạy trên đó – hoặc trên máy tính hay robot.

“Nếu tôi thực sự có thể được tải lên và trở nên bất tử trong máy tính, tôi có thể vui vẻ tự kết liễu mình ngay bây giờ, miễn là ai đó nói với tôi rằng: ‘Ồ, anh đang sống trong cái hộp kim loại kia kìa’. Theo bản năng chúng ta đều biết đó là điều nhảm nhí”, ông nói.

Bình Giang