Giới trẻ Gia Lai kể chuyện văn hóa Tây Nguyên qua thời trang

Một trong những điểm sáng tiêu biểu gần đây là dự án “Giao thoa đa sắc vải” do nhóm sinh viên Trường Đại học FPT TP. Hồ Chí Minh thực hiện.

Đáng chú ý, trưởng nhóm dự án Nguyễn Quỳnh Anh là người con của Gia Lai. Quỳnh Anh mang trong mình tình yêu sâu sắc cùng khát vọng đưa văn hóa quê hương đến gần hơn với các bạn trẻ trên cả nước thông qua những trải nghiệm sáng tạo, sinh động và đầy cảm xúc.

Giao thoa giữa truyền thống và sáng tạo của người trẻ

Các người mẫu trẻ tự tin sải bước trong bộ sưu tập trang phục thổ cẩm Tây Nguyên tại chương trình “Giao thoa đa sắc vải”-nơi truyền thống được kể lại bằng ngôn ngữ thời trang hiện đại. Ảnh: ĐVCC

Dự án “Giao thoa đa sắc vải” ra đời từ khát khao tạo cầu nối giữa trang phục các dân tộc Tây Nguyên và thế hệ gen Z-những người trẻ yêu sáng tạo, đam mê khám phá và luôn mong muốn kết nối với văn hóa truyền thống bằng cảm xúc chân thật.

Với Quỳnh Anh, đây không chỉ là một đồ án tốt nghiệp mà còn là một hành trình lan tỏa di sản. “Nếu người trẻ ở Tây Nguyên còn chưa nhận ra vẻ đẹp của trang phục dân tộc mình thì làm sao văn hóa có thể sống mạnh mẽ trong tương lai?”-Quỳnh Anh tâm sự.

Xuất phát từ nỗi trăn trở ấy, Quỳnh Anh và nhóm bạn quyết định chọn trang phục truyền thống làm trọng tâm sáng tạo. Các bạn trẻ không chỉ tìm hiểu qua sách vở, mà còn đến tận bảo tàng, làng nghề và gặp gỡ các nghệ nhân để nghiên cứu cặn kẽ từng hoa văn, từng sắc chỉ đậm bản sắc Tây Nguyên.

“Chúng em không muốn bảo tồn văn hóa bằng cách giữ trong tủ kính. Chúng em muốn văn hóa thật sự sống, hiện diện trong đời sống người trẻ hôm nay”-Quỳnh Anh chia sẻ.

Các bạn trẻ trải nghiệm kỹ thuật dệt thổ cẩm truyền thống tại làng Phung (xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai). Ảnh: ĐVCC

Tinh thần đó nhanh chóng lan tỏa và thu hút thêm nhiều bạn trẻ đồng hành, trong đó có Hoàng Trung-một người con khác của Gia Lai. Trung là cựu sinh viên Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, là người hỗ trợ thực hiện các sản phẩm truyền thông của dự án.

“Em mong văn hóa không chỉ là ký ức, mà trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo của thế hệ trẻ hôm nay”-Trung bày tỏ.

Nhằm giúp khán giả trẻ có trải nghiệm trọn vẹn, dự án được xây dựng gồm 2 phần chính: 1 fashion show và 1 workshop sáng tạo. Trong đêm trình diễn, khán giả được chiêm ngưỡng 28 bộ trang phục, gồm 14 bộ trang phục dân tộc truyền thống Tây Nguyên và 14 bộ trang phục hiện đại kết hợp với các hoa văn, họa tiết dân tộc.

Mỗi bộ trang phục là một câu chuyện giao thoa, vừa tôn vinh vẻ đẹp truyền thống, vừa thể hiện góc nhìn mới mẻ, trẻ trung của gen Z.

Song song với sân khấu chính, khu vực workshop mở ra một không gian trải nghiệm thực tế. Tại đây, các bạn trẻ được tận tay chạm vào vải dệt, tìm hiểu kỹ thuật dệt truyền thống và tự thiết kế những phụ kiện mang dấu ấn cá nhân. Hành trình đa giác quan ấy đã tạo nên sự kết nối sâu sắc và đầy cảm xúc giữa người trẻ với văn hóa truyền thống.

Qua dự án này, các bạn trẻ Gia Lai cho thấy với sự sáng tạo và lợi thế công nghệ, gen Z hoàn toàn có thể thổi bùng sức sống mới cho di sản văn hóa, để trang phục truyền thống không chỉ được nhìn ngắm, mà còn được chạm và cảm nhận theo cách rất riêng của thế hệ mình.

Hành trình gian nan nhưng đầy cảm hứng

Để có một chương trình ấn tượng như vậy, nhóm sinh viên đã trải qua quá trình chuẩn bị không ít gian nan. Thử thách đầu tiên đến từ việc tìm kiếm tư liệu về trang phục truyền thống Tây Nguyên-một lĩnh vực còn rất ít tài liệu nghiên cứu bài bản.

