Góc nhìn độc đáo về sự tiếp nối và chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam

Hành trình nhiếp ảnh kéo dài hơn 3 thập kỷ

Triển lãm “Tiếp nối: Việt Nam” (diễn ra tại Trung tâm Thông tin văn hóa Hồ Gươm, số 2 Lê Thái Tổ, Hà Nội) là hành trình nhiếp ảnh kéo dài hơn 3 thập kỷ của Andy Soloman với 51 bức ảnh đen trắng. Trong đó, 30 bức ảnh được Andy Soloman chụp năm 1992-1993, thời điểm Việt Nam bắt đầu mở cửa.

Triển lãm ảnh “Tiếp nối: Việt Nam”.

Ông đã rong ruổi trên khắp mọi nẻo đường của mảnh đất hình chữ S. Ông bị cuốn hút bởi một Việt Nam xinh đẹp, kiên cường, nơi con người sống với đầy hy vọng. Chiếc máy ảnh đã trở thành cuốn hộ chiếu giúp ông bước vào thế giới của những con người xa lạ nhưng nồng hậu, thân tình.

21 bức chân dung đen trắng còn lại là những tấm ảnh mới chụp của những nhân vật (hoặc người thân của họ) mà ông đã gặp trước đây. Kể từ năm 2022, Andy Soloman đã trở lại Việt Nam để tìm kiếm những nhân vật ông từng chụp, mời họ ôm trong tay bức chân dung của chính mình từ nhiều năm trước.

Tại triển lãm lần này, ảnh tư liệu được trưng bày song song với với ảnh chân dung hiện tại, tạo nên một cuộc đối thoại giữa hai chiều thời gian. Người xem có thể cảm nhận không chỉ dấu vết của năm tháng qua những gương mặt quen thuộc, mà còn là sự chuyển mình mạnh mẽ của một đất nước, nơi truyền thống và hiện đại luôn song hành.

Mỗi bức ảnh là một nhân vật, một câu chuyện, một vùng đất mà ông từng đi qua trong hành trình khám phá những điều đặc biệt ở đất nước Việt Nam. Chân dung con người ở nhiều vùng đất đã được Andy Soloman thu vào ống kính của mình. Từ Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, đến Bình Định, Kon Tum...

Đó là những đứa trẻ tham gia lao động tại vùng than Quảng Ninh, gương mặt cậu bé ở làng phong Quy Nhơn (Bình Định cũ), những người dân ở thị trấn Nguyên Bình (Cao Bằng)... Trong đó, mảnh đất Hà Giang (cũ) là nơi để lại trong Andy Soloman nhiều cảm xúc khó quên, như ông chia sẻ: “Ngón tay tôi gần như luôn luôn đặt trên nút chụp của máy ảnh, trong khi đôi mắt, đôi tai và cả khứu giác của tôi say mê tận hưởng, đắm chìm trong những cảnh vật, âm thanh và mùi hương xung quanh”.

Ông ghi lại trong ống kính nhiều cảnh sắc con người và thiên nhiên nơi này: hình ảnh những người đàn ông ngồi quanh nồi thắng cố trong phiên chợ đặc trưng vùng cao, hai mẹ con người Mông bên bức tường đá đặc trưng... 21 bức chân dung ảnh đương đại lại mang đến những câu chuyện về sự tiếp nối sau hơn 3 thập kỷ. Gắn liền với mỗi bức ảnh là câu chuyện, cảm xúc được ghi lại chi tiết, cụ thể đã cho thấy sự tình cảm, tâm huyết và tình yêu trọn vẹn của một nhiếp ảnh gia với đất nước, con người Việt Nam.

Andy Soloman xúc động chia sẻ: “Triển lãm này là lời tri ân của tôi dành cho người dân Việt Nam, những người đã đón nhận tôi như một người bạn và cho phép tôi được chia sẻ cuộc sống của họ cách đây nhiều năm. Đây cũng là sự tôn vinh quá trình phát triển phi thường của đất nước, được nhìn qua lăng kính của sự kết nối cá nhân và sự gắn bó lâu dài. Bằng cách ghi lại những câu chuyện này trong một khoảng thời gian dài, tôi hy vọng sẽ mang đến một góc nhìn độc đáo về sự chuyển đổi của Việt Nam”.

Còn ông James Shipton, Giám đốc Hội đồng Anh tại Việt Nam cho rằng: “Andy Soloman đã gửi gắm tình cảm sâu sắc của mình dành cho nhân vật qua những bức ảnh cuốn hút được trưng bày tại triển lãm này. Mỗi khuôn hình kể một câu chuyện đang tiếp tục được hé mở qua thời gian, phản chiếu mong muốn của Hội đồng Anh trong việc liên tục vun đắp mối quan hệ bền chặt hơn với Việt Nam thông qua sức mạnh lay động của nghệ thuật”.

Sự gắn bó sâu đậm dành cho Việt Nam

Andy Soloman có mối lương duyên đặc biệt với Việt Nam: “Năm 1992, tôi đến Việt Nam với một nhiệm vụ chỉ kéo dài 1 tháng nhưng rồi tôi ở lại đến 7 năm. Kể từ đó, đất nước này đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc đời tôi. Là một phóng viên ảnh tự do, tôi bắt đầu công việc của mình với suy nghĩ ghi lại hình ảnh một đất nước đang khắc phục vươn lên từ hậu quả chiến tranh và khó khăn kinh tế”.

