Hà Nội mạnh tay chống buôn lậu và gian lận trong nông nghiệp

Phóng viên Báo Hànôịmới đã có cuộc trao đổi với Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường để làm rõ những kết quả nổi bật trong việc siết chặt quản lý, bảo vệ quyền lợi người dân và định hướng thời gian tới.

Đoàn kiểm tra liên ngành của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội kiểm tra an toàn thực phẩm ở phường Hoàn Kiếm. Ảnh: Quỳnh Ngọc

Thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi

- Thưa ông, Hà Nội là đô thị đặc biệt với hơn 10 triệu dân. Điều này tạo ra những áp lực gì cho công tác quản lý chất lượng thực phẩm và vật tư nông nghiệp?

- Hà Nội là một trong những thị trường tiêu dùng thực phẩm lớn nhất cả nước. Điều đáng nói, dù là đô thị phát triển mạnh mẽ, song Hà Nội vẫn còn diện tích sản xuất nông nghiệp khá lớn, số lượng cơ sở chế biến, kinh doanh nông sản, thực phẩm, vật tư nông nghiệp nhiều. Sự đa dạng và phân tán này làm cho công tác kiểm soát chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa phức tạp hơn.

Cùng với đó, hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội cũng như các nền tảng giao hàng như Shopee, TikTok Shop… cũng phát triển quá nhanh. Các đối tượng bán hàng thường xuyên thay đổi địa chỉ, dùng tài khoản ảo, kho hàng thuê, giao hàng ẩn danh nên rất khó kiểm soát. Đây là thách thức lớn trong công tác phòng, chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại.

- Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về những thủ đoạn trong buôn bán hàng lậu, hàng giả và gian lận thương mại mà cơ quan chức năng đã phát hiện thời gian qua?

- Có thể nói, thủ đoạn trong buôn bán hàng lậu, hàng giả và gian lận thương mại đang ngày càng tinh vi. Đơn cử như hành vi nhập lậu vật tư nông nghiệp, nguyên liệu thực phẩm không rõ nguồn gốc, rồi dán nhãn giả mạo thương hiệu nổi tiếng để bán cho người tiêu dùng hoặc cung cấp cho cơ sở sản xuất; làm giả, lưu hành sản phẩm không bảo đảm thành phần, hàm lượng hoạt chất so với công bố; sử dụng hồ sơ pháp lý giả để công bố sản phẩm; gian lận nguồn gốc, nhái xuất xứ nhằm nâng giá trị hàng hóa...

Hoạt động sản xuất, đóng gói trong khu dân cư, kho xưởng không đăng ký kinh doanh, không biển hiệu để tránh bị phát hiện. Lợi dụng kẽ hở của thương mại điện tử, giao hàng qua ứng dụng công nghệ, không có kho hàng thực tế, không có nguồn truy xuất. Thuê người nổi tiếng quảng cáo sản phẩm gây hiểu lầm và đánh vào tâm lý tin tưởng của người tiêu dùng. Có trường hợp các đối tượng còn lập nhiều doanh nghiệp, hoạt động khép kín ở những nơi hẻo lánh, ít người qua lại nhằm né tránh kiểm tra.

- Trước thực tế này, từ đầu năm đến nay, Sở đã triển khai những biện pháp gì và kết quả ra sao, thưa ông?

- Sở đã chỉ đạo các phòng chuyên môn cùng các đơn vị trực thuộc chủ động kiểm tra 393 tổ chức, cá nhân trong các lĩnh vực: Vật tư nông nghiệp, giống cây trồng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, chăn nuôi, thủy sản, an toàn thực phẩm, kiểm lâm… Kết quả, đã xử phạt 65 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền 1,705 tỷ đồng; tiêu hủy hơn 5.200 sản phẩm thực phẩm không rõ nguồn gốc; xử lý 2.000kg thực phẩm vi phạm quy trình giết mổ... Ngoài ra, các đơn vị đã tịch thu 105 cá thể động vật hoang dã thuộc diện nguy cấp, quý hiếm và gần 1.000 cá thể động vật thông thường; tịch thu 9,306m³ gỗ quy tròn và 19,5kg huyết giác. Đặc biệt, Chi cục Chăn nuôi, thủy sản và thú y đã phối hợp với Công an thành phố đưa ra khởi tố 3 vụ án liên quan đến buôn bán, tiêu thụ lợn bệnh, tạm giữ 4 đối tượng phục vụ điều tra. Những kết quả này cho thấy sự quyết liệt của lực lượng chức năng và cũng phản ánh tính chất phức tạp của vi phạm.

Siết chặt hậu kiểm, nâng cao trách nhiệm của cả hệ thống

- Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn không ít khó khăn trong công tác quản lý chất lượng thực phẩm và vật tư nông nghiệp. Theo ông, đâu là vướng mắc lớn nhất?

- Hiện nay, một số quy định của Luật An toàn thực phẩm, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP và các văn bản liên quan chưa kịp sửa đổi, dẫn đến vướng mắc khi xử lý các hành vi mới phát sinh, đặc biệt trên môi trường số. Ở cấp xã, phường - tuyến trực tiếp gần dân nhất, lực lượng quản lý an toàn thực phẩm mỏng, lại thường xuyên thay đổi, trong khi số cơ sở sản xuất, kinh doanh nhiều và biến động liên tục.

Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận tổ chức, cá nhân còn thấp. Một số doanh nghiệp đăng ký hoạt động tại Hà Nội nhưng quy trình sản xuất lại đặt ở tỉnh khác; hoặc ngược lại, đăng ký hồ sơ ở tỉnh khác nhưng gia công tại Hà Nội, cũng gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý. Thêm vào đó, nhiều người tiêu dùng còn dễ dãi, chưa phản ánh sai phạm và chưa tẩy chay sản phẩm không an toàn.

- Trước bối cảnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung vào những giải pháp nào?

- Sở sẽ phối hợp với các sở, ngành. chính quyền địa phương tiếp tục rà soát, góp ý để hoàn thiện hệ thống pháp luật về an toàn thực phẩm, đặc biệt đối với hoạt động thương mại điện tử; đẩy mạnh truyền thông, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp về sản xuất và kinh doanh thực phẩm an toàn; tăng cường kiểm tra, hậu kiểm liên ngành, xử lý nghiêm các vi phạm để tạo tính răn đe mạnh mẽ; tổ chức lại hoạt động sản xuất, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, góp phần đưa sản phẩm an toàn đến tay người dân.

Với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền, sự phối hợp chặt chẽ của cơ quan chức năng và ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp, người dân, Hà Nội sẽ kiểm soát tốt chất lượng thực phẩm, từng bước đẩy lùi nạn buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Quỳnh Dung thực hiện