Nhóm phải lần mò tìm hiểu từ sách vở, ảnh tư liệu cho đến đi thực tế tại Bảo tàng Pleiku và Câu lạc bộ Dệt thổ cẩm làng Phung (xã Biển Hồ).

Tại những nơi ấy, họ gặp gỡ các nghệ nhân, lắng nghe câu chuyện đằng sau từng hoa văn thổ cẩm và hiểu được rằng, mỗi họa tiết đều là một biểu tượng văn hóa kể về núi rừng, cồng chiêng, chim chóc, dòng suối…

Thành viên nhóm dự án trao quà tri ân các nghệ nhân dệt làng Phung sau buổi trải nghiệm thực tế. Ảnh: ĐVCC

R’cơm Bus (phường Diên Hồng, tỉnh Gia Lai)-một bạn trẻ am hiểu văn hóa truyền thống đồng hành cùng dự án-xúc động chia sẻ: “Khi mình khoác lên người tấm thổ cẩm, tức là mình đang khoác cả linh hồn, cả câu chuyện của người Tây Nguyên”.

Chính những trải nghiệm thực tế đó giúp các thành viên hiểu rằng, văn hóa không chỉ là ký ức, mà còn là sự sống vẫn đang thở từng ngày qua bàn tay người gìn giữ.

Mỗi hoa văn thổ cẩm Tây Nguyên không đơn thuần tạo ra chỉ để trang trí, mà đều mang theo một câu chuyện và ký ức của buôn làng. Mỗi tấm vải dân tộc giống như một “lịch sử sống” được dệt nên bằng sự kiên nhẫn và tinh tế của nghệ nhân qua từng sợi chỉ, từng tháng ngày miệt mài.

Thử thách kế tiếp đến từ khâu thiết kế bộ sưu tập. Bài toán đặt ra là làm sao cân bằng giữa việc giữ nguyên bản sắc và làm mới để phù hợp với gu thẩm mỹ giới trẻ, điều này không hề đơn giản.

Quỳnh Anh cho biết: “Chúng em đặt ra nguyên tắc "không thay đổi linh hồn, chỉ thay đổi cách kể lại". Nhờ tuân thủ nguyên tắc đó, những họa tiết, chất liệu và tinh thần Tây Nguyên được giữ vẹn nguyên, nhóm chỉ sáng tạo ở phom dáng, cách phối đồ và cách thể hiện.

Dự án cũng nhận được sự đồng hành từ các nhà thiết kế giàu kinh nghiệm như chị Nguyễn Thị Mỹ Linh (người nổi bật với khả năng cân bằng chiều sâu văn hóa và tính hiện đại) và anh Khoa Lỗ (tác giả bộ trang phục “Kén Em” mang tầm quốc tế).

Sự hỗ trợ chuyên môn này giúp nhóm xử lý chất liệu, xây dựng kịch bản trình diễn thời trang và đảm bảo tính chuẩn xác về văn hóa. Bên cạnh đó, Câu lạc bộ Thanh niên Ê Đê-Tây Nguyên (phường Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) và cố vấn Y Phương đã hỗ trợ kiểm duyệt hình ảnh các bộ trang phục, và Câu lạc bộ Dệt thổ cẩm làng Phung hỗ trợ cung cấp các ý nghĩa của hoa văn.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh nghệ thuật sáng tạo, nhóm còn phải đối mặt với nhiều thách thức trong khâu truyền thông và tổ chức. Đây là lần đầu tiên họ đảm nhận một chương trình quy mô lớn, nên mọi công đoạn từ tuyển chọn người mẫu, tập luyện, thiết kế workshop đến phát triển hiệu ứng AR (thực tế tăng cường) trên nền tảng TikTok đều do nhóm tự lo liệu.

Mỗi chi tiết, dù nhỏ nhất, cũng được các bạn chăm chút kỹ lưỡng với tâm huyết nhằm lan tỏa văn hóa Tây Nguyên đến gần hơn với cộng đồng.

Khi văn hóa bản truyền thống sống lại trong đời sống hiện đại

Sau nhiều tháng chuẩn bị, tối 29-11 vừa qua, dự án “Giao thoa đa sắc vải” đã chính thức ra mắt tại Nhà Văn hóa Sinh viên TP. Hồ Chí Minh, để lại nhiều dư âm cảm xúc. Show diễn thời trang được dàn dựng hoành tráng, hòa cùng âm thanh cồng chiêng vang vọng.

Từng sải bước trên sàn diễn trong trang phục thổ cẩm khiến cả khán phòng vỡ òa trong niềm tự hào. Đó không chỉ là một màn trình diễn nghệ thuật, mà còn là khoảnh khắc hồi sinh đầy xúc động của văn hóa truyền thống ngay giữa nhịp sống hiện đại.

