Giữa lúc ông Zelensky sắp đến Mỹ, ông Trump nói thẳng thừng về chuyện đảm bảo an ninh

Tổng thống Mỹ Donald Trump chủ trì phiên họp nội các đầu tiên kể từ khi nhậm chức. Ảnh: NYT.

Ông Trump nói lời thẳng thừng

Theo tờ New York Times (NYT), ông Zelensky hôm 26/2 xác nhận đã đồng ý tới Washington ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ. Nhưng Tổng thống Ukraine cũng muốn thảo luận thêm với ông Trump về cam kết đảm bảo an ninh.

Tìm kiếm sự đảm bảo từ Mỹ - quốc gia duy nhất có khả năng đối đầu với Nga, là điều mà ông Zelensky mong muốn nhất. Ukraine lo ngại viễn cảnh Nga có thể nối lại xung đột trong tương lai, một khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực.

Nhưng ông Trump đã nói trước các quan chức trong chính quyền, rằng nếu có cam kết đảm bảo an ninh, thì cam kết đó sẽ đến từ châu Âu, chứ Mỹ gần như không đảm nhận.

"Tôi sẽ không cung cấp bảo đảm an ninh, gần như là không”, ông Trump nói trong cuộc họp nội các đầu tiên, dù cuộc họp chủ yếu tập trung vào thảo luận về các vấn đề của chính quyền, như tinh gọn bộ máy và các nỗ lực khác do tỷ phú Elon Musk giám sát. "Chúng ta sẽ để châu Âu thực hiện điều đó", ông Trump nói rõ.

Theo tờ NYT, ông Trump cho đến nay không đề cập vai trò của Mỹ trong việc răn đe Nga, ngăn không cho Moscow tấn công Kiev trong tương lai. Ông Trump đã im lặng khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cố gắng lái chủ đề sang đảm bảo an ninh cho Ukraine tại cuộc họp báo chung ở Nhà Trắng.

Tuyên bố thẳng thừng của ông Trump rằng Mỹ sẽ không tham gia vào bất kỳ nỗ lực đảm bảo an ninh nào đang khiến Ukraine và châu Âu hoài nghi. Nga có thể sẵn sàng ngừng bắn khi biết chắc rằng Mỹ sẽ không can thiệp nếu một ngày kia xung đột vì một lí do nào đó lại tiếp diễn, NYT nhận định.

Châu Âu hoang mang

Ông Zelensky tiếp Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vào tháng này. Ảnh: AFP.

Theo báo Mỹ, điều châu Âu lo lắng nhất hiện nay là Washington chuyển sang đứng chung phe với Nga và tiếp tục bình thường hóa quan hệ song phương. Viễn cảnh châu Âu đứng về phía Ukraine còn Mỹ đứng ở phía ngược lại đã làm các đồng minh NATO lo lắng.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói Ukraine hợp tác khai thác khoáng sản với Mỹ là sự đảm bảo tốt nhất mà đất nước này có thể có. "Tôi gọi đó là sự đảm bảo an ninh về kinh tế", ông Bessent nói vào cuối tuần trước. Ông đã tham gia đàm phán về thỏa thuận khoáng sản với Ukraine trong nhiều tuần.

Theo NYT, ý tưởng Mỹ khai thác tài nguyên ở Ukraine thực tế đã xuất hiện từ thời chính quyền tiền nhiệm Joe Biden. Ở thời điểm đó, ý tưởng chủ yếu xoay quanh việc trang trải chi phí quân sự cho Ukraine trong tương lai và tái thiết những vùng bị tàn phá nặng nề.

Dưới thời ông Trump, đàm phán đã xoay sang một hướng hoàn toàn khác. Ông Trump muốn sở hữu khoáng sản của Ukraine để bù đắp khoản tiền hàng trăm tỷ USD mà Mỹ hỗ trợ. Nhưng mặt khác, ông Trump không cam kết sẽ cung cấp các gói hỗ trợ quân sự mới.

Thỏa thuận khoáng sản sơ bộ do tờ NYT thu thập, cho thấy tính chất mơ hồ của việc bảo vệ Ukraine. Tài liệu nêu rõ Mỹ "ủng hộ nỗ lực của Ukraine nhằm đạt được các đảm bảo an ninh cần thiết để thiết lập hòa bình lâu dài". Trong cuộc họp nội các, ông Trump nói Pháp và Anh có thể gửi binh sĩ tới Ukraine nếu muốn nhưng Mỹ sẽ “không liên quan”.

Ở chiều ngược lại, Anh và Pháp không muốn phải dẫn đầu một sứ mệnh quân sự ở Ukraine mà không có Mỹ đứng sau bảo đảm.

Một lực lượng gìn giữ hòa bình như ông Trump nói có thể cần tới 100.000 quân. Đây là con số vượt quá khả năng huy động của Anh và Pháp. Một lực lượng khiêm tốn hơn với khoảng 10.000 – 30.000 quân do Anh và Pháp đề xuất sẽ chỉ có thể đóng vai trò giám sát ngừng bắn từ xa.

Theo NYT, lực lượng như vậy sẽ là không đủ để răn đe Nga, đặc biệt khi ông Trump khẳng định lập trường không can thiệp.

Đăng Nguyễn - NYT