Trong 2 năm (từ 1992 đến 1993), Andu Soloman đã đi hàng ngàn cây số khắp đất nước Việt Nam. “Tôi trên những con đường gập ghềnh, qua các cây cầu bị chiến tranh tàn phá, những con phà cũ kỹ. Cuộc sống diễn ra chậm chạp với điện lưới chỉ xuất hiện ở thành phố và một số ít vùng nông thôn. Ở vùng cao nguyên, các dân tộc như Xơ Đăng, Ba Na và Mông giữ cuộc sống truyền thống, đối mặt với nghèo đói, bệnh tật nhưng vẫn mến khách vô cùng” - Andy Soloman nhớ lại.

Sau hơn 30 năm, trở lại vùng đất khi xưa, hội ngộ với những người đã từng chụp, là một trải nghiệm vô cùng xúc động với Andy Soloman: “Năm 2022, tôi bắt đầu hành trình bằng xe máy, tìm lại những con người và nơi chốn từ hơn 30 năm trước. Sự thay đổi thật ấn tượng. Những ngọn đồi từng trơ trụi, giờ đây phủ đầy cà phê và cao su, xuất hiện những con đường mới, các trường học phát triển mạnh mẽ và những trung tâm y tế mới được dựng lên... Dù đối mặt với nhiều thử thách, nơi đây cho tôi thấy một sự kiên cường phi thường. Người Việt âm thầm tạo dựng tương lai mới bằng tài trí và sự kiên trì, khởi đầu cho một cuộc chuyển mình toàn quốc sâu sắc”.

Một số bức ảnh được Andy Soloman chụp từ năm 1992-1993.

Lần đầu tiên mang những bức ảnh của mình chia sẻ tới công chúng, Andy Soloman chia sẻ: “Hành trình của Việt Nam trong 3 thập kỷ được phản ánh qua gương mặt và câu chuyện của những con người này. Thông qua những bức ảnh và các cuộc hội ngộ, tôi hy vọng có thể thấy quá khứ, hiện tại được kết nối mật thiết như thế nào.

Trong nhiều năm, những người trong các bức ảnh này thường hiện diện trong suy nghĩ của tôi. Khi ngắm những bức ảnh của mình, tôi thấy chúng cần có ôxy, cần có sự sống, cần được mọi người nhìn thấy. Trong khi thế giới đang đối mặt với nhiều vấn đề bất ổn thì Việt Nam luôn tiến về phía trước một cách vững chắc. Cuộc sống con người không ngừng thay đổi theo hướng được cải thiện. Tôi muốn ghi lại những sự phát triển đó để cả thế giới thấy sự thay đổi của Việt Nam”.

Có mặt tại lễ khai mạc triển lãm, ông Matt Jackson, đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam cho rằng: “Triển lãm không chỉ là bộ sưu tập những tấm ảnh được chụp với nhiếp ảnh gia Andy Soloman, đó là sợi dây kết nối quá khứ và tương lai Việt Nam, là lời tri ân gửi tới những con người đồng hành cùng đất nước qua bao biến chuyển sâu sắc”.

Với Andy Soloman, đây không đơn thuần là một dự án nhiếp ảnh mà là tình yêu, sự tri ân dành cho đất nước Việt Nam, giờ đây đã trở thành quê hương thứ hai của mình. Việt Nam không chỉ mang đến cho Andy Soloman những dấu ấn đặc biệt trong sự nghiệp nhiếp ảnh, mà còn dành tặng ông tình yêu lớn trong cuộc đời. Chính tại nơi đây, ông đã gặp và yêu một cô gái Hà Nội. Hai người kết hôn năm 1994 và đang có một gia đình hạnh phúc với 2 cậu con trai khôn lớn, trưởng thành.

Tại buổi khai mạc triển lãm, Andy Soloman đã xúc động dành tặng lời cảm ơn cho người vợ Việt Nam đã luôn ủng hộ, khuyến khích ông trên hành trình nhiếp ảnh. Ông cũng hồ hởi chia sẻ cậu con trai thứ hai tiếp nối cha, trở thành một nhiếp ảnh gia, MC chuyên nghiệp.

Andy Soloman là một nhiếp ảnh gia có nhiều tác phẩm được xuất bản, hiện sinh sống tại Vương quốc Anh và Việt Nam. Trong giai đoạn từ 1992 đến 1999 khi sống tại Hà Nội, ông là một phóng viên ảnh quốc tế, đã cộng tác với nhiều tờ báo và hãng tin. Hiện, ông là một nhiếp ảnh gia của lĩnh vực du lịch và nghệ thuật.

“Tiếp nối: Việt Nam” là một dự án nhiếp ảnh dài hạn và đang tiếp diễn của Andy Soloma. Triển lãm ảnh được tổ chức trong khuôn khổ của “Liên hoan Nhiếp ảnh Quốc tế Hà Nội” do Viện Pháp tại Việt Nam khởi xướng dưới sự bảo trợ của UBND TP Hà Nội và sự đồng hành của UNESCO cùng mạng lưới đối tác trong nước và quốc tế.

Thảo Duyên