Thiết kế hiện đại lấy cảm hứng từ hoa văn thổ cẩm mang đến hình ảnh mới mẻ nhưng vẫn đậm đà bản sắc Tây Nguyên. Ảnh: ĐVCC

Điểm nhấn công nghệ cũng được lồng ghép tinh tế thông qua hiệu ứng AR do chính nhóm sinh viên tự phát triển. Nhờ bộ lọc 3D trên TikTok, người dùng ở bất kỳ đâu cũng có thể “mặc thử” trang phục truyền thống Tây Nguyên trong không gian số.

Chỉ với vài thao tác, hình ảnh người dùng khoác trên mình bộ trang phục truyền thống được mô phỏng 3D sống động ngay trên màn hình điện thoại, một trải nghiệm mới mẻ giúp họ dễ dàng lưu lại và chia sẻ trên mạng xã hội.

Hàng trăm bạn trẻ đã hưởng ứng hoạt động này, chia sẻ hình ảnh trải nghiệm cá nhân, giúp văn hóa truyền thống lan tỏa mạnh mẽ trên không gian mạng. Quỳnh Anh khẳng định: “Công nghệ chính là cầu nối để văn hóa bước vào đời sống hiện đại mà vẫn giữ nguyên tinh thần gốc”.

Các bạn trẻ trải nghiệm thực tế AR Filter trên TikTok của nhóm “Giao thoa đa sắc vải”. Ảnh: ĐVCC

Bạn Châu Hoài Trân-sinh viên Trường Đại học FPT TP. Hồ Chí Minh (hiện sinh sống tại TP. Hồ Chí Minh) là một khán giả gen Z tham dự chương trình, chia sẻ "Em thực sự bất ngờ khi các họa tiết thổ cẩm vốn rất đặc trưng, nay lại được biến tấu với phom dáng hiện đại, trẻ trung hơn. Qua đó, em cảm nhận rõ tinh thần mạnh mẽ và tự do của Tây Nguyên, nhưng đồng thời vẫn rất gần gũi với gu thẩm mỹ của giới trẻ bây giờ".

Khoảnh khắc khiến Trân xúc động nhất là khi âm nhạc cồng chiêng vang lên dưới thứ ánh sáng ấm áp đặc trưng của núi rừng, những người mẫu sải bước đầy tự tin. “Cảm giác lúc đó không đơn thuần là xem một buổi trình diễn thời trang, mà như được hòa mình vào chính hơi thở của Tây Nguyên”-Trân nhớ lại.

Rõ ràng, truyền thống không còn là điều xa vời, mà đang hiện diện sống động trong từng khoảnh khắc trải nghiệm, chạm đến cảm xúc của người trẻ bằng những hình thức mới mẻ, gần gũi.

Hoạt động trực tiếp làm ghim cài thổ cẩm thu hút đông đảo bạn trẻ tham gia. Ảnh: ĐVCC

Không chỉ dừng lại ở sàn diễn, không gian workshop còn mở rộng nhịp cầu kết nối, để văn hóa bản địa lan tỏa sâu hơn trong đời sống thường nhật. Bạn Thái Thanh Tân (cựu sinh viên Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, người đoạt giải nhất cuộc thi làm ghim cài thổ cẩm tại workshop) bày tỏ: “Khi tự tay làm ra một sản phẩm, em mới thật sự thấu hiểu công phu và tinh thần mà các nghệ nhân gửi gắm vào từng sợi vải. Đó là trải nghiệm thật khó quên”.

Sau sự kiện, điều khiến các thành viên dự án xúc động nhất chính là sự hưởng ứng nhiệt tình từ cộng đồng. Văn hóa Tây Nguyên không còn là điều xa vời, mà đã trở thành chủ đề “hot” được nhiều bạn trẻ quan tâm, chia sẻ và tìm hiểu sâu hơn.

Đó là minh chứng rõ ràng cho thấy khi văn hóa được kể lại bằng ngôn ngữ của người trẻ, nó không những không lùi xa mà ngược lại đang hồi sinh mạnh mẽ và tiếp tục lan tỏa.

Các bạn sinh viên và người mẫu trình diễn bộ sưu tập “Giao thoa đa sắc vải” sau đêm diễn tại Nhà Văn hóa Sinh viên TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: ĐVCC

Chia sẻ sau chương trình, Quỳnh Anh xúc động nói: “Chúng em tâm niệm rằng văn hóa chỉ thực sự sống khi người trẻ chạm vào, trải nghiệm và tự hào về nó”.

Đó cũng chính là điều mà “Giao thoa đa sắc vải” đã làm được-không chỉ khơi gợi niềm tự hào về bản sắc dân tộc, mà còn mở ra một con đường mới để người trẻ tiếp nối và làm sống dậy di sản bằng tình yêu cùng sự sáng tạo không ngừng.

MINH CHÍ