Giữ rừng Kim Hỷ từ cộng đồng

Từ nguồn kinh phí hỗ trợ bảo vệ rừng, người dân thôn Nà Làng (xã Côn Minh) đã bê tông hóa đường giao thông nội thôn.

Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ có diện tích hơn 15.000ha với hệ thực vật đa dạng gồm 1.060 loài thực vật bậc cao thuộc 171 họ của 5 ngành. Ngành Ngọc lan (Magnoliophyta) chiếm ưu thế với 126 họ và 763 loài. Tại đây có 57 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam, 12 loài thuộc Danh lục đỏ IUCN và 20 loài theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP, trong đó có nhiều loài quý hiếm như: Du sam đá vôi, lan kim tuyến đá vôi, sến mật, các loài bảy lá một hoa, gù hương, đinh, hoàng tinh cách, tắc kè đá, thiết sam giả lá ngắn, nghiến, trai lý, bách xanh…

Về động vật, Khu dự trữ được ghi nhận 458 loài có xương sống thuộc 96 họ và 25 bộ, gồm 99 loài thú, 256 loài chim, 64 loài bò sát và 39 loài ếch nhái. Trong số này có 46 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam, 43 loài trong Danh lục đỏ IUCN và 30 loài theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP.

Nhiều loài động vật quý hiếm như: Cu li lớn, cu li nhỏ, khỉ vàng, voọc đen má trắng, hươu xạ, gà lôi trắng, gà tiền mặt vàng, rùa đầu to, rùa sa nhân, sơn dương, lửng lợn cùng các loài cầy và mèo rừng vẫn còn được bảo tồn. Đây là những giá trị sinh học quan trọng, tạo nên tính độc đáo và hấp dẫn của Kim Hỷ, đồng thời mở ra tiềm năng phát triển du lịch sinh thái trong tương lai.

Thực hiện Nghị định 58/2024/NĐ-CP của Chính phủ, trong năm 2025 Ban Quản lý Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ triển khai nhiều hoạt động bảo vệ và phát triển rừng, đặc biệt chú trọng hỗ trợ sinh kế cho người dân vùng đệm. Mới đây, thôn Khuổi Hát (xã Văn Lang) được cấp 1.785 con gà giống cho 73 hộ dân nhằm góp phần cải thiện thu nhập và giảm áp lực lên rừng.

Chị Chu Thị Mai, hộ dân được nhận 24 con gà giống, chia sẻ: Chúng tôi được cấp miễn phí gà giống và đang dùng bóng điện để úm gà giúp con giống phát triển tốt. Sự hỗ trợ này giúp kinh tế gia đình ổn định và khuyến khích chúng tôi tích cực tham gia bảo vệ rừng.

Hiện Ban Quản lý đã khoán bảo vệ 3.600ha rừng đặc dụng cho 27 cộng đồng thôn thuộc các xã Văn Lang, Côn Minh và Vĩnh Thông, với mức hỗ trợ 600.000 đồng/ha/năm.

Cùng với đó, 24/27 thôn đủ điều kiện đã được nhận gói hỗ trợ 50 triệu đồng/thôn để phát triển sinh kế hoặc cải thiện hạ tầng. Thôn Nà Làng (xã Côn Minh) sử dụng nguồn hỗ trợ để bê tông hóa tuyến đường nội thôn dài 67,1m, rộng 2,5m, dày 14cm, giúp việc đi lại và vận chuyển nông sản thuận lợi cho 34 hộ dân.

Bà Bàn Thị Vân cho biết: Nhờ tuyến đường hoàn thành, việc đi lại dễ dàng hơn, nhất là mùa mưa và những ngày mùa. Sự hỗ trợ này cũng giúp bà con thêm gắn bó và có trách nhiệm hơn trong bảo vệ rừng.

Đến nay, đã có 7 thôn được hỗ trợ gần 5.400 con gà giống và 124 đèn năng lượng mặt trời, với gần 600 hộ dân hưởng lợi. Các thôn còn lại dự kiến hoàn thành trong tháng 12-2025. Những hoạt động này không chỉ cải thiện đời sống người dân vùng đệm mà còn tạo mối liên kết chặt chẽ giữa cộng đồng và rừng - yếu tố then chốt để duy trì công tác bảo tồn lâu dài.

Bà con thôn Khuổi Hát (xã Văn Lang) nhận hỗ trợ gà giống từ chính sách bảo vệ rừng.

Song song với hỗ trợ sinh kế, Ban Quản lý Khu dự trữ thường xuyên đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật về lâm nghiệp thông qua họp thôn, loa truyền thanh, cấp phát tài liệu và phối hợp với trường học triển khai các hoạt động giáo dục môi trường.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Ban đã tổ chức 86 cuộc tuyên truyền trực tiếp với 4.461 lượt người tham gia, 112 lượt phát thanh và phát 2.000 tờ rơi. Lực lượng chuyên trách cũng tăng cường tuần tra, giám sát và phối hợp chặt chẽ với cộng đồng nhằm bảo vệ rừng từ cơ sở.

Ban Quản lý còn ứng dụng các công cụ hiện đại như hệ thống SMART, FRMS, MapInfo và Vtools for Survey để nâng cao hiệu quả theo dõi diễn biến rừng, góp phần phát hiện sớm các nguy cơ và kịp thời xử lý.

Ông Đặng Văn Hải, Giám đốc Ban Quản lý Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ, cho biết: Hằng năm đơn vị phối hợp với các trường học tổ chức hoạt động dã ngoại, tuyên truyền bảo vệ môi trường nhằm giúp học sinh hình thành ý thức sớm về vai trò của thiên nhiên và trách nhiệm giữ rừng. Việc ký cam kết bảo vệ rừng với các cộng đồng thôn và hộ gia đình cũng góp phần tạo sự đồng thuận và nâng cao hiệu quả bảo tồn tại Khu dự trữ.

Hải